Hợp tác để vượt khó

Dây chuyền sản xuất xi măng tại Công ty CP Xi măng Hoàng Mai.Ảnh: Trọng Hải

Sở dĩ Hiệp hội phải họp, thống nhất hợp tác tiêu thụ sản phẩm là do thời gian vừa qua, khi cung lớn hơn cầu, một số DN đã đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm bằng nhiều hình thức khuyến mãi như thưởng xi măng, hỗ trợ kinh phí vận chuyển, giảm giá bán... Trong xuất khẩu có hiện tượng hạ giá không lành mạnh, chỉ tạo điều kiện cho đối tác nước ngoài ép giá, gây thiệt hại chung cho toàn ngành. Bên cạnh đó, cũng theo Hiệp hội, khó khăn lớn nhất của toàn ngành là việc hợp tác duy trì sản xuất và đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm. Một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ra việc tiêu thụ sản phẩm gặp khó khăn là cung lớn hơn cầu trong xu thế giá đầu vào liên tục tăng. Dự báo, năm 2012, sản lượng xi măng tăng 10% so với năm 2011, sau cao trào đầu tư nhà máy xi măng thời gian qua. Sản lượng thiết kế toàn ngành năm 2012 đạt khoảng 70 triệu tấn, trong khi sản lượng sản xuất thực đạt 60-62 triệu tấn. Tuy nhiên, nhu cầu tiêu thụ nội địa chỉ 47-48 triệu tấn; phấn đấu xuất khẩu 7-8 triệu tấn, nên dự kiến sản lượng dư thừa lên tới 6 triệu tấn. Đối với chi phí đầu vào, từ năm 2011 đến nay, giá than tăng 170%, điện tăng 19%, dầu tăng 40%. Lãi suất ngân hàng cao (18-20% thậm chí trên 20%/năm), chênh lệch tỷ giá ngoại tệ biến động, việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng khó khăn cũng làm tổng chi phí tài chính chiếm tới 25-30% giá thành sản phẩm. Đặc biệt là than, nguồn nguyên liệu chính, quan trọng đối với sản xuất xi măng không chỉ tăng giá mà còn hạ phẩm cấp, chất lượng (tăng độ tro, độ ẩm, hạ nhiệt lượng). Các nhà máy xi măng thuộc Vinacomin quản lý được cung cấp than với điều kiện ưu ái hơn nhà máy xi măng ngoài ngành than nên đã tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các nhà máy xi măng. Phần lớn nhà máy xi măng từ đầu năm 2012 đến nay đều ở tình trạng thua lỗ, sản phẩm tồn đọng lớn. Một số nhà máy ngừng một phần dây chuyền sản xuất để giảm chi phí.

Với phương châm "buôn có bạn, bán có phường", mọi người cùng thắng, cùng tồn tại và phát triển, Hiệp hội đã tổ chức hội nghị kêu gọi DN hợp tác đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm để duy trì sản xuất ở mức 80% công suất thiết kế. Hợp tác đẩy mạnh xuất khẩu clinke, xi măng năm 2012 khoảng 7-8 triệu tấn với mức giá hợp lý. Ở mỗi khu vực các DN thống nhất chọn ra một DN có đủ tiềm lực, uy tín thương trường làm DN dẫn dắt thị trường để tạo dựng một thị trường có tổ chức. Thay mặt các DN, Hiệp hội cũng kiến nghị Nhà nước rà soát lại quy hoạch phát triển ngành công nghiệp xi măng Việt Nam giai đoạn 2011-2020 cho phù hợp tình hình phát triển kinh tế - xã hội, hạn chế dư thừa xi măng như hiện nay. Trước mắt, Hiệp hội kiến nghị Chính phủ, Quốc hội có biện pháp tháo gỡ khó khăn về tài chính cho DN, cụ thể như giãn nợ các khoản vay nước ngoài, cơ cấu lại danh mục nợ. Khoanh nợ, lùi thời hạn trả nợ các khoản vay trong nước đã đến hạn. Đặc biệt, hạ lãi suất cho vay về mức hợp lý 10-12%/năm và giảm thuế VAT xuống còn 5% như thời điểm năm 2008.