Nín thở chờ “ngày phán xét

Theo nhận định của nhiều nhà phân tích, dù từng may mắn vượt qua cuộc trưng cầu dân ý năm 2007, song "cửa thoát hiểm" cho Tổng thống T.Basescu lần này hẹp hơn nhiều do tương quan lực lượng giữa hai bên hiện nay đã có những thay đổi lớn so với cách đây 5 năm. Thêm vào đó, thực trạng nền kinh tế sa sút trong hai năm qua do ảnh hưởng tiêu cực từ cuộc khủng hoảng tài chính - kinh tế toàn cầu buộc quốc gia Đông Âu này phải thắt chặt chi tiêu công gồm giảm lương, tăng thuế kinh doanh và sa thải nhân công... Những con số mới nhất cho thấy, tăng trưởng kinh tế của Romania đã ở trong tình trạng âm suốt 2 quý đầu năm. Tỷ lệ thất nghiệp đã tăng lên 7,5%, vào khoảng 735.000 người trong độ   tuổi từ 15 tới 75. Đây là những yếu tố khiến uy tín của ông T.Basescu giảm sút nghiêm trọng. Bản thân Tổng thống T.Basescu cũng thừa nhận một trong những nguyên nhân khiến độ tín nhiệm của ông trượt dốc là do nạn tham nhũng chưa được kiểm soát triệt để trong giới lãnh đạo chóp bu của Romania.

Kết quả một cuộc thăm dò dư luận ngay trước "ngày phán xét" cho thấy, có tới 66% cử tri Romania ủng hộ phế truất Tổng thống T.Basescu, chỉ 34% số người được hỏi phản đối điều này. Nếu mọi việc diễn ra như dự đoán, Romania sẽ phải tổ chức bầu cử tổng thống mới trong vòng 3 tháng nữa và rất có thể   một ứng viên của USL sẽ chiến thắng. Dẫu vậy, không có nghĩa Tổng thống T.Basescu đã hết cơ hội. "Lá bài" có thể xoay chuyển tình thế hiện nay của PDL nằm ở con số tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu.

Ngay sau khi Quốc hội do USL chiếm đa số thông qua quyết định luận tội Tổng thống T.Basescu, áp lực chỉ trích gay gắt từ các nhà lãnh đạo Liên minh Châu Âu (EU) và Mỹ đã buộc Tổng thống tạm quyền Rumani Crin Antonescu phục hồi lại một điều luật được cho là sẽ nới rộng cơ hội với ông T.Basescu. Theo đó, cuộc trưng cầu dân ý chỉ có hiệu lực khi tỷ lệ người tham gia phải đạt ngưỡng tối thiểu trên 50%.

Trước đó, Quốc hội Romania đã hủy bỏ quy định về ngưỡng tối thiểu kể trên. Tuy nhiên, động thái của ông Ponta và USL bị Tòa án Hiến pháp Rumani và Ủy ban Châu Âu (EC) và EU cho là vi phạm nghiêm trọng tính dân chủ và yêu cầu việc luận tội phải tuân thủ theo Hiến pháp. Với ngưỡng đa số tối thiểu trên 50% được áp dụng, ông T.Basescu có thể không bị luận tội bởi nhiều cử tri được cho là sẽ không tham gia bỏ phiếu vì quá mệt mỏi với cuộc chiến chính trị kéo dài giữa hai chính đảng lớn của đất nước. Hiện tại đảng PDL đã quyết định tẩy chay cuộc trưng cầu dân ý với lý do USL chắc chắn sẽ gian lận kết quả và cuộc trưng cầu ý dân được tổ chức khi thiếu những điều kiện thỏa đáng. Có nhiều dấu hiệu cho thấy, một lượng lớn người dân Romania cũng sẽ hưởng ứng lời kêu gọi của Tổng thống T.Basescu không đi bỏ phiếu trong ngày hôm nay (29-7).

Kết quả chính thức của "cuộc sát hạch" tín nhiệm này sẽ được công bố ngay sáng mai (30-7, giờ địa phương) song, "cuộc chiến" trên chính trường Romania không vì thế mà kết thúc. Diễn biến chính trị căng thẳng có nguy cơ tiếp diễn sẽ khoét sâu thêm sự chia rẽ trong xã hội, gây rối loạn thị trường và làm mất ổn định kinh tế nghiêm trọng. Hiện tại, đồng leu của Romania đã rớt xuống mức thấp kỷ lục trong những tuần qua, làm dấy lên lo ngại rằng quốc gia nghèo thứ hai trong EU này sẽ khó nhận được khoản vay 5 tỷ euro từ Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) để củng cố nền kinh tế đang rơi vào suy thoái.