Quan hệ ASEAN - Ấn Độ: Bước tiến mới

"Tuyên bố Tầm nhìn ASEAN - Ấn Độ năm 2020" vừa được các nhà lãnh đạo hai bên thông qua, khẳng định nâng cấp quan hệ ASEAN - Ấn Độ lên thành Đối tác chiến lược. Điều đó đã đánh dấu một bước tiến mới quan trọng trong quan hệ giữa Hiệp hội với một trong những đối tác kinh tế lớn hàng đầu của khu vực.

Hài lòng trước sự tăng trưởng và tiến triển nhanh chóng của quan hệ ASEAN - Ấn Độ kể từ khi thiết lập quan hệ năm 1992, bản Tuyên bố Tầm nhìn gồm 26 điểm đã đề cập đến một loạt lĩnh vực hợp tác cụ thể của hai bên thời gian tới, từ chính trị và an ninh, kinh tế, đến văn hóa xã hội và hợp tác phát triển… Tuyên bố một lần nữa ghi nhận việc kết thúc thành công Kế hoạch Hành động đầu tiên giai đoạn 2005-2010 và thực hiện Kế hoạch Hành động mới giai đoạn 2010-2015 để triển khai mối quan hệ ASEAN - Ấn Độ vì một nền hòa bình, tiến bộ và thịnh vượng chung trong khu vực và trên thế giới.

Nhìn vào chặng đường hai thập kỷ qua cho thấy, quan hệ ASEAN - Ấn Độ không ngừng được mở rộng và phát triển trên mọi lĩnh vực, nhất là kinh tế, thương mại. Đến nay ASEAN - Ấn Độ đã ký kết một số hiệp định khung về hợp tác kinh tế toàn diện, tạo cơ sở thiết lập Khu vực thương mại và đầu tư ASEAN - Ấn Độ. Hai bên đã hoàn tất đàm phán Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN - Ấn Độ (AITIG), Hiệp định giải quyết tranh chấp ASEAN - Ấn Độ và ký Hiệp định AITIG trong dịp Hội nghị Bộ trưởng kinh tế tháng 8-2009. Tại Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 20 năm này, ASEAN và Ấn Độ đã hoàn tất đàm phán Hiệp định thương mại tự do (FTA) về dịch vụ và đầu tư. Sau FTA về hàng hóa được ký kết năm 2009, FTA về dịch vụ và đầu tư dự kiến được ký kết vào tháng 8-2013 sẽ giúp nâng kim ngạch thương mại hằng năm của một trong những thị trường lớn nhất thế giới với hơn 1,8 tỷ dân từ 75 tỷ USD hiện nay lên 200 tỷ USD vào năm 2020. Ấn Độ hiện là đối tác thương mại lớn thứ sáu của ASEAN.

Không phải ngẫu nhiên Ấn Độ lại đẩy mạnh quan hệ hợp tác với ASEAN và ngược lại. Nhiều nhà nghiên cứu Ấn Độ đánh giá cao tầm quan trọng của ASEAN trong chính sách "Hướng Đông" của Ấn Độ cũng như vị trí địa - chiến lược của Việt Nam tại Đông Nam Á mà Ấn Độ cần tăng cường hợp tác. Thời gian qua, Ấn Độ đã có những bước phát triển mạnh mẽ, góp phần nâng cao vị thế trên trường quốc tế và khu vực. Trong bối cảnh đó, đẩy mạnh hợp tác với Ấn Độ không chỉ giúp ASEAN mở rộng thị trường đầu tư kinh doanh, mà còn góp phần bảo đảm vững chắc hơn hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực cả về an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông.

Khẳng định Ấn Độ coi trọng tăng cường quan hệ hợp tác với ASEAN trên mọi lĩnh vực, Thủ tướng Manmohan Singh nhấn mạnh, ASEAN là một trong những trụ cột chính trong chính sách "Hướng Đông" và Ấn Độ ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực. Không những thế, Ấn Độ sẽ tiếp tục tăng cường hợp tác và hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng vào năm 2015 cũng như thu hẹp khoảng cách phát triển, hợp tác về kết nối, phát triển tiểu vùng thông qua khuôn khổ hợp tác sông Hằng - sông Mekong cũng như Tiểu vùng Mekong mở rộng.

Với chủ đề "Đối tác ASEAN - Ấn Độ vì hòa bình và thịnh vượng chung", Hội nghị Cấp cao kỷ niệm trong tuần tại New Delhi là một mốc quan trọng trong quan hệ đối tác ASEAN - Ấn Độ được cho là sẽ tạo động lực mới cho quan hệ hai bên phát triển mạnh mẽ và hiệu quả hơn thời gian tới. Cho rằng tiềm năng và lợi thế hai bên còn rất lớn, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu đoàn Việt Nam phát biểu tại Hội nghị nhấn mạnh, ASEAN và Ấn Độ cần gia tăng các nguồn lực để triển khai các cam kết, thỏa thuận và chương trình hợp tác, đặc biệt là Kế hoạch Hành động giai đoạn 2010-2015 thực hiện Tuyên bố chung quan hệ đối tác ASEAN - Ấn Độ vì hòa bình, tiến bộ và thịnh vượng chung.