Loay hoay giải bài toán quy hoạch

90% là TT quy mô nhỏ

Hiện nay cả nước có 20.065 TT, trong đó có 6.202 TT chăn nuôi (chiếm 30,9% tổng số TT cả nước). Nhìn chung các TT phát triển nhanh, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế cần tháo gỡ. TT quy mô hộ chiếm 90%, chủ yếu tận dụng phụ phẩm nông nghiệp. TT chăn nuôi có vốn đầu tư của nước ngoài chỉ chiếm tỷ lệ 10% nhưng lại thâu tóm gần như toàn bộ thị trường sản phẩm của Việt Nam. Lý giải về vấn đề này ông Hoàng Kim Giao, Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) cho biết, hiện nay đang tồn tại một thực tế là thiếu quy hoạch tổng thể và lâu dài các TT chăn nuôi cả nước, dẫn đến TT phát triển manh mún, tự phát. Các TT thiết kế chưa đạt chuẩn xen lẫn nhà dân, hoặc chỉ như mô hình VAC, nên tình trạng ô nhiễm môi trường chưa giải quyết triệt để. Nhiều địa phương tập trung phát triển kinh tế TT nhưng lại không làm tốt công tác quy hoạch hệ thống đường giao thông nông thôn, đường điện… làm cho các TT gặp khó khăn trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Phần lớn các chủ TT có trình độ học vấn chưa cao, nên việc điều hành, tổ chức sản xuất, kinh doanh chủ yếu dựa vào kinh nghiệm, chưa nắm bắt được nhu cầu thị trường nên sản xuất theo phong trào, thường thụ động, hiệu quả thấp…

Chăm sóc đàn gà tại trang trại của hộ gia đình xã Tiên Dương (huyện Đông Anh). Ảnh: Nguyên An

Ông Nguyễn Hồng Lâm, Phó Chủ tịch UBND huyện Quốc Oai cho biết, là một trong những huyện chăn nuôi lớn của Hà Nội, những năm qua, huyện đã quy hoạch được 5 khu chăn nuôi tập trung theo hướng TT ở các xã Phượng Cách, Đông Yên, Thạch Thán, Phú Cát, Cấn Hữu với diện tích 130ha; toàn huyện có 274 TT chăn nuôi tập trung. Nhìn chung các hộ đã chú trọng đầu tư, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Tuy nhiên, các TT mới chỉ dừng lại ở quy mô hộ ít lao động. Các chủ TT thiếu thông tin, chưa nắm được quy hoạch, thiếu liên kết trong sản xuất và tiêu thụ. Nhiều chủ TT có năng lực tài chính song chưa dám đầu tư lớn vì chưa hoàn tất thủ tục thuê đất. Trong khi đó các chủ TT lại vay được quá ít vốn ngân hàng để mở rộng mô hình. Việc tiêu thụ nông sản còn gặp nhiều khó khăn, phần lớn các chủ TT tự tìm đầu ra hoặc thông qua thương lái, nên thường bị ép giá. Ông Đỗ Văn Hùng, Phó Chủ tịch UBND xã Cấn Hữu (Quốc Oai) cho biết: Toàn xã đã chuyển đổi được 55,6ha sang chăn nuôi theo hướng TT với 70 hộ tham gia. Nhưng để có quy mô TT chuẩn thì chưa đạt được bởi diện tích trung bình của từng TT chỉ đạt 0,55ha.

Theo quy định của TT là phải 2ha trở lên. Vì vậy có trên 90% là TT nhỏ, quy hoạch còn manh mún nên nhiều hộ chưa xây được hầm bioga xử lý chất thải, khi có dịch bệnh xảy ra không xử lý triệt để mầm bệnh trước khi xả nước thải ra ngoài kênh, gây ô nhiễm môi trường.

Đồng bộ các giải pháp

Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Huy Đăng cho rằng, để chăn nuôi theo hướng TT thực sự phát huy hiệu quả, giải quyết triệt để vấn đề ô nhiễm môi trường, nâng cao chất lượng sản phẩm nhà nước cần xây dựng TT theo quy hoạch vùng để khắc phục tình trạng phát triển tự phát, quy mô nhỏ, manh mún như hiện nay. Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ về thuế cho sản xuất chăn nuôi như giống, vốn, kỹ thuật, đồng thời cung cấp cho chủ TT những thông tin dự báo, khuyến cáo về thị trường tiêu thụ sản phẩm trong, ngoài nước. Hỗ trợ đào tạo quản lý cho các chủ TT và tay nghề cho người lao động tại TT. Đẩy mạnh việc tích tụ ruộng đất, giao đất, cho thuê đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các chủ TT, để người dân yên tâm đầu tư sản xuất. Định hướng cho các chủ TT phát triển con giống có giá trị cao mang tính ổn định phù hợp với điều kiện từng vùng và đáp ứng thị trường. Có chính sách khuyến khích các hộ, cá nhân và các thành phần kinh tế đầu tư phát triển chăn nuôi theo mô hình KTTT, liên doanh, liên kết, đầu tư vốn cùng chủ TT.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Diệp Kỉnh Tần, để khắc phục những khó khăn của các TT chăn nuôi hiện nay, ngoài chính sách hỗ trợ của Nhà nước, các địa phương cần linh hoạt trong cơ chế hỗ trợ xây dựng hạ tầng nhất là đường giao thông ra khu chuyển đổi, hệ thống điện, nước, cơ sở sản xuất cung ứng con giống… Khuyến khích và tạo điều kiện để các TT tích cực tham gia vào loại hình bảo hiểm nông nghiệp theo nguyên tắc thỏa thuận, tự nguyện cùng có lợi để góp phần giảm thiểu rủi ro, để các chủ TT nhanh chóng có điều kiện khôi phục sản xuất. Các đơn vị của ngành nông nghiệp cần phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường chỉ đạo, kiểm tra để các chủ TT thực hiện xây dựng theo đúng nghĩa là một TT, trong đó quan trọng nhất là bảo vệ môi trường, tạo ra những sản phẩm nông nghiệp sạch, có giá trị kinh tế cao, có sức cạnh tranh trên thị trường.