Thu ngân sách nhà nước năm 2012: “Nước rút” về đích

Ba nguyên nhân khiến nguồn thu giảm

Tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa diễn ra ngày 16-10, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển nhận xét, chưa năm nào số thu ngân sách nhà nước (NSNN) chỉ đạt và vượt không đáng kể dự toán như năm nay. Tổng thu NSNN 9 tháng qua xấp xỉ đạt dự toán, trong khi các năm trước đó vượt hàng chục nghìn tỷ đồng. Có 3 nguyên nhân khiến thu ngân sách chưa đạt như kỳ vọng. Đầu tiên, việc thực hiện nhiều mục tiêu kinh tế - xã hội quan trọng, gồm chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế, tỷ lệ vốn đầu tư phát triển toàn xã hội so với GDP, chỉ tiêu tạo việc làm... đã không đạt so với nghị quyết về kinh tế - xã hội mà Quốc hội đã đề ra. Nguyên nhân thứ hai là việc Chính phủ áp dụng chính sách miễn, giảm, giãn thuế trên diện rộng, với nhiều đối tượng trong một thời gian tương đối dài. Gói giải pháp này mặc dù có tác dụng khuyến khích đối với DN, cá nhân, nhưng đã làm giảm thu NSNN, nhất là trong bối cảnh khai thác nguồn thu gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân cuối cùng là do thị trường bất động sản, tài chính hoạt động trầm lắng, dẫn đến thu hẹp không gian khai thác, làm giảm nguồn thu cho NSNN trong lĩnh vực này. Trong khi đó, tình trạng đầu tư dàn trải, thi công kéo dài, gây lãng phí nguồn lực vẫn xảy ra, gây thất thoát NSNN…

Đẩy mạnh chống thất thu

Dự đoán trước những khó khăn chung của nền kinh tế, ngay từ đầu năm 2012, toàn ngành tài chính đã đề ra những mục tiêu cụ thể với từng đơn vị trực thuộc, gắn liền nhiệm vụ thu NSNN với công tác thi đua của từng tập thể, cá nhân. Bám sát những yêu cầu của Chính phủ, Bộ Tài chính, ngay sau khi có quyết định về giãn, giảm, miễn thuế cho người dân, Tổng cục Thuế đã chỉ đạo các cục thuế địa phương khẩn trương đưa chính sách vào cuộc sống, giúp những đối tượng đủ điều kiện được tiếp cận với chính sách ưu đãi của Chính phủ. Việc làm này nhằm kịp thời bồi dưỡng nguồn thu và động viên DN vượt khó. Ước tính, đến hết tháng 9-2012, Bộ Tài chính đã miễn, giảm, giãn thuế tổng cộng gần 20.000 tỷ đồng cho hàng trăm ngàn DN. Cùng với nhiệm vụ này, ngành thuế đã thanh tra, kiểm tra thuế tại DN và triển khai các hoạt động chống chuyển giá nhằm chống thất thu NSNN. Qua thanh tra 28.350 DN, ngành thuế đã phát hiện và yêu cầu truy thu, phạt, truy hoàn gần 6.000 tỷ đồng, trong đó đã thực thu vào ngân sách 2.770 tỷ đồng.

Cùng với ngành thuế, Tổng cục Hải quan cũng đã triển khai nhiều biện pháp nhằm hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN được giao. Đại diện Tổng cục Hải quan cho biết, toàn ngành đang tích cực thực hiện các giải pháp khai thác nguồn thu cùng với việc tạo thuận lợi tối đa cho DN hoạt động xuất nhập khẩu. Bên cạnh việc thành lập tổ đôn đốc thu hồi nợ thuế tại các đơn vị, ngành hải quan cũng tăng cường phối hợp với các ngành chức năng và chính quyền địa phương truy tìm DN, chủ sở hữu DN nhằm thu hồi các khoản nợ đọng thuế, hạn chế nợ mới phát sinh.

Nhiệm vụ thu NSNN năm 2012 đã đến giai đoạn "nước rút". Dù đứng trước nhiều thách thức nhưng với nỗ lực cao nhất của toàn ngành, hy vọng nhiệm vụ thu NSNN sẽ đạt dự toán và về "đích" đúng hẹn. Đây sẽ là một trong những yếu tố quan trọng giúp nền kinh tế nước ta có thêm nguồn lực phục vụ các nhiệm vụ, tạo đà phục hồi tăng trưởng kinh tế trong những năm tiếp theo.