“Cú hích” cho sáng kiến cải cách thủ tục

Xuất phát từ thực tế tồn tại trong lĩnh vực khai thuế khoán năm, khai thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán thuế và khai thuế GTGT theo phương pháp tính trực tiếp trên doanh thu, nhóm tác giả đến từ Ban Cải cách và Hiện đại hóa (Tổng cục Thuế) đã đưa ra sáng kiến cải cách: gộp 3 tờ khai thành 1 tờ khai, chỉ đánh một loại thuế duy nhất trên tỷ lệ doanh thu mà cá nhân, hộ gia đình kinh doanh phải khai hàng năm theo từng lĩnh vực ngành hàng cụ thể. Lý do vì hiện nay, cá nhân, hộ kinh doanh phải tuân thủ nhiều chính sách liên quan (Luật Thuế GTGT, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Thuế thu nhập cá nhân và nhiều nghị định, thông tư hướng dẫn...), trong khi đó, hầu hết cá nhân, hộ kinh doanh thường không quan tâm đến loại thuế và chỉ quan tâm đến số thuế phải nộp. Hiện cả nước có khoảng hơn 1 triệu hộ kinh doanh phải thực hiện khai các tờ khai với nhiều nội dung trùng lắp về tên người nộp thuế, mã số thuế, địa chỉ, điện thoại... Dự tính, nếu thực hiện theo phương pháp đơn giản hóa 3 tờ khai thành 1 tờ sẽ tiết kiệm được hơn 100 tỷ đồng/năm.

Cùng trong lĩnh vực thuế, nhóm tác giả đến từ Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn (Tổng cục Thuế) lại trăn trở với việc quản lý thuế bởi tờ khai quyết toán thuế tài nguyên mẫu số 02/TAIN-DK có nhiều chỉ tiêu trùng lặp, không cần thiết và nhiều chỉ tiêu chưa thống nhất với nhau giữa "khí thiên nhiên" và "dầu khí". Nhóm tác giả đã đề xuất bỏ 12/46 chỉ tiêu mà các DN phải kê khai. Theo chị Đào Thị Thu Hương - một thành viên trong nhóm tác giả thuộc Vụ Quản lý thuế DN lớn: "Để có được phương án đơn giản hóa như vậy, nhóm dựa trên kinh nghiệm thực tế công việc, đồng thời có tham khảo ý kiến các chuyên gia và trực tiếp khảo sát tại các địa phương, DN". Cũng theo chị Hương, hiện nay Việt Nam có 14 hợp đồng dầu khí đang khai thác, xuất bán khoảng 14,2 triệu tấn dầu/năm; trung bình, riêng việc thực hiện khai thuế theo cách hiện hành tương ứng với các DN phải chi phí khoảng hơn 636 triệu đồng/năm; theo cách cắt giảm 12 chỉ tiêu thì sẽ tiết kiệm được hơn 198 triệu đồng/năm. Hơn nữa, việc cắt giảm như vậy sẽ giảm tải cho cơ quan thuế trong việc theo dõi, quản lý thuế, do đó có thể dành nguồn lực cho các công tác quản lý thuế khác.

Không xuất phát từ vướng mắc trong công việc, tác giả Phạm Thị Hằng Nga (chuyên viên Vụ Phát triển thị trường - Ủy ban Chứng khoán nhà nước) lại gửi đến cuộc thi ý tưởng đơn giản hóa thủ tục trong lĩnh vực đất đai. Theo tác giả, quy định về đơn giá tính tiền sử dụng đất, phương pháp tính tiền sử dụng đất đang gây ra nhiều khó khăn cho DN do các quy định còn chung chung, nhiều khi bị lợi dụng làm phát sinh nhũng nhiễu tiêu cực. Tác giả chỉ ra những điều chưa hợp lý trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng để bàn giao đất thực tế cũng như những bất cập giữa Luật Kinh doanh bất động sản và các văn bản hướng dẫn khác. Nhóm giải pháp tác giả đưa ra giúp nhà đầu tư nhanh chóng thẩm định dự án để ra quyết định đầu tư mà không phải "hồi hộp" chờ duyệt giá đất để tính tiền sử dụng đất; đồng thời, khi trở thành chủ đầu tư thì chủ động được nguồn vốn đầu tư, rút ngắn được thời gian đầu tư, góp phần ổn định được giá cả thị trường bất động sản.

Còn rất nhiều bài thi có đề xuất sáng kiến khá phong phú như xét tuyển viên chức thành công chức không qua thi tuyển; xử lý kỷ luật cán bộ; quy định về cấp phép quy hoạch; cấp chứng minh thư nhân dân mới nhưng vẫn giữ số cũ... cho thấy các lĩnh vực đều có TTHC cần cải cách.

Chưa bao giờ các sáng kiến cải cách về TTHC được huy động tổng lực một cách rộng rãi như vậy. Nhiều tác giả cho rằng, trăn trở về vướng mắc trong các thủ tục đã có từ lâu nhưng cuộc thi đã như một "cú hích" để mình có động lực thực hiện một cách triệt để. Bên cạnh đó, không thể thiếu sự quan tâm của lãnh đạo các cơ quan đối với cuộc thi này. Ông Phạm Hồng Giang, Vụ phó Vụ Phát triển thị trường (Ủy ban Chứng khoán nhà nước) cho biết: "Lãnh đạo đơn vị đã tạo điều kiện thuận lợi về mặt thời gian, kiến thức, tinh thần và vật chất để khuyến khích mọi cá nhân, tập thể tham gia đóng góp sáng kiến đơn giản TTHC. Cán bộ nào được giải thưởng sẽ được xem xét khen thưởng vào dịp cuối năm cùng với dịp tổng kết của cơ quan". Đó cũng là lý do, nhiều đơn vị gửi tới từ vài chục đến vài trăm bài dự thi, nhiều tác giả có vài bài dự thi.

Theo Ban tổ chức, số lượng bài thi thu về cao hơn nhiều so với dự tính của Ban tổ chức. Do vậy, thời hạn công bố kết quả cuộc thi sẽ lùi lại một chút để các chuyên gia có thời gian nghiên cứu, chấm điểm một cách chính xác, công minh nhất. Dự kiến, trong quý IV-2012 sẽ công bố kết quả cuộc thi. Hy vọng rằng, thông qua cuộc thi lần đầu tiên về cải cách TTHC, những bài dự thi tâm huyết, có tính ứng dụng thực tiễn cao sẽ được đưa vào áp dụng, bảo đảm tính hiệu lực, hiệu quả và đáp ứng được mục tiêu quản lý của Nhà nước.