Khuyến cáo… chưa đủ!

Lá cây chu ka tươi có giá từ 3.000 đến 5.000 đồng/kg, lá khô từ 14.000 đến 22.000 đồng/kg. Người dân kéo nhau vào rừng, nhiều người dân tự ý chặt hạ hàng loạt cây để tuốt lá. Còn giá lá điều khô rẻ hơn rất nhiều, chỉ khoảng 700 đồng/kg, vậy mà không chỉ có chuyện nhặt lá, người ta còn chặt cành, tuốt lá, phơi khô đem bán. Nguồn thu từ việc làm này không được bao nhiêu, nhưng năng suất, sản lượng của cây điều bị ảnh hưởng là chuyện thấy rõ. Nguồn dinh dưỡng cho cây cũng có nguy cơ bị cạn kiệt vì có thể xảy ra tình trạng xói mòn đất. Nhớ lại, chuyện người dân ào ạt trồng sắn ở Hậu Giang không mới, diễn ra vài năm trước. Ngành nông nghiệp địa phương đã khuyến cáo bà con không nên nhân rộng diện tích nhưng mọi việc cũng chỉ dừng lại ở đó. Hiện nay không ít vườn sắn đã có "thâm niên" nhưng buồn là không thấy thương lái đến mua…

Các vụ việc nêu trên đều có một số đặc điểm chung, đều là các "phong trào" tự phát do người dân hám lợi, không biết thiệt hại thế nào, cũng không biết thương lái thu mua để làm gì? Ngoại trừ việc trồng sắn ở Hậu Giang, các vụ thu mua lá cây chu ka, lá cây điều… đều là chuyện lạ, thậm chí chưa từng có nhưng chính quyền ở các địa phương xảy ra sự việc nêu trên đều phản ứng rất chậm chạp và đều không lật tẩy được thủ phạm.

Cũng giống như những vụ thương lái thu mua lá vải hay rễ sim những năm gần đây, hoạt động ngầm của cánh thương lái không chỉ gây bất ổn cho thị trường, gây thiệt hại cho người sản xuất, mà còn ảnh hưởng đến an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội tại các địa phương… Thế nhưng, các cơ quan chức năng không thể xử lý triệt để vì thiếu văn bản quy phạm pháp luật liên quan, vả lại trách nhiệm của ai, ngành nào cũng chưa được nhận định rõ ràng. Để ngăn chặn tình trạng này, cơ quan hữu trách chỉ có thể khuyến cáo bà con nâng cao cảnh giác, tránh vì cái lợi trước mắt mà đánh mất sự phát triển bền vững lâu dài…

Khuyến cáo thôi chưa đủ và nếu chỉ dừng lại ở đó, cánh thương lái còn tiếp tục gây nhiễu thị trường, gây hại cho sản xuất. Do vậy, cùng với việc hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm ngăn chặn những hành vi nhũng nhiễu thị trường thì việc xây dựng một nền nông nghiệp bền vững để người nông dân sống được trên chính mảnh vườn của mình, đồng ruộng của mình với thu nhập ổn định là hết sức cần thiết. Khi người dân có thu nhập đủ sống và hướng tới tương lai ổn định, chắc chắn cánh thương lái không thể mua chuộc họ bằng lối thu mua "trời ơi" như vậy.