Quản lý kém hay thiếu trách nhiệm?

Hồ công viên thành "ao làng"

Nói về những tồn tại gây bức xúc trong quy hoạch và quản lý đầu tư khai thác, sử dụng một số công viên trên địa bàn Thủ đô, ông Nguyễn Hoài Nam, Trưởng ban Pháp chế HĐND TP ví hồ Thành Công trong khuôn viên công viên hồ Thành Công bây giờ trông như cái "ao làng" bởi cao ốc mọc chung quanh, phá vỡ quy hoạch. Còn tại nhiều công viên khác, tình trạng lấn chiếm tràn lan, sử dụng sai mục đích đã khiến không gian công cộng vốn đã thiếu lại càng thiếu hơn, gây bức xúc cho cử tri.

Khảo sát một vòng qua các công viên như Tuổi trẻ, Thủ Lệ, Đống Đa, Hòa Bình, hồ Thành Công… mới hiểu hơn những bức xúc của cử tri và đại biểu HĐND TP. Công viên Thủ Lệ (quận Ba Đình) vốn là điểm vui chơi yêu thích của thanh, thiếu nhi Thủ đô, sau hơn 30 năm tồn tại giờ đang bị thu hẹp và bị "bao vây" bởi các nhà hàng, khu giải trí. Ngay trên phố Đào Tấn, nhiều nhà hàng ẩm thực, bia hơi, sân thể thao xây dựng kiên cố xoay lưng vào phía trong khuôn viên công viên. Đáng kể nhất là những vi phạm tại Công viên Tuổi trẻ (quận Hai Bà Trưng). Từ năm 2001 đến năm 2007, trong tổng số 29 hạng mục đầu tư xây dựng thì có tới 25 hạng mục sai quy hoạch, phải phá dỡ 23 hạng mục như nhà hàng Tuổi trẻ đường Võ Thị Sáu, nhà dịch vụ tennis, nhà khung thép đa năng, nhà kho, sân khấu, đường đua thể thức 1 và lán... Đã qua nhiều lần thay đổi chủ đầu tư, song đến nay vẫn còn 7 công trình tái lấn chiếm ngang nhiên tồn tại và không ít khoảng trống đã bị biến thành điểm trông giữ xe.

Tại các công viên mới xây dựng, tình hình cũng không khả quan hơn. Với quy mô 20ha, được khánh thành đúng dịp Đại lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, vỉa hè bên ngoài Công viên Hòa Bình đang bị nhiều hộ dân lấn chiếm để dựng lều lán kinh doanh, làm mất trật tự đô thị, vệ sinh môi trường.

Thiếu chặt chẽ trong quản lý

Theo Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Văn Khôi, tất cả hoạt động dù to hay nhỏ, trách nhiệm trước tiên vẫn thuộc về TP. Việc các công viên bị lấn chiếm, xâm hại có một phần nguyên nhân do sự phối hợp quản lý giữa các ngành của TP với chính quyền địa phương chưa chặt chẽ. Đối với Công viên Tuổi trẻ thì việc chọn chủ đầu tư không đủ năng lực tài chính thực hiện đã ảnh hưởng đến tiến độ. Mặt khác, UBND quận Hai Bà Trưng chưa tập trung chỉ đạo công tác GPMB giai đoạn 2 và cũng chưa chỉ đạo sát sao việc xử lý vi phạm trật tự xây dựng, công tác quản lý nhà nước về đất đai, trật tự xây dựng trong công viên bị buông lỏng trong thời gian dài. Một số dự án khác như Công viên Đống Đa, Công viên Hồ Ba Mẫu vẫn đang vướng GPMB.

Tuy nhiên, Phó Chủ tịch TP Nguyễn Văn Khôi cũng cho biết, ngân sách TP không đủ để đầu tư cho việc quản lý, duy trì hoạt động các công viên, hồ nước. Trong khi đó, việc thực hiện xã hội hóa ở lĩnh vực này lại hết sức khó khăn vì nhà đầu tư đòi hỏi bù đắp bằng các công trình dịch vụ thương mại. Chẳng hạn, tại Công viên Thống Nhất đã có ba nhà đầu tư xin thực hiện xã hội hóa nhưng họ tính phương án bù đắp chi phí bằng cách xây dựng năm tầng hầm để kinh doanh dịch vụ; hay tại dự án Công viên Đống Đa, chủ đầu tư cũng xin điều chỉnh quy hoạch để xây dựng khu dịch vụ. Nếu thực hiện như đòi hỏi của chủ đầu tư sẽ phá vỡ quy hoạch công viên, vì vậy TP không duyệt.

Tại kỳ họp thứ năm HĐND TP vừa qua, sau khi kiểm điểm rõ nguyên nhân, trách nhiệm, một lần nữa UBND TP lại đưa ra nhiều giải pháp để giải quyết tình trạng lấn chiếm, "xẻ thịt" công viên. Trong đó, TP đặc biệt quan tâm tới vấn đề rà soát quy hoạch của từng dự án theo hướng không điều chỉnh tăng mật độ xây dựng, làm rõ trách nhiệm quản lý của các đơn vị chủ quản và chuyển đổi mô hình quản lý. Giải pháp đã rõ, vấn đề còn lại là năng lực chỉ đạo, điều hành của TP và quyết tâm thực hiện của các cấp chính quyền và các ngành chức năng. Rõ ràng là không thể để tồn tại một nghịch lý là trong khi địa giới hành chính đã được mở rộng, mà không gian công cộng, nhất là không gian tại các công viên lại ngày càng bị thu hẹp.