Quyền và nghĩa vụ của người tham gia phường, họ

Hiện nay, quê tôi có nhiều người tổ chức các loại phường, họ để huy động vốn lên tới hàng tỷ đồng. Đề nghị quý báo cho biết pháp luật hiện hành có những quy định về quyền và nghĩa vụ của những người tham gia phường họ như thế nào?
Cấn Trường Giang (Quốc Oai, Hà Nội)

Luật gia Hoàng Xuân Hiến (ĐT: 098.335.1928; email: hoangxuan hienqo@gmail.com) trả lời:
Phường hụi (họ) là một trong những hình thức để huy động vốn, tương trợ trong nhân dân được Nhà nước thừa nhận và cho phép hoạt động theo quy định tại Điều 479 Bộ luật Dân sự. Cụ thể như sau:
Họ, hụi, biêu, phường (sau đây gọi chung là họ) là một hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên.
Nghị định số 144/2006/NĐ-CP ngày 27-11-2006 của Chính phủ về hụi, họ, biêu, phường nói rõ về quyền và nghĩa vụ của những người tham gia chơi họ (bao gồm chủ họ và các thành viên). Tại các Điều 13, 14, 15, 16 Nghị định này quy định như sau:
- Quyền của chủ họ: Yêu cầu các thành viên trong họ phải góp phần họ; Yêu cầu thành viên được lĩnh họ nhận các phần họ khi đến kỳ mở họ; Yêu cầu thành viên không góp phần họ của mình phải hoàn trả phần họ trong trường hợp chủ họ đã góp thay cho thành viên đó; Các quyền khác theo thỏa thuận.
- Nghĩa vụ của chủ họ: Lập và giữ sổ họ và các giấy tờ liên quan đến họ; Thu phần họ của các thành viên; Giao các phần họ cho thành viên được lĩnh họ; Nộp thay phần họ của thành viên trong trường hợp có thỏa thuận nếu đến kỳ mở họ mà có thành viên không góp phần họ; Cho các thành viên xem sổ họ và cung cấp các thông tin liên quan đến họ khi có yêu cầu; Các nghĩa vụ khác theo thỏa thuận.
Các thành viên cũng có các quyền và nghĩa vụ sau:
Về quyền của thành viên: Khi đến kỳ mở họ, thành viên được lĩnh họ có quyền nhận các phần họ từ chủ họ hoặc các thành viên khác trong họ; Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình trong trường hợp quyền, lợi ích hợp pháp bị vi phạm. Chuyển giao phần họ theo quy định tại các điều từ Điều 309 đến Điều 317 của Bộ Luật Dân sự; Ra khỏi họ theo thỏa thuận; Yêu cầu chủ họ hoặc người giữ sổ họ cho xem sổ họ và cung cấp các thông tin liên quan đến họ; Các quyền khác theo thỏa thuận.

Về nghĩa vụ của thành viên: Góp phần họ theo thỏa thuận cho chủ họ trong trường hợp có chủ họ hoặc cho thành viên được lĩnh họ; Bồi thường thiệt hại cho những người tham gia họ, nếu vi phạm nghĩa vụ mà gây thiệt hại; Các nghĩa vụ khác theo thỏa thuận. Trong trường hợp không có chủ họ thì thành viên được ủy quyền lập và giữ sổ họ có các nghĩa vụ: Lập và giữ sổ họ và các giấy tờ liên quan đến họ: Cho các thành viên xem sổ họ và cung cấp các thông tin liên quan đến họ khi có yêu cầu.