Dinh dưỡng mùa nắng nóng

Cần bù đủ lượng nước cho cơ thể

Ngày hè, đi dưới cái nắng hầm hập trên 40oC ngoài đường, lượng nước trong cơ thể nhanh bị “bốc hơi” qua mồ hôi và hơi thở. Mất nước kèm theo đó là muối, đường, khoáng… gây tình trạng mất nước cho cơ thể. Mồ hôi ra càng nhiều thì cơ thể càng bị mất nước, cơ thể sẽ có cảm giác mệt mỏi, choáng thậm chí bị nhức đầu, khó thở…

Tình trạng cơ thể mất nước ngày nóng nắng là khá phổ biến, đặc biệt ở trẻ em và người già. Không ít trường hợp, nhiều trẻ có khi ngày thì nô đùa, nhưng đến đêm lại bị sốt đùng đùng, sáng mai lại hạ sốt bình thường như không, đó chính là hiện tượng sốt do mất nước ở trẻ. Trẻ nhỏ không chỉ chịu tác động của nền nhiệt cao, mà còn là những đối tượng hay hiếu động, đùa nghịch, chạy nhảy nên lượng mồ hôi ra nhiều hơn rất nhiều so với người lớn. Và cũng do cơ thể trẻ chưa phát triển hoàn thiện, khả năng điều nhiệt kém, nên gặp thời tiết nắng nóng, mất nước nhiều trẻ dễ bị sốt.

Còn ở người già, nguy cơ mất nước do nắng nóng cũng rất cao. Khi nhiệt độ tăng cao, người già rất khó thích ứng kịp vì “trung tâm điều nhiệt” không còn nhạy cảm như thời trẻ, dẫn đến việc điều chỉnh thân nhiệt không kịp thời. Đồng thời, “trung tâm báo khát” ở người già cũng hoạt động kém đi, nên khi cơ thể bị thiếu nước nhưng họ không cảm thấy khát, không kịp thời bổ sung nước cho cơ thể. Từ đó, dễ dẫn đến tình trạng say nóng, dễ mắc bệnh hoặc bệnh tình trở nặng hơn trong những ngày nhiệt độ tăng cao.

Để chống mất nước cho cơ thể, nhất thiết phải bổ sung thêm nước cho cơ thể. Tuy nhiên, trong ngày hè không phải cứ uống càng nhiều nước là càng tốt. Uống nước quá nhiều sẽ gây quá tải cho thận, kèm theo là các dưỡng chất và các nguyên tố vi lượng cũng theo hệ bài tiết ra ngoài.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, nhu cầu về nước trong những ngày hè nóng bức rất lớn, vì vậy cần phải bổ sung nước kịp thời để bù vào lượng mồ hôi đã thoát ra nhằm cân bằng nhiệt độ cơ thể, tránh cảm giác mệt mỏi căng thẳng không đáng có. Mỗi ngày mỗi người chỉ nên uống khoảng 8-10 ly nước (bao gồm các loại nước khác). Bình thường nhu cầu nước khoảng 1,0 lít/ngày thì ngày hè nhu cầu nước có thể tăng thêm, khoảng 1,5 đến gần 2,0 lít/ngày.

Lưu ý khi uống nước cần uống chậm rãi, từ từ từng ngụm một. Uống chậm có tác dụng “đánh thức” bộ máy tiêu hoá chuẩn bị làm việc và tránh khả năng bị chướng bụng, đầy hơi. Đồng thời khi uống nước cũng cần hạn chế sử dụng nhiều đá hoặc nước uống quá lạnh. Vì nước quá lạnh hay nước đá sẽ làm hạ nhiệt trong cơ thể và làm chậm lại quá trình trao đổi chất, mặt khác dễ gây viêm họng, tạo cảm giác giải khát “giả”.


