WTO - những thuận lợi và thách thức

Việt Nam đã qua 7 vòng đàm phán kéo dài suốt 8 năm cho việc gia nhập WTO. Và tháng 5 tới sẽ tiến hành phiên đàm phán thứ 8 với hy vọng Việt Nam sẽ sớm là thành viên của tổ chức này. Để có đủ các điều kiện gia nhập WTO đã khó, nhưng để đứng vững trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt toàn cầu sau khi đã là thành viên của WTO lại càng khó hơn. Gia nhập WTO mang lại nhiều lợi ích lớn cũng như thách thức không nhỏ đối với các doanh nghiệp trong nước.

Những thuận lợi

WTO có một hệ thống các qui định liên quan đến tất cả các lĩnh vực hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, sở hữu trí tuệ để điều tiết các hoạt động. Hệ thống này đã giảm bớt rào cản mậu dịch thông qua đàm phán và áp dụng nguyên tắc không phân biệt đối xử. Các nước và vùng lãnh thổ khi tham gia WTO thì hàng hóa và các doanh nghiệp sẽ được bình đẳng với nhau không phân biệt quốc gia lớn hay nhỏ. Doanh nghiệp của các nước là thành viên của WTO sẽ có thị trường toàn cầu, có điều kiện tìm kiếm vốn và kỹ thuật hiện đại cho sản xuất, học hỏi kinh nghiệm quản lý để nâng cao năng lực cạnh tranh trong tiến trình hội nhập sâu vào nền kinh tế khu vực và quốc tế.

Xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế đang là nhu cầu bức xúc đặt ra cho Việt Nam phải đẩy nhanh tự do hóa thương mại, mở cửa để bắt nhịp cùng các nước trong khu vực và trên thế giới. Tự do hóa thương mại tạo điều kiện cho thương mại phát triển nhanh, tranh chấp thương mại phát sinh ngày càng nhiều. Hiện nay các nước nhập khẩu thường tăng cường sử dụng các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm để quy cho các nước xuất khẩu bán phá giá hoặc đưa ra những rào cản thương mại khác để bảo vệ nhà sản xuất trong nước như vụ Mỹ kiện Việt Nam bán phá giá cá da trơn và gần đây là tôm vào thị trường Hoa Kỳ. Nếu đã là thành viên của WTO, Việt Nam sẽ có quyền yêu cầu các thành viên có nghĩa vụ phải đưa tranh chấp này ra WTO để đòi lại sự công bằng và bảo vệ quyền lợi của mình trên trường quốc tế.

Và thách thức

Theo một số chuyên gia kinh tế thì hạn chế lớn nhất của Việt Nam hiện nay là nhiều ngành, nhiều cấp và doanh nghiệp chưa nhận thức đầy đủ những cơ hội và thách thức của tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa còn ít hiểu biết về lộ trình và các yêu cầu hội nhập. Vì chưa thực sự nắm vững, nên chưa có kế hoạch chủ động nắm bắt thời cơ cũng như điều chỉnh cơ cấu sản xuất kinh doanh phù hợp với xu thế hội nhập. Nhiều doanh nghiệp vẫn trông chờ ở sự bảo hộ của Nhà nước. Hơn nữa hệ thống pháp luật chính sách quản lý nền kinh tế thị trường không đồng bộ, hay bị thay đổi và chưa phù hợp với thông lệ quốc tế, do đó chưa đáp ứng được yêu cầu hội nhập. Diễn đàn kinh tế thế giới gần đây cho rằng: Năng lực cạnh tranh của Việt Nam tuy có tiến bộ so với những năm trước nhưng vẫn còn yếu kém, chính sách vĩ mô chưa tạo được động lực khuyến khích doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh. Chịu ảnh hưởng lớn nhất từ hội nhập kinh tế quốc tế sẽ là các ngành sản xuất và cung cấp dịch vụ có năng lực cạnh tranh thấp do không tận dụng được những lợi thế so sánh của Việt Nam. Theo ông Lương Văn Tự, Thứ trưởng Bộ Thương mại thì: Khi doanh nghiệp phải đối mặt với sự cạnh tranh trên trường quốc tế, một số ngành có chiến lược kinh doanh đúng đắn sẽ tồn tại và vươn lên. Vì vậy các doanh nghiệp khi cạnh tranh trong môi trường toàn cầu cần phải “trông người, ngẫm ta” để điều chỉnh chiến lược kinh doanh trong bối cảnh nước ta hội nhập ngày càng sâu vào nền kinh tế thế giớivà thực hiện ngày càng nhiều các cam kết thương mại.

Sức ép hội nhập đang tới gần. Nếu các doanh nghiệp Việt Nam không xây dựng được chiến lược sản xuất kinh doanh phù hợp mà thụ động chờ hội nhập rồi mới thay đổi sẽ trở tay không kịp, dẫn đến không nắm bắt được thời cơ để phát triển mà còn chịu ảnh hưởng nặng nề của áp lực cạnh tranh, thậm chí phá sản.

HNM