Phải bắt đầu từ thay đổi nhận thức

Trước thực trạng đó, Hà Nội có chủ trương xây dựng mới các nhà hỏa táng, từng bước ngừng hung táng. Vừa qua, một số nơi trên địa bàn TP đã thí điểm vận động nhân dân thực hiện đạt kết quả bước đầu, song cũng còn nhiều tồn tại, hạn chế cần điều chỉnh kịp thời...

Hiệu quả từ một chủ trương đúng

Chưa bao giờ người dân huyện Đông Anh lại ủng hộ và tích cực thực hiện việc tang văn minh, tiến bộ (tức là hỏa táng người quá cố, thay vì hung táng, đem chôn xuống đất) như hiện nay. Chỉ tính riêng 5 tháng đầu năm nay, toàn huyện có 639 người quá cố, thì đã có tới 334 ca hỏa táng (đạt tỷ lệ 52,3%). Từ khi được TP chọn thí điểm vận động nhân dân thực hiện việc tang văn minh, tiến bộ, với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là MTTQ, tỷ lệ về số ca hỏa táng người quá cố ở đây tăng dần, năm sau cao hơn năm trước. Khi bắt đầu thực hiện (năm 2008) đến hết năm 2011, số ca hỏa táng ở huyện tăng từ 27% lên trên 40%. Kết quả đó có được nhờ sự đồng thuận của nhân dân và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị với kinh phí hỗ trợ lên đến 6 triệu đồng cho mỗi trường hợp thực hiện hỏa táng. Điều đáng mừng là nhiều xã trên địa bàn huyện thực hiện việc tang văn minh, tiến bộ đạt 81-100%.

Ông Lê Phú Hợp, nguyên Chủ tịch MTTQ huyện cho biết, để có được sự đồng thuận, nâng cao nhận thức của nhân dân, Đông Anh nêu cao vai trò người đứng đầu, với tinh thần đảng viên đi trước để cán bộ và nhân dân theo. Ông Hợp cũng chia sẻ, khi ông quyết định hỏa táng người thân quá cố, cũng đã phải đối mặt với sự phản đối của người thân, dòng họ, song với sự kiên trì vận động, thuyết phục, mọi người đã ủng hộ.

Tại địa bàn quận Hà Đông, thực hiện việc tang văn minh, tiến bộ cũng "vấp" phải nhiều khó khăn. Ông Đỗ Văn Chính, Chủ tịch MTTQ quận chia sẻ, trong khi đô thị hóa đã "ngốn" đến 90% diện tích đất nông nghiệp, người dân "nặng" tư tưởng, quan niệm "đào sâu chôn chặt", nên cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQ quận đã phải rất cố gắng để thực hiện việc tang văn minh, tiến bộ. Quận đề ra chương trình thực hiện, trong đó có 6 yêu cầu "cứng" quy định rất cụ thể về việc này, trong đó cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức phải làm gương. Mỗi phường thành lập một ban tang lễ có sự tham gia của bí thư chi bộ, tổ trưởng dân phố và được sự hỗ trợ tích cực của MTTQ và các đoàn thể. Với sự vào cuộc đồng bộ, qua 3 năm thực hiện, quận có tới 1.482/1.734 trường hợp hỏa táng, đạt 85,5%.

Cần nỗ lực để thay đổi nhận thức người dân

Thực tế, việc hỏa táng không chỉ mang lại hiệu quả "kép", đó là tiết kiệm thời gian, công sức, tiền bạc cho gia đình người quá cố, xóa bỏ được nhiều hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan như khóc thuê, lăn đường và tổ chức ăn uống, cúng bái kéo dài, gây tốn kém tiền của, công sức, mà còn góp phần bảo vệ cảnh quan, môi trường. Đối với những hộ có hoàn cảnh khó khăn thì thực hiện tang văn minh, tiến bộ, giúp họ trút được mối lo về đất đai, chi phí chôn cất, cải táng. Nhưng, theo nhiều cán bộ MTTQ, hiện nay nhân dân vẫn nặng tư tưởng về việc chôn cất theo nếp cũ, chưa nhận thức rõ ý nghĩa của việc này.

Đại đức Thích Minh Trí, Chánh văn phòng Thành hội Phật giáo TP cho biết, đại đức đã đi gặp gỡ, thuyết giáo nhiều về việc thực hiện tang văn minh, tiến bộ và nhận thấy, rất nhiều người đang có quan niệm sai lầm. Theo đại đức, thực chất hỏa táng là truyền thống của đạo Phật và ngay cả công giáo trên thế giới cũng ưu tiên hỏa táng. Đại đức cho rằng, để thực hiện hiệu quả chủ trương về việc tang văn minh, tiến bộ, quan trọng nhất cần tập trung vận động, phân tích, làm thay đổi nhận thức của người dân...

Thực tế cho thấy, bên cạnh những địa phương thực hiện đạt kết quả bước đầu cũng còn rất nhiều nơi làm chưa tốt. Tại một hội nghị gần đây bàn về việc làm thế nào để nâng cao hiệu quả thực hiện việc tang văn minh, tiến bộ trên địa bàn TP, nhiều đại biểu, đại diện cho cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể nhân dân cho rằng, nguyên nhân hầu hết bắt nguồn từ lý do nhận thức của người dân chưa "thông". Có không ít gia chủ người quá cố, nhất là trường hợp có quyền, chức, vẫn cố tình tổ chức mời ăn uống tràn lan, kéo dài. Lại có nhiều gia đình quan niệm rải thật nhiều tiền, vàng mã mới tốt, nên vô tình thành cố tình gây lãng phí, mất mỹ quan đường phố...

Làm gì để thực hiện tốt chủ trương về việc tang văn minh, tiến bộ là nhiệm vụ chung của cấp ủy đảng, chính quyền, MTTQ, các đoàn thể nhân dân, trong đó MTTQ đóng vai trò nòng cốt, trực tiếp tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện. Ông Đào Văn Bình, Chủ tịch MTTQ TP cho biết, sau 3 năm thực hiện, tính đến hết năm 2011, TP mới đạt 17,3% số ca hỏa táng. MTTQ TP đề ra mục tiêu, phấn đấu vận động thực hiện tang văn minh, tiến bộ đến năm 2015 đạt 25% số ca hỏa táng. Cách làm cụ thể của MTTQ TP là tuyên truyền, vận động gắn với phối hợp giữa các ban ngành, đoàn thể, nhằm thực hiện lễ tang theo hướng trang nghiêm, tiết kiệm, nghĩa tình, văn minh, phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc. Đặc biệt, MTTQ TP chỉ đạo các ban công tác Mặt trận ở khu dân cư tổ chức giám sát cán bộ, đảng viên và nhân dân trong việc thực hiện việc tang văn minh, tiến bộ gắn với xét danh hiệu thi đua cụ thể ở từng địa phương, gia đình...