Bà tiên của trẻ tật nguyền

Lớp học đặc biệt

Tôi đến thăm lớp học đặc biệt nằm giữa khuôn viên Trường THCS An Dương, Tây Hồ vào một ngày trời trở gió, trong cái tiết se lạnh và nắng hanh hao của mùa thu Hà Nội. Nhưng với bà giáo già Hồ Hương Nam, những ngày này không phải là ngày vui, bởi hôm nay 3 học trò chăm chỉ nhất của bà đã phải nghỉ học vì bị ốm. Mười hai em khác vẫn đến lớp, nhưng đứa thì ho khù khụ, đứa sụt sịt hắt hơi, có đứa lại cả buổi không viết được chữ nào. Thời tiết thay đổi đột ngột khiến bà càng thêm lo, thêm thương những học trò tật nguyền, ốm yếu.

Lớp học của bà giáo Nam.

Khai giảng đã được hơn nửa tháng, nhưng ở Lớp học tình thương của bà giáo Nam, bài học vẫn chỉ là tô chữ cái, làm những phép toán đơn giản hay tập đọc. "Giáo án" này đã nhiều năm nay vẫn vậy, chỉ thay đổi theo sự tiến bộ của từng học trò. Chính vì vậy lớp học đặc biệt này không hề có bảng chung. Mỗi học trò theo một chương trình học khác nhau nên bảng chính là quyển vở của mỗi em. Bà giáo già đến cầm tay từng học trò, uốn từng nét chữ, dạy đánh vần từng từ, từng câu, trong khi dạy em này thì giao bài cho em khác làm.

15 học sinh của bà giáo Nam, bé nhất lên 8 tuổi, lớn nhất đã ngoài 30, là 15 hoàn cảnh thương tâm khác nhau nhưng giống nhau ở sự thiệt thòi vì các khuyết tật bẩm sinh. Em bị liệt, em bị bại não hay câm điếc, thiểu năng trí tuệ, tự kỷ… Hoàn cảnh gia đình của chúng cũng rất đáng thương, có em mất cả bố lẫn mẹ, có em bố nghiện ngập, phải sống với ông bà, gia cảnh nghèo khó… Mặc cảm tật nguyền và những vất vả trong cuộc sống thường ngày khiến chúng sống thu mình, cho đến khi được đến lớp của bà giáo Nam, được là thành viên trong một ngôi trường cảnh quan đẹp, có nhiều bạn bè, được học chữ, làm toán, học hát, múa; các em đã thoát ra khỏi tâm trạng mặc cảm, trở nên nhanh nhẹn, hoạt bát, vui vẻ, nếu không vì lý do sức khỏe thì rất hiếm ngày chúng nghỉ học. Và niềm vui lớn nhất của bà giáo Nam là sự tiến bộ vượt bậc của những học trò đặc biệt của mình.

Lưu Hồng Dương năm nay đã 31 tuổi, gắn bó với lớp học này từ những ngày đầu tiên. Bị thiểu năng trí tuệ, liệt toàn thân, tay co quắp, không cầm nắm được gì, hằng ngày Dương chỉ nằm hoặc ngồi một chỗ, mọi việc đều phụ thuộc vào người khác. Càng lớn, tính khí càng thất thường, hay nổi nóng vô cớ. Nhưng nay thì… Khi trò chuyện với phóng viên Hànộimới, ông Lưu Văn Ba, bố đẻ của Dương, phấn khởi nói: "Sau 14 năm ngồi xe lăn đến lớp học của bà giáo Nam, con trai tôi đã biết đọc báo, đã cầm bút viết được những chữ đơn giản và nhất là hay nói cười, lạc quan, vui vẻ hơn, tôi và mẹ cháu mừng và biết ơn bà giáo Nam không kể sao cho hết. Bây giờ ở nhà cháu đã tự biết xúc cơm ăn, trò chuyện với mọi người, kể chuyện trường lớp và bạn bè, đọc báo, xem ti vi chứ không sống thu mình như trước".

