Đặc trị nạn thuốc giả

Tức là vấn nạn thuốc giả là… chuyện có thật và nó đang khiến dư luận bức xúc, lo lắng. Thực tế trước đây cũng đã có nhiều cảnh báo về sự gia tăng, tính chất phức tạp của vấn nạn này, thuốc được làm giả tinh vi đến mức khó phân biệt bằng mắt thường, dù có khi chúng được "điều chế" từ… phấn viết bảng, bê tông nghiền! Bất cứ loại thuốc nào bán chạy trên thị trường là lập tức bị làm giả. Từ đông, nam dược cho tới tân dược. Từ thuốc bổ cho tới kháng sinh, thuốc đau đầu, tẩy giun, các loại biệt dược, đặc trị… thảy đều bị làm giả tuốt tuột.

Hậu quả do thuốc giả gây ra thì nhiều người đã rõ, từ dị ứng, kháng thuốc, tới nguy cơ nhiễm độc kim loại nặng, lao phổi... có thể dẫn tới tử vong. Thống kê trên thế giới cho thấy con số tử vong bình quân mỗi năm do dùng phải thuốc giả lên tới 200.000 người, trong khi doanh thu ngành "kinh doanh đặc biệt" này trên toàn cầu đạt 45 tỷ euro/năm. Phải khẳng định đó là một ngành siêu lợi nhuận, khi chỉ đầu tư 1.000 USD có thể sinh lợi tới 200.000 USD. Điều này cũng lý giải vì sao ở nước ta ngày càng có nhiều tư thương lao vào sản xuất, buôn bán, tiêu thụ thuốc giả. Tuy nhiên, đáng nói là ở nước ta thuốc giả không chỉ tồn tại trong các nhà thuốc tư nhân, cơ sở kinh doanh dược liệu nhỏ lẻ, mà đã thâm nhập vào các chuỗi cung ứng hợp pháp như các công ty, nhà thuốc bệnh viện… Nguyên nhân không chỉ do khoản lợi nhuận "khủng" mà còn do khâu quản lý tồn tại nhiều lỗ hổng, chế tài xử lý vi phạm còn nhẹ, thiếu sức răn đe, dẫn đến "nhờn thuốc".

Dân gian có câu "Gặp thầy, gặp thuốc", đó là hai yếu tố quan trọng, quyết định đến sự thành công của việc điều trị, cứu người. Song, nếu chỉ "gặp" thầy giỏi mà không có thuốc tốt, nhất là "gặp" phải thuốc giả, vốn nhan nhản trên thị trường như hiện nay, thì thất bại trong điều trị là chuyện hiển nhiên, chưa kể đối với người mắc bệnh hiểm nghèo thì nguy cơ thiệt mạng rất cao.

Để bảo đảm một thị trường kinh doanh dược phẩm lành mạnh, trên hết là bảo vệ sức khỏe cũng như quyền lợi của người tiêu dùng, trong đó có những người bệnh đã đặt trọn niềm tin và hy vọng vào hai chữ "thầy- thuốc", thì phải kiên quyết ngăn chặn vấn nạn thuốc giả. Các cơ quan chức năng phải có biện pháp bịt những kẽ hở trong quản lý, siết chặt sản xuất, kinh doanh thuốc thông qua việc tăng cường kiểm tra, rà soát từ khâu nhập khẩu thành phẩm, nguyên liệu sản xuất thuốc cho tới khâu quản lý phân phối, tiêu thụ. Có như vậy mới khắc phục được tình trạng "quản lý đằng ngọn": chỉ phát hiện khi thuốc giả đã tiêu thụ tràn lan trên thị trường, khiến cho việc thu hồi (thuốc giả) sau đó chỉ được tiến hành… trên giấy (!).

Ngoài ra, ngành y tế cần đẩy mạnh thực hiện chương trình thuốc an toàn và tăng cường đầu tư hệ thống "hàng rào kỹ thuật" hiện đại, cùng đội ngũ cán bộ có chuyên môn, đáp ứng yêu cầu kiểm nghiệm, phân biệt rõ thuốc thật - giả, thay vì phải gửi ra nước ngoài kiểm định vừa lâu lại tốn kém. Đặc biệt là phải có chế tài đủ mạnh làm "thuốc đặc trị" cho tình trạng sản xuất kinh doanh thuốc giả, đủ sức khiến những đối tượng bất lương chùn tay; riêng đối với những vụ việc gây hậu quả nghiêm trọng, nhất thiết phải xử lý thật nghiêm theo pháp luật.