Đường đi của một điệp viên

Sinh tại Mỹ trong một gia đình nhập cư gốc Iran, Hekmati, 28 tuổi, bị bắt giữ hồi tháng 8 năm ngoái tại Iran khi đang về thăm người thân. Vốn là cựu lính thủy đánh bộ Mỹ, Hekmati có khả năng nói thành thạo tiếng Farsi và tiếng Anh. Một thời gian dài sau khi bị bắt giữ, mọi thông tin về nhân vật này đều được giữ kín. Ngay cả Đại sứ quán Thụy Sĩ, cơ quan đại diện cho quyền lợi của Mỹ tại Iran, cũng không được giới chức sở tại cho phép tiếp cận với Hekmati. Cho đến ngày 27-12-2011, phiên điều trần đầu tiên với người mang quốc tịch Mỹ này mới được tiến hành tại một tòa án ở Tehran. Song, do không xét xử công khai nên mọi thông tin liên quan về phiên tòa chỉ được biết đến qua nhà chức trách Iran.

Hekmati bị cáo buộc hợp tác "với chính quyền thù địch Mỹ và các bộ phận gián điệp của CIA". Trong một cuộc trả lời phỏng vấn trên truyền hình Iran, công dân Mỹ này thừa nhận đã tìm cách xâm nhập cơ quan tình báo Iran để hoạt động cho CIA. Cụ thể Hekmati đã được CIA phỏng vấn lần đầu tiên vào năm 2009 và được huấn luyện trong 5 tháng trước khi được cử tới Iraq để tập huấn thêm 9 tháng nữa. Sau khi kết thúc "sứ mệnh" tại Iraq, Hekmati đã có mặt tại Afghanistan với nhiệm vụ xử lý các tài liệu mật được tình báo Mỹ thu thập. Hãng tin Fars (Iran) dẫn lời Hekmati tại phiên điều trần cho biết, cựu lính thủy đánh bộ được CIA hứa trả 500.000 USD để thâm nhập Iran nhưng bản thân không có ý đồ gây tổn hại cho nước CH Hồi giáo này. Không những thế, Hekmati còn nói có ý định định cư ở Iran mà không trở lại Mỹ. Truyền hình Iran tiết lộ thêm rằng, Hekmati đã làm việc cho Cơ quan Đặc trách Kế hoạch nghiên cứu quốc phòng cao cấp Mỹ (DARPA) trong giai đoạn 2005 - 2007 trước khi chuyển tới một số công ty của Anh và Mỹ. Sau đó, Hekmati còn lần lượt chuyển tới một công ty chuyên sản xuất game máy tính do CIA tài trợ nhằm mục đích tuyên truyền "định hướng" công luận, Cubic (đảm trách các nhiệm vụ tình báo) và cuối cùng tới Tập đoàn quốc phòng BAE Systems của Anh.

Đây không phải lần đầu tiên xảy ra tranh cãi "nảy lửa" giữa Mỹ và Iran trên mặt trận tình báo. Gần đây nhất, vào đầu tháng 12 năm ngoái là vụ 15 người bị truy tố vì tội hoạt động gián điệp cho Mỹ và Israel. Trước đó, vào tháng 5-2011, Bộ Tình báo Iran đã tuyên bố bắt giữ 30 gián điệp CIA có dính líu tới các hoạt động do thám và phá hoại. Giới chức Iran cho rằng, vỏ bọc của Hekmati đã bị các nhân viên tình báo Iran lật tẩy khi nhân vật này tìm cách chạy tới căn cứ không quân Bagram của Mỹ ở Afghanistan. Tuy nhiên, chính quyền Mỹ khẳng định, việc Hekmati bị buộc tội là sai lầm lớn và đã yêu cầu nhà chức trách Iran trả tự do ngay lập tức cho công dân này. Truyền thông Mỹ trích dẫn lời của gia đình Hekmati, hiện đang sống tại Arizona (Mỹ) cho rằng, anh ta từng phục vụ cho lực lượng lính thủy đánh bộ Mỹ (từ năm 2001 đến 2005) với tư cách một biên dịch viên tiếng Arab, tới Iran từ vài tháng trước để thăm người thân đang sinh sống tại đây, chứ không có ý định làm gián điệp cho CIA.