Tăng cường rau xanh, quả

Rau xanh là loại thực phẩm không thể thiếu trong bữa ăn của người Việt, đặc biệt vào mùa hè nhu cầu về rau xanh trong các gia đình lại càng được tăng cao. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, rau xanh là nguồn thực phẩm quí giá, ngoài việc cung cấp các chất xơ, vitamin C - B1- B2, bêta caroten (tiền vitamin A), canxi, sắt, axit citric, axit malic, nó còn cung cấp chất Pectin - “chất nhờn”. Chất xơ có tác dụng kéo dài thời gian tiêu hóa thức ăn trong ruột, có tác dụng tăng hấp thu dưỡng chất trong thức ăn, giúp giảm cân ở người béo phì vì giảm hấp thu lipid. Đồng thời, làm giảm cholesterol toàn phần trong máu.

Các món rau được ưa chuộng trong mùa hè thường là rau muống, rau ngót, rau dền, rau mùng tơi nấu canh cua, canh bầu nấu với tôm, cà tím nấu bung… Rau sống, rau tươi cũng là thực đơn được nhiều gia đình lựa chọn. Vì ăn rau sống sẽ tạo cảm giác ngon miệng, dễ ăn và cũng là cách để cơ thể có thể hấp thu được nhiều vitamin trong rau nhất. Tuy nhiên việc ăn rau chưa qua chế biến cũng dễ bị nhiễm khuẩn gây bệnh, bởi vậy các gia đình khi mua rau về cần ngâm kỹ trong nước khoảng 30 phút rồi rửa thật sạch trước khi ăn.

Bên cạnh rau xanh thì sử dụng nhiều hoa quả cũng là cách lý tưởng giúp cơ thể bù được lượng nước và cung cấp các vitamin cần thiết. Trong mùa này, những loại hoa quả nên ăn là các loại hoa quả giàu vitamin C và giải nhiệt tốt như cam, quýt, bưởi, chuối, táo, dưa hấu…. Các loại quả nên hạn chế là một số trái cây có hàm lượng đường cao, sinh nhiều năng lượng, không nên ăn nhiều như mít, xoài, vải, nhãn.

Khi có nhu cầu giải khát, một cốc sinh tố hay nước ép trái cây có nguồn gốc từ rau quả không những sẽ giúp cho cơ thể được giải nhiệt mà còn mang lại giá trị bổ dưỡng cao. Dưới đây là một số loại đồ uống mà nhiều người thường lựa chọn trong những ngày hè nóng bức:


Nước cam vắt

Nước cam vắt có khả năng chống lại các bệnh đục nhân mắt, ung thư và tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể. Vitamin C và E có nhiều trong cam sẽ giúp cơ thể chống lại sự lão hóa, cải thiện chức năng phổi, giúp da mịn màng, ngăn ngừa và làm chậm quá trình ôxy hóa của các tế bào, tăng cường hệ miễn dịch và giúp cơ thể chống lại các bệnh viêm nhiễm một cách hiệu quả. Ngoài ra, cam vắt còn có lợi cho xương nhờ có chứa một hàm lượng canxi nhất định.

Nước chanh

Không gì có thể đánh bại các cơn khát cháy cổ của mùa hè bằng một cốc nước chanh mát lạnh. Bạn có thể cho thêm vào trong cốc nước chanh ấy một chút đường hoặc muối đều ổn. Nước chanh là một trong những thức uống bảo vệ sự mất nước hữu hiệu. Ngoài ra, nước chanh còn thích hợp với các chứng bệnh quá nóng sinh nhiệt, bứt rứt khó chịu, miệng khát, mệt mỏi...


Nước rau má

Tác dụng chính của nước rau má là hạ hỏa, mát huyết, ngăn ngừa táo bón và cung cấp nhiều chất bổ dưỡng cho cơ thể. Một số người có thói quen xay nước rau má với sữa tươi, điều này cũng tốt tuy nhiên nên hạn chế vì có thể gây rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy rất nguy hiểm. Tốt hơn hết là dùng nước lọc hoặc nước đun sôi để nguội, cũng không nên cho đường nhiều quá.

Sinh tố đu đủ

Đu đủ là loại trái cây chứa nhiều các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Đặc biệt trong đu đủ lượng beta caroten nhiều hơn trong các rau quả khác khi đi vào cơ thể sẽ được chuyển hóa thành vitamin A giúp chống lại một số căn bệnh ung thư, chống khô mắt, khô da và có tác dụng nhuận tràng. Mùa hè đến tự làm sinh tố đu đủ cho cả nhà thưởng thức thì không có gì bằng.