Nhiều sai phạm nghiêm trọng

Có rất nhiều băn khoăn sau kết luận của Thanh tra Chính phủ về việc quản lý nhà nước của ngành dược.

Nhiều công ty dược vi phạm pháp luật

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, có 6 công ty dược phẩm có dấu hiệu buôn lậu, mua bán trái phép tiền chất, hướng tâm thần và thuốc có chất gây nghiện. Đó là các công ty: cổ phần Dược phẩm Imexpharm (Đồng Tháp) bán hơn 4 triệu viên thuốc GN Nucofed không đúng đối tượng; cổ phần Dược phẩm Tiền Giang bán gần 415.000 viên thuốc hướng tâm thần Phenobarbital 100mg (khoảng hơn 41kg Phenobarbital - chất hướng tâm thần) không đúng đối tượng; TNHH liên doanh Stada - Việt Nam bán 210 chai thuốc Partamol siro (PSE 30mg), 240 hộp (mỗi hộp 100 viên) Partamol - Codein (Codein phosphat 30mg) sang Papua New Guinea, tương đương 0,0063kg tiền chất PSE và 0,72kg chất gây nghiện Codein không có giấy phép của Bộ Y tế; cổ phần Dược phẩm Minh Hải bán 501.100 viên thuốc hướng tâm thần Armicort (Phenobarbital 8mg, Ephedrine HCL 25mg), khoảng hơn 4kg chất hướng tâm thần Phenobarbital và hơn 12,5kg tiền chất Ephedrine khi chưa có giấy phép của Bộ Y tế; cổ phần Xuất nhập khẩu Y tế TP Hồ Chí Minh và Công ty Dược phẩm Minh Hải thực hiện bán, mua 500kg nguyên liệu PSE khi chưa có giấy phép của Bộ Y tế; cổ phần Dược phẩm Hà Tây bán hơn 1,4 triệu viên thuốc Gardenal (Phenobarbital 100mg), tương đương 149,5kg chất hướng tâm thần Phenobarbital không đúng đối tượng. Với những sai phạm này, các công ty trên đã vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống ma túy nên Thanh tra Chính phủ sẽ tiếp tục trao đổi, cung cấp tài liệu cho Bộ Công an xem xét, xử lý, đồng thời đề nghị Bộ Y tế rà soát những tồn tại, bất cập để điều chỉnh các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực dược, bởi để xảy ra sai phạm thì cũng có trách nhiệm quản lý của Bộ Y tế.

Về việc 7 công ty dược (Imexpharm, Agimexpharm, S.Pharm, Minh Hải, Tipharco, liên doanh Stada - Việt Nam, Pymepharco) tố cáo Cục trưởng Cục Quản lý dược Trương Quốc Cường trù dập doanh nghiệp dược trong nước, làm sai quy trình cấp số đăng ký thuốc, ưu ái cấp duyệt dự trù nguyên liệu (PSE) cho Công ty liên doanh BV Pharma… Thanh tra Chính phủ kết luận, qua kiểm tra, các nội dung tố cáo không có cơ sở, không đúng sự thật và đề nghị Bộ Y tế phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền xử lý theo đúng pháp luật. Riêng nội dung tố cáo Công ty BV Pharma sản xuất, kinh doanh thuốc có hoạt chất gây nghiện, hướng tâm thần và tiền chất sai mục đích, tiếp tay cho ma túy cũng không có cơ sở, vì 9 khách hàng của BV Pharma đều có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược phẩm, đủ điều kiện mua thuốc có hoạt chất Codein hoặc hoạt chất PSE; việc mua bán giữa BV Pharma với các công ty có đầy đủ hợp đồng, hóa đơn chứng từ.

Băn khoăn về độ tuổi sử dụng vắc xin

Trong bản kết luận, Thanh tra Chính phủ cũng đã làm rõ vấn đề Công ty BV Pharma phản ánh Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang vay tiền. Theo đó, thanh tra phát hiện việc chuyển nhận 2 tỷ đồng giữa bà Nguyễn Ngân Quyên (nhân viên văn phòng đại diện thường trú Công ty GlaxoSmithKline Pte.Ltd tại Hà Nội), ông Ngô Chí Dũng (nguyên Giám đốc BV Pharma) và bà Nguyễn Thị Ngọc Loan (vợ Thứ trưởng Cao Minh Quang) có liên quan đến việc tăng độ tuổi sử dụng vắc xin Cervarix phòng bệnh ung thư cổ tử cung (do GlaxoSmithKline đăng ký lưu hành tại Việt Nam) từ 10 đến 25 tuổi lên 10 đến 55 tuổi.

Trước kết luận này của thanh tra, nhiều người dân, nhất là những phụ nữ trong độ tuổi từ 25 đến 55 đã từng tiêm phòng vắc xin ung thư cổ tử cung (UTCTC) lại thêm một lần nữa băn khoăn về tác dụng cũng như phản ứng phụ của vắc xin. Bởi cách đây hơn 2 năm, khi vắc xin Cervarix phòng UTCTC được đăng ký lưu hành tại Việt Nam (do GlaxoSmithKline đăng ký) thì độ tuổi sử dụng vắc xin này là từ 10 đến 55, trong khi đa số nước trên thế giới áp dụng theo khuyến cáo của nhà sản xuất là chỉ từ 10 đến 25 tuổi. Sau đó, Bộ Y tế đã phải ra quyết định hạ độ tuổi sử dụng vắc xin xuống từ 10 đến 25 theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất. Không rõ, đã có bao nhiêu người từ 25 đến 55 tuổi đã sử dụng vắc xin Cervarix phòng UTCTC? Với độ tuổi này, vắc xin có đem lại hiệu quả phòng bệnh hay không? Và liệu nó có tác dụng ngược hay không? Đi tìm câu trả lời từ các chuyên gia sản khoa, ung thư, nhưng có lẽ do là vấn đề "nhạy cảm" nên chúng tôi chưa nhận được câu trả lời.

Bệnh nhân UTCTC không chỉ gia tăng (mỗi năm nước ta phát hiện thêm hơn 5.000 ca mắc mới và gần 3.000 trường hợp tử vong vì bệnh) mà còn có xu hướng trẻ hóa. Nếu trước đây, độ tuổi bệnh nhân UTCTC thường tập trung vào những phụ nữ trên 40 tuổi, thì nay rất nhiều phụ nữ phát hiện bệnh ở độ tuổi trên dưới 30, thậm chí nhiều bệnh nhân ở độ tuổi 20. Bởi vậy, nhu cầu sử dụng vắc xin phòng bệnh ngày một lớn. Vụ vay mượn tiền của ông Thứ trưởng Bộ Y tế có liên quan đến chuyện tăng độ tuổi sử dụng vắc xin phòng UTCTC đã được Thanh tra Chính phủ chuyển Ủy ban Kiểm tra Trung ương xem xét, giải quyết. Nhưng đằng sau sự việc này còn có những câu hỏi cần được những người có trách nhiệm trả lời rõ ràng để người dùng vắc xin có thể yên tâm phòng bệnh.