Một học trò lớn tuổi nữa là em Đỗ Kim Thúy, năm nay 22 tuổi. Bị liệt nửa người từ khi sinh ra, mẹ lại mất sớm, gia đình khó khăn nhưng Thúy may mắn tìm được niềm vui và niềm tin vào cuộc sống khi được vào học lớp bà Nam. Sau 14 năm, em đã đạt đến trình độ cao nhất lớp là học chương trình lớp 4 cấp tiểu học, đọc thông, viết thạo, chữ khá đẹp và nhẩm toán khá nhanh, được bầu làm lớp trưởng. Thúy hào hứng kể, đến lớp vui lắm, được bà dạy chữ, dạy hát, bạn nào học giỏi còn được bà thưởng kẹo, bim bim… Bây giờ đi chợ em đã biết tính tiền, em đã biết đọc, xem ti vi; em sẽ đi học đến khi nào bà không dạy nữa thì mới thôi…

Góp nhặt yêu thương

Bà giáo Nam vẫn bảo, cái nghiệp nhà giáo đã vận vào đời mình. Từ khi gắn bó với những đứa trẻ tật nguyền, bà càng thêm yêu nghề, yêu trò hơn. Sau hơn hai mươi năm dạy tiểu học, nghỉ hưu bà tham gia nhiều phong trào ở phường Yên Phụ, đảm nhiệm hàng loạt "chức vụ" như Chi hội trưởng Chi hội Người Cao tuổi cụm 6, tình nguyện viên phòng chống ma túy, quản lý CLB sau cai, cộng tác viên dân số và khuyến học… Năm 1997, khi làm công tác tuyên truyền về dân số, bà Nam thấy hai cháu nhỏ tàn tật, nhà không có điều kiện cho đi học tại trường dành cho trẻ khuyết tật nên bà đã vận động gia đình mở lớp học cho các em. Những ngày đầu, không ít người cho là bà lẩm cẩm, già rồi nghỉ ngơi cho khỏe, dạy trò bình thường đã vất vả, dạy trẻ tàn tật còn khó hơn rất nhiều…

Được con cháu ủng hộ, không bận tâm đến lời ra tiếng vào, bà xin UBND phường Yên Phụ cho mượn trụ sở tuần tra của cụm dân cư số 6 làm lớp học, lúc đầu chỉ vỏn vẹn 3 học sinh. Ban đầu, chính bố mẹ các em cũng không tin con mình có thể học được, không tin bà giáo già có thể "thuần" được bọn trẻ chứ chưa nói gì đến việc giúp bọn trẻ biết chữ. Nhưng chỉ sau vài buổi đứng ngoài cửa sổ xem con học, họ đã yên tâm giao con cho bà.

Học được vài năm, trụ sở tuần tra bị phá để xây nhà văn hóa, bà Nam dắt díu học trò đến học nhờ trường mầm non, nhưng trường cũng không còn phòng nào có thể dành cho bọn trẻ. Không nản lòng, bà gõ cửa khắp nơi, cuối cùng các em nhỏ tật nguyền cũng đã có được một Lớp học tình thương trong khuôn viên Trường THCS An Dương. Từ năm 2002, lớp học của bà giáo Nam trở thành một thành viên của trường, được tham dự các hoạt động ngoại khóa, có mặt trong các buổi lễ khai giảng, bế giảng, được nhận quà từ quỹ khuyến học của nhà trường… Cô giáo Lê Thị Thùy Dương, Phó Hiệu trưởng Trường THCS An Dương cho biết, Lớp học tình thương hoạt động đều đặn, nền nếp. Nhà trường dù còn khó khăn nhưng cũng cố gắng tạo điều kiện tốt nhất cho các em. Bà giáo Nam thực sự là một người thầy tâm huyết, nên bố mẹ các em yên tâm gửi gắm con em mình.

Được "an cư", bà cháu đều phấn khởi, dồn sức cho việc dạy và học. Với kinh nghiệm nhiều năm đứng trên bục giảng, bà Nam bảo cần có lòng kiên nhẫn cao độ và trước hết phải là tình yêu thương dành cho lũ trẻ. Ngay như trò Dương lớn nhất lớp nhưng đến giờ bà vẫn phải đưa vào tận phòng vệ sinh vì cậu không thể tự làm. Nhiều người bảo bà Nam không chỉ là cô giáo, mà còn là bảo mẫu kiêm người gác cổng. 15 em là 15 tính cách, bệnh tật khác nhau, nhiều em to lớn gấp hai, gấp ba cô giáo nhưng chỉ cần bà nhắc nhẹ, chúng lại răm rắp nghe theo. Bà bảo bọn trẻ đã chịu nhiều thiệt thòi, mình mà quát mắng hay nói nặng lời chúng dễ tủi thân, cần phải thật nhẹ nhàng mới được. Phải tạo không khí thật vui vẻ cho bọn trẻ có hứng học bài…

Với mái tóc bạc trắng, khuôn mặt hiền và dáng đi nhanh nhẹn, bà giáo Nam thực sự là hình ảnh bà tiên tốt bụng đối với đám trẻ ở Lớp học tình thương và những ai đã một lần được chứng kiến công việc thầm lặng mà cao cả của bà.