Đất Tổ, con Lạc, cháu Hồng tụ hội

Về dự lễ có Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, Chủ tịch Ủy ban TƯ MTTQ Việt Nam Huỳnh Đảm, đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành, đoàn thể TƯ, các tỉnh, thành phố cùng đông đảo kiều bào và nhân dân các dân tộc khắp mọi miền đất nước.

6 giờ, khi núi rừng Nghĩa Lĩnh còn chìm trong làn mưa nhè nhẹ, hàng vạn du khách đã về dự hội, dâng hương. Ai cũng náo nức chờ giờ hành lễ, những phút giây ý nghĩa nhất trong chuyến hành hương về nguồn.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng dâng hương tại đại lễ.

7 giờ, đoàn dâng hương do Chủ tịch Quốc hội dẫn đầu từ sân trung tâm lễ hội qua Nghi môn, đền Hạ, đền Trung lên đền Thượng trên đỉnh Nghĩa Lĩnh uy linh. Sau hồi chiêng, trống rền vang cẩn cáo tổ tiên, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng và các đại biểu vào thượng cung dâng hương tưởng nhớ các vua Hùng. Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Hoàng Dân Mạc đọc chúc văn ngợi ca công lao to lớn của các vua Hùng, khẳng định ngày Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày Quốc lễ của dân tộc.

Hơn 8 giờ, kết thúc đại lễ dâng hương, hàng trăm nghìn người thành kính dâng hương tưởng niệm các vua Hùng ở nhiều điểm di tích, hòa mình vào các trò chơi, trò hát dân gian như đâm đuống, hát Xoan ghẹo, cờ tướng, đu tiên…

Ai dự lễ Giỗ Tổ Hùng Vương năm Nhâm Thìn cũng có thể cảm nhận sức lan tỏa của tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương - điểm nhấn và cũng là mục tiêu của nhà tổ chức hướng đến nhằm hoàn thiện bộ hồ sơ khoa học đặng trình UNESCO công nhận tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Đông đảo nhân dân từ khắp mọi nơi về dự Lễ hội Đền Hùng 2012. Ảnh: Phương Thanh

Mùa lễ hội 2012, Khu di tích lịch sử Đền Hùng đón gần 6 triệu lượt người, tăng gần một triệu so với năm trước. Du khách say sưa với quan họ, vui hội trại văn hóa, thử đánh trống đồng, đâm đuống nhưng không quên tham quan Bảo tàng Hùng Vương, nơi trưng bày hàng trăm hiện vật có niên đại cách đây hàng nghìn năm. Cả không gian Nghĩa Lĩnh đậm đặc nét văn hóa cổ xưa. Những màn hát Xoan, thi bánh chưng, bánh dày gắn với huyền tích đã đi vào thơ ca, đến cả trò đâm đuống cũng đã được chứng minh là có từ thuở vua Hùng dựng nước. Nhiều sự kiện gắn với tích cổ thời Hùng Vương. Người Minh Nông diễn tích vua Hùng dạy dân cấy lúa, người Hùng Lô tổ chức hội làng tế lễ tưởng nhớ vua Hùng… Sống trong bầu không khí ấy, chị Phan Thanh Hà, đại biểu tỉnh Nghệ An nói: "Truyền thuyết về cha Rồng, mẹ Tiên, về Nhà nước Văn Lang và các vua Hùng thì ai cũng biết. Nhưng về đây, hôm nay, sức lan tỏa mạnh mẽ của những truyền thuyết ấy trong cộng đồng khiến tôi không khỏi ngỡ ngàng".

Đoàn Hà Nội tham dự Hội thi gói bánh chưng tại Lễ hội Đền Hùng. Ảnh: Nguyên An

Lễ hội năm nay là dịp để Phú Thọ đưa "nghị quyết" bảo tồn hát Xoan vào đời sống thực tế. Du khách đến Đền Hùng được thưởng thức những làn điệu tạo nên "thương hiệu hát Xoan". Hát múa "Bỏ bộ" diễn tả việc trồng lúa nước, hát "Chèo thuyền" thể hiện ước vọng bội thu của dân chài lưới, hát "Mó cá" gửi gắm ước vọng sinh sôi...

Chứng kiến di sản hát Xoan được quảng bá rầm rộ, ai cũng thấy vui, nhưng cũng có người hiểu biết về Xoan lại lo lắng. Lo, là bởi chỉ có những phường Xoan gốc như An Thái, Thét, Phù Đức, Kim Đới là hát đúng quả cách, còn các CLB xoan mới thành lập như thể đang "cách tân" Xoan. Ông Nguyễn Ngọc Ân, Giám đốc Sở VT,TT&DL tỉnh Phú Thọ giải thích rằng, chính quyền và nhân dân vùng quê đất Tổ không chủ trương "làm mới" hát Xoan. Theo ông, một số CLB hát Xoan được thành lập bởi những người yêu Xoan, nhưng do chưa hiểu hết về Xoan nên nhiều lúc biểu diễn thiếu chuẩn xác. Việc mời các CLB hát Xoan mới biểu diễn phục vụ du khách tại Lễ hội Đền Hùng nhằm giúp các thành viên giao lưu, học hỏi kinh nghiệm. Thời gian tới, tỉnh Phú Thọ sẽ tổ chức nhiều cuộc tọa đàm để tìm cho Xoan một hướng đi hợp lý.

Ở góc độ nào đó, mục đích giới thiệu, quảng bá di sản hát Xoan và tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương thông qua Lễ hội Đền Hùng 2012 đã thành công hơn mong đợi. Điều quan trọng là những di sản quý giá đã nhận được sự quan tâm của đại chúng và đó là cơ sở quan trọng cho việc nâng cao chất lượng bảo tồn.