Tiếp tục hỗ trợ nhà ở cho người nghèo

Về cơ bản, cơ chế, chính sách hỗ trợ nhà ở với hộ nghèo theo chuẩn nghèo mới giai đoạn 2011-2015 sẽ được thực hiện tương tự như cơ chế, chính sách hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo trước đó, chỉ có một số nội dung điều chỉnh, đặc biệt là mức hỗ trợ và mức vay cần tăng lên để bảo đảm phù hợp hơn với giá cả hiện nay. Cụ thể, tại thời điểm năm 2008 (năm ban hành Quyết định 167) giá thành căn nhà có diện tích 24m2, tuổi thọ từ 10 năm trở lên khoảng 23-24 triệu đồng, trong đó chi phí vật liệu chính khoảng 15-16 triệu đồng, chi phí vật liệu phụ và nhân công khoảng 8 triệu đồng. Đến nay, giá vật liệu xây dựng tăng 64%, chi phí nhân công cũng tăng so với trước. Như vậy, mức hỗ trợ và mức vay theo quy định của Quyết định 167 đến nay không còn phù hợp, thấp hơn nhiều so với thực tế, nhất là tại những huyện nghèo và những xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn.

Theo tính toán, tại thời điểm hiện nay, để xây dựng căn nhà có diện tích tối thiểu 24m2, tuổi thọ 10 năm trở lên thì chi phí vật liệu và nhân công khoảng 36-37 triệu đồng, trong đó chi phí vật liệu chính khoảng 24-25 triệu đồng, chi phí vật liệu phụ và nhân công khoảng 12 triệu đồng. Vì vậy, chính sách mới đã điều chỉnh mức hỗ trợ và mức vay phù hợp với hệ số trượt giá, nhất là hệ số trượt giá vật liệu xây dựng để căn nhà có diện tích và chất lượng bảo đảm. Theo đó, ngân sách nhà nước (NSNN) hỗ trợ với mức 10 triệu đồng/hộ (những hộ cư trú tại vùng khó khăn theo Quyết định 30 thì NSNN hỗ trợ với mức 12 triệu đồng/hộ, những hộ cư trú tại các thôn, bản đặc biệt khó khăn, NSNN hỗ trợ với mức 14 triệu đồng/hộ). Với những hộ đã được hỗ trợ nhà ở theo các chính sách khác nhưng nhà ở bị hư hỏng, xuống cấp thì NSNN hỗ trợ với mức 5 triệu đồng/hộ; với những hộ có nhà ở đã bị sập đổ do thiên tai thì NSNN hỗ trợ 10 triệu đồng/hộ; với những hộ khu vực miền Trung thuộc diện được hỗ trợ chòi phòng tránh lũ, lụt theo Quyết định 716 nhưng có khó khăn về nhà ở thì NSNN hỗ trợ với mức 5 triệu đồng/hộ. Tất cả những hộ thuộc diện đối tượng nêu trên nếu có nhu cầu thì được vay ưu đãi với mức tối đa 15 triệu đồng/hộ. Ngoài vốn NSNN và vốn vay thì các hộ gia đình tham gia đóng góp và huy động từ cộng đồng khoảng 12 triệu đồng/hộ.

Hiện, cả nước có khoảng 510.000 hộ nghèo đang khó khăn về nhà ở, nhà ở tạm bợ, dột nát, hoặc chưa có nhà ở. Trong số đó khoảng 47% cư trú tại vùng không khó khăn (tương đương 241.400 hộ), khoảng 25% số hộ cư trú tại vùng khó khăn theo Quyết định 30 (tương đương 126.100 hộ) và khoảng 28% số hộ cư trú tại các thôn, bản đặc biệt khó khăn (tương đương 143.200 hộ). Căn cứ mức hỗ trợ, mức vay đề xuất và số hộ thuộc diện đối tượng xác định nói trên, dự kiến tổng cộng vốn NSNN cần 5.052 tỷ đồng, trong đó ngân sách trung ương (NSTƯ) hỗ trợ khoảng 4.724 tỷ đồng, ngân sách địa phương hỗ trợ khoảng 328 tỷ đồng. Bên cạnh đó, với mức vay 15 triệu đồng/hộ thì cần khoảng 7.660 tỷ đồng từ ngân hàng chính sách. Ngoài ra, vốn huy động từ cộng đồng và đóng góp của hộ gia đình cần khoảng 6.128 tỷ đồng. Đối với địa phương có khó khăn, NSTƯ hỗ trợ 100% theo mức quy định đối với địa phương.

Đối với nguồn vốn cho vay, NSTƯ cấp 50% tổng số vốn vay cho Ngân hàng Chính sách xã hội, 50% còn lại do Ngân hàng Chính sách xã hội huy động. Người dân được vay mức tối đa 15 triệu đồng/hộ, lãi suất vay 3%/năm. Thời hạn vay là 10 năm. Bên cạnh đó, tùy điều kiện cụ thể, địa phương có thể hỗ trợ thêm từ ngân sách để nâng cao chất lượng nhà ở.