Cai nghiện ma túy tại cộng đồng: Bài toán không dễ giải

Nghị định 94 của Chính phủ quy định đối với cai nghiện tại cộng đồng phải có sự phối hợp, vào cuộc của liên ngành công an, y tế, LĐTB&XH và chính quyền các địa phương; Nhà nước khuyến khích người nghiện ma túy tự nguyện cai nghiện; tổ chức, hỗ trợ cho công tác cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng… Sau nhiều năm đi vào hoạt động, cai nghiện tại cộng đồng hiện đang gặp phải rất nhiều khó khăn và nếu không có sự đổi mới thì hầu như không mang lại hiệu quả. Bản chất của công tác cai nghiện rất vất vả, phải mất khoảng thời gian 2 năm vừa cắt cơn, giải độc, vừa theo dõi, giám sát chặt chẽ và tạo việc làm cho người nghiện mới có thể giúp họ tái hòa nhập cộng đồng. Trong khi cai nghiện tại cộng đồng chỉ tổ chức được tối đa trong thời gian 6 tháng, thậm chí có nơi chỉ giúp họ cắt cơn, giải độc và giám sát khoảng 2 tuần là đưa về gia đình.

Ông Nguyễn Đình Hiền, Chi cục phó Chi cục Phòng chống tệ nạn xã hội (TNXH), Sở LĐTB&XH Hà Nội cho biết: "Vướng mắc nhất hiện nay chính là ở chỗ các xã, phường hầu như không có lực lượng chuyên trách có trình độ chuyên môn sâu về cai nghiện ma túy. Hầu hết là kiêm nhiệm, giao cho các tổ chức như Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh chịu trách nhiệm quản lý, không có thù lao. Cơ sở vật chất về y tế như giường bệnh, thuốc trị bệnh, đội ngũ y, bác sĩ lại quá thiếu... Bên cạnh đó, việc cai nghiện tại cộng đồng, người nghiện vẫn được sinh sống tại chỗ, có thể gặp gỡ, tiếp xúc với bạn bè xấu, nếu không có sự quản lý, giám sát chặt chẽ từ phía gia đình và các tổ chức xã hội, sẽ tác động rất xấu đến người nghiện, khiến họ khó có thể từ bỏ được ma túy".

Điều kiện kinh tế của các tổ cai nghiện ở xã, phường, thị trấn rất khó khăn, đặc biệt là các huyện ngoại thành bởi các xã thường không mặn mà chi những khoản này. Mặt khác, khả năng thích ứng của đội ngũ cán bộ làm công tác điều trị cũng còn nhiều hạn chế. Chính điều này dẫn đến việc có rất ít người nghiện ma túy tham gia cai nghiện tại cộng đồng được đánh giá, lập kế hoạch điều trị về tâm lý, phục hồi sức khỏe và sự phòng lây nhiễm HIV. Ông Nguyễn Đình Hiền trăn trở: "Để phát huy hiệu quả của cai nghiện tại cộng đồng thì cần phải trang bị thêm kỹ năng cho cán bộ cơ sở như kỹ năng xử lý, kỹ năng tư vấn, kỹ năng giúp đỡ người nghiện ma túy. Bởi hiện nay ngoài đội ngũ cán bộ y tế xã, phường được tập huấn nghiệp vụ về cai nghiện tại cộng đồng, các đối tượng khác chưa hề qua lớp đào tạo cơ bản nào…". Một vướng mắc khác khiến việc cai nghiện tại cộng đồng gặp khó là công tác quản lý sau cai đối với người nghiện ma túy từ trung tâm về cộng đồng lẫn người cai nghiện tại cộng đồng và gia đình; dạy nghề và giải quyết việc làm cho người sau cai là vấn đề đang làm đau đầu các cơ quan chức năng. Số liệu của Chi cục PCTNXH cho biết, trong năm 2011, trong số hơn 900 người nghiện được quản lý sau cai tại cộng đồng chỉ có hơn 400 người được hỗ trợ việc làm, 30 người được vay vốn, 4 người được dạy nghề. 6 tháng đầu năm nay, các ngành chức năng giúp 48 người nghiện và gia đình vay hơn 400 triệu đồng phát triển kinh tế gia đình; giới thiệu việc làm cho 14 người nghiện cai tốt làm phụ xe, công nhân…

TP Hà Nội đang phấn đấu từ nay đến năm 2015 không còn địa bàn trọng điểm về tệ nạn ma túy. Để đạt được mục tiêu này cùng với việc triệt phá tụ điểm buôn bán, tàng trữ chất ma túy thì công tác cai nghiện đóng vai trò rất quan trọng. Chủ trương của TƯ và của TP hiện nay là vẫn khuyến khích tổ chức cai nghiện tại cộng đồng bởi cộng đồng là nơi gần gũi, dễ phát hiện người bị nghiện nhất. Tuy nhiên, từ đầu năm đến nay các ngành chức năng mới tổ chức cai nghiện tại trung tâm dưới hình thức bắt buộc và tự nguyện mà chưa tổ chức được hình thức cai nghiện tại cộng đồng. Thiết nghĩ, với những ưu điểm của cai nghiện tại cộng đồng, các tổ chức xã hội cần quyết tâm vào cuộc một cách kịp thời hơn nữa để cùng với các trung tâm GDLĐXH của TP giải "bài toán" cai nghiện ma túy vốn đang rất nan giải…