Tái diễn nạn khai thác than trái phép tại Hoành Bồ - Quảng Ninh

Những moong than đất đá nham nhở, những đống than trái phép được tập kết trong rừng, ven đường đi, cùng chiếc máy xúc hạng lớn còn lại tại hiện trường cho thấy vấn nạn than thổ phỉ đang hoành hành tại đây. Cho dù không nhiều trữ lượng, không nhiều các mỏ chính quy khai thác than nhưng hiện tại Hoành Bồ lại là “đại bản doanh” của đối tượng khai thác than trái phép sau một thời gian tạm lắng. Khai thác than trái phép tãi diễn trở lại tại Hoành Bồ, gây tâm lý bất ổn trong nhân dân và ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn.

Vào đêm 24/10, tại khu vực đèo Hạ Mi thuộc Xí nghiệp than Hoành Bồ, lực lượng chức năng đã phát hiện các đối tượng mang máy xúc loại CP – 450 đến bốc xúc đất đá nhằm khai thác than trái phép. Ông Nguyễn Ngọc Khương, Phó Phòng Thanh tra - Bảo vệ, Quân sự của Xí nghiệp than Hoành Bồ cho biết, khi lực lượng chức năng có mặt, các đối tượng đã kịp thời bỏ trốn, bỏ lại 1 máy xúc, cùng 6 phi dầu và một số vật dụng khác phục vụ khai thác than trái phép. Cũng tại vị trí này, hồi đầu tháng 10, các đối tượng cũng mang máy xúc đến đây để khai thác than trái phép.

Từ đầu năm đến nay, huyện Hoành Bồ đã phá bỏ 90 lượt cửa lò khai thác than trái phép, phá 14 lán trại, thu giữ 2 máy phát điện, thu giữ gần 1.000 tấn than các loại. ”Than tặc” hoành hành ở nhiều địa bàn như: Sơn Dương, Dân Chủ, Quảng La, Bằng Cả, Tân Dân, Thống Nhất, Vũ Oai và Hòa Bình.

Theo ông Vũ Quý Tú, Trưởng phòng Tài nguyên - Môi trường huyện Hoành Bồ, đặc điểm chung tại những điểm bị khai thác than trái phép ở huyện là xa khu dân cư, địa hình hiểm trở, các đối tượng thường mang những máy móc hiện đại đến để khai thác than vào ban đêm. Các đối tượng khai thác than trái phép thường cử người theo dõi hoạt động của các lực lượng chức năng để kịp thời sơ tán phương tiện và người khỏi hiện trường mỗi khi có đoàn kiểm tra xuất hiện. Điều đáng nói, các đối tượng khai thác than rất manh động, thủ đoạn tinh vi sẵn sàng sử dụng vũ khí nóng để chống trả lực lượng bắt giữ.

Tại khu vực Khe Mực, điểm ráp ranh giữa Công ty Đồng Vông và Xí nghiệp than Hoành Bồ, phóng viên bắt gặp xe máy tăng bo than đến điểm tập kết. “Than tặc” cất giấu than trong bao tải, rồi lượn quanh các lối mòn để qua barie của lực lượng bảo vệ. Tại bãi tập kết phóng viên thấy một đống than cục, có khối lượng đến vài tấn.

Hình thức vận chuyển than trái phép từ địa điểm khai thác đến nơi tập kết cũng được các đối tượng thay đổi. Khi thì ôtô, lúc lại vận chuyển bằng xe máy gây khó khăn cho các lực lượng làm nhiệm vụ kiểm soát khai thác vận chuyển than trái phép trên địa bàn huyện.

Một bảo vệ của Công ty than Đồng Vông cho biết, các đối tượng thường lợi dụng những nơi có than lộ vỉa hoặc những vỉa mỏng đơn vị khai thác không hết để đưa phương tiện vào khai thác tận thu, đã có nhiều vụ ẩu đả tranh giành địa hạt xảy ra.

Phó Chủ tịch UBND huyện Hoành Bồ Trần Đức Tuân thừa nhận, một số địa phương còn quản lý tài nguyên lỏng lẻo, cán bộ còn né tránh, ngại va chạm trong xử lý khai thác than trái phép dẫn đến tình trạng khai thác, vận chuyển than trái phép trên địa bàn huyện vẫn còn diễn ra, một số nơi có diễn biến nghiêm trọng. Mặt khác đơn vị khai thác than chính quy trên địa bàn còn chưa phối hợp chặt chẽ với nhau trong việc quản lý ranh giới mỏ, chưa ăn ý với chính quyền địa phương từ xã tới huyện trong hợp đồng tác chiến chống khai thác than trái phép.

Ông Tuân khẳng định, huyện sẽ quy rõ trách nhiệm cá nhân, tập thể trong việc quản lý tài nguyên than, kiên quyết xử lý những cán bộ vi phạm, đồng thời duy trì các tổ tuần tra kiểm soát hoạt động 24/24h trên các tuyến đường quốc lộ và tỉnh lộ đi qua địa bàn.

Phó Chủ tịch UBND huyện Hoành Bồ kiến nghị, cần tăng hình phạt đối với các đối tượng khai thác than trái phép, vì đối với máy móc phục vụ khai thác than trái phép, huyện chỉ phạt hành chính, không được tịch thu, tiêu huỷ. Hình phạt nhẹ, không đủ sức răn đe đối tượng than tặc.

Vấn nạn khai thác than trái phép tại huyện Hoành Bồ nói riêng và tỉnh Quảng Ninh nói chung không chỉ làm kiệt quệ nguồn tài nguyên quý của quốc gia mà còn ảnh hưởng đến hệ sinh thái của nhiều cánh rừng, môi trường dân sinh. Do đó, cuộc đấu tranh chống khai thác và tiêu thụ than trái phép là hết sức cấp bách, đòi hỏi lực lượng chức năng, chính quyền địa phương phải đề cao cảnh giác để ngăn chặn hiệu quả, đặc biệt tại những vùng sâu, vùng xa.