Tập trung xử lý việc thấm nước ở đập Thủy điện Sông Tranh 2

* Nước thấm ở khe co giãn tại hạ lưu đập là không được phép
* Việc khắc phục phải hoàn thành trước mùa lũ năm 2012
(HNM) - Từ ngày 19-3, tại đập Thủy điện Sông Tranh 2 (huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam) đã xuất hiện nước chảy ra từ thân đập chính phía hạ lưu với tốc độ 30 lít/giây. Trước tình hình đó, ngày 21-3, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã giao Bộ Công thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và Hội đồng nghiệm thu nhà nước (HĐNTNN) khẩn trương kiểm tra và có giải pháp khắc phục. Sáng 21-3, đoàn kiểm tra liên ngành gồm Tỉnh ủy và các sở, ngành liên quan của tỉnh Quảng Nam và các cơ quan chức năng đã có buổi kiểm tra thực tế. Hôm qua, ngày 23-3, HĐNTNN đã có cuộc họp với đại diện Bộ Công thương và EVN để thống nhất kế hoạch, giải pháp khắc phục.

Không để người dân hoang mang

Hiện tượng nứt, rò rỉ nước tại đập Sông Tranh 2 gây nhiều lo lắng cho chính quyền địa phương cũng như nhân dân vùng hạ lưu công trình. Đây là điều bất thường, nhất là sau những trận động đất liên tiếp từ trước Tết đến nay. Trước đó, khi xảy ra các dư chấn động đất, đoàn công tác gồm các chuyên gia địa chất, vật lý địa cầu thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã tiến hành khảo sát và nghiên cứu từ ngày 29-11 đến 29-12-2011, xác định nguyên nhân hiện tượng rung động kèm theo tiếng nổ tại khu vực Thủy điện Sông Tranh 2 là động đất kích thích. Việc xuất hiện động đất kích thích do hồ chứa tích nước là hiện tượng bình thường.

Việt Nam đã từng quan sát được sự xuất hiện của động đất kích thích có độ lớn M=4.8 tại hồ Thủy điện Hòa Bình sau khi tích nước 6-7 tháng. Các động đất nhỏ còn theo dõi được đến 4-5 năm sau với tần suất và độ lớn giảm dần, khi ứng suất trong vỏ Trái đất ở khu vực đã đạt đến trạng thái cân bằng. Hiện tượng động đất kích thích cũng quan sát được ở nhiều nơi trên thế giới, có trường hợp đặc biệt hiện tượng động đất kích thích kéo dài đến 20-40 năm như hồ Thủy điện Koyna, Ấn Độ.

Mặt khác, các số liệu động đất quan trắc được tại trạm Huế cho thấy, các rung động kèm tiếng nổ tại khu vực Thủy điện Sông Tranh 2 không có liên quan với hoạt động núi lửa.

Hiện tượng động đất kèm theo tiếng nổ cũng gặp ở khá nhiều nơi trên lãnh thổ Việt Nam như ở Điện Biên, Lai Châu, Sơn La... Tại huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam thời gian tới có thể xảy ra những trận động đất tương tự, thậm chí mạnh hơn nhưng sẽ giảm dần theo thời gian và không thể vượt quá giá trị động đất cực đại 5,5 độ richter như đánh giá trước khi xây dựng đập Thủy điện Sông Tranh 2.

Theo Viện Địa chất, để kịp thời theo dõi hoạt động động đất trong khu vực Thủy điện Sông Tranh 2, cần thiết phải đặt một hệ thống quan sát động đất với 5 trạm địa chấn. Khoảng cách giữa các trạm khoảng 10-20km. Thời gian quan sát của mạng trạm này kéo dài 2-3 năm. Hệ thống trạm như vậy có thể định vị một cách chính xác động đất ở khu vực thủy điện, đánh giá xu thế phát triển của hoạt động động đất khu vực.

 Ngay sau khi xuất hiện nước thấm ra từ thân đập chính từ phía thượng lưu về hạ lưu, EVN đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án thủy điện và các nhà thầu khắc phục sự cố rò nước. Đồng thời yêu cầu, nếu sau khi thực hiện các bước xử lý mà nước thấm ra hạ lưu không giảm, EVN sẽ xem xét phương án xử lý chống thấm bổ sung để bảo đảm điều kiện chống thấm tốt nhất cho công trình.

Phải tích cực xử lý

Qua khảo sát thực tế và trên cơ sở ý kiến của các chuyên gia, có thể khẳng định hiện tại đập vẫn bảo đảm an toàn, kể cả sau khi xảy ra một số trận động đất kích thích thời gian vừa qua. Tuy nhiên, theo thiết kế thì hiện tượng thấm qua thân đập về hạ lưu như hiện nay là không được phép. Về nguyên tắc, dòng thấm phải được thu vào các hành lang tiêu nước bố trí trong thân đập và đưa ra ngoài.

Sau cuộc họp ngày 23-3, HĐNTNN, đại diện Bộ Công thương và EVN đã cơ bản thống nhất kế hoạch khắc phục hiện tượng thấm nước. EVN phải chỉ đạo Ban quản lý dự án thủy điện 3, các nhà thầu khẩn trương thực hiện việc thu nước thấm vào trong hành lang, giảm áp lực nước thấm ở phía hạ lưu tiến tới giải quyết hoàn toàn việc thấm nước ra mặt ngoài hạ lưu đập. Cùng với đó, EVN chỉ đạo tư vấn thiết kế cùng với các chuyên gia khảo sát kỹ hiện trạng của đập, từ đó đưa ra giải pháp chống thấm triệt để và tổng thể cho đập. Trước mắt, tập trung xử lý việc thấm nước thành dòng qua thân đập phía hạ lưu trong thời gian nhanh nhất, hoàn thành trước mùa lũ năm 2012.

Sau khi hoàn thành công tác xử lý thấm, EVN chỉ đạo các cơ quan liên quan đánh giá tổng thể chất lượng đập thông qua kết quả quan trắc quá trình làm việc của đập, hồ sơ nghiệm thu thi công xây dựng đập đối chiếu với yêu cầu thiết kế. Từ đó, mới có cơ sở kết luận việc chính thức nghiệm thu công trình. Trong mọi trường hợp, yêu cầu phải bảo đảm khả năng chịu lực của đập, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho hạ du.

Trong quá trình thực hiện các bước xử lý, EVN phải thường xuyên báo cáo Bộ Công thương, HĐNTNN để phối hợp, chỉ đạo chặt chẽ việc xử lý thấm và đánh giá chất lượng đập Thủy điện Sông Tranh 2 đáp ứng yêu cầu kỹ thuật theo thiết kế và đáp ứng yêu cầu cao nhất là an toàn lâu dài cho công trình.