Hành trình thơ Hàn Mặc Tử qua âm nhạc

“Trường ca Hàn Mặc Tử” gồm 9 ca khúc, phổ từ một bài thơ hay trích thơ của Hàn Mặc Tử, được nhạc sĩ Phạm Duy chọn và tập hợp các trích đoạn phổ thành một ca khúc. Trước đó, Phạm Duy từng phổ nhạc rất nhiều bài thơ của các thi sĩ nổi tiếng như Huy Cận, Hữu Loan, Bích Khê, Lưu Trọng Lư, Hoàng Cầm... nhưng "Trường ca Hàn Mặc Tử" là một trường hợp đặc biệt. Vị nhạc sĩ nổi tiếng của nền tân nhạc không chỉ làm công việc phổ nhạc cho thơ đơn thuần, đó là cả một công trình nghiên cứu, sáng tác bài bản với tình yêu đặc biệt mà ông dành cho thi sĩ Hàn Mặc Tử. Trong lời dẫn giải trường ca này, Phạm Duy có nói ông làm quen và yêu thích thơ Hàn Mặc Tử từ khi còn đi học. Ông đã đọc, thấu hiểu và đồng cảm với thi sĩ và có thể khái quát từng chặng đường thơ, từng chủ đề chính trong thơ Hàn Mặc Tử. Cũng với sự đồng cảm ấy, Phạm Duy đã dày công phổ nhạc cho thơ Hàn Mặc Tử, chia các ca khúc ấy thành 3 phần, tái hiện lại hồn thơ Hàn Mặc Tử qua từng giai đoạn của cuộc đời vị thi nhân đã quá cố.

Trường ca Hàn Mặc Tử là hành trình thơ qua từng giai đoạn. Phần I - "Tình quê" là những ca khúc phổ thơ Hàn Mặc Tử sáng tác khi còn trẻ. Đây là phần ca khúc về tình yêu quê hương như "Đây thôn Vĩ Dạ", "Tình quê", "Đà Lạt trăng mờ"… mang giai điệu ngọt ngào, đằm thắm, lãng mạn. "Đây thôn Vĩ Dạ" gợi không gian tĩnh mịch, qua giọng hát Thái Hiền càng tạo cảm giác bâng khuâng, man mác. Ca sĩ Tuấn Ngọc với giọng hát nồng nàn đã thể hiện sự say đắm với cái đẹp trong "Đà Lạt trăng mờ".

Phần sau có tựa "Trăng sao", tái hiện khoảng thời gian thi sĩ mắc bệnh phong với sự đau đớn, u uất, điên dại, nghẹn ngào thê lương. "Trăng sao rớt rụng" mang tính chất của một bài thánh ca, diễn tả quá trình thi sĩ bị trăng mê hoặc, từ việc nhìn trăng, chơi với trăng và rượt theo trăng. "Hồn là ai" như lòng ai thổn thức trong một chuyến phiêu du. Hai giọng hát Tuấn Ngọc, Thái Hiền sóng đôi, giống như sự đồng hành của linh hồn thi sĩ và trăng trong chuyến phiêu du ấy. "Trút linh hồn" được viết từ 3 trích đoạn thơ rút từ giai đoạn "Thơ điên - Đau thương". Giai điệu và hòa âm có phần ma quái, mở ra một không gian đêm tối mênh mang cùng lời bộc bạch của nhà thơ với cuộc đời. Đặc biệt, tiếng sáo Mèo được dùng để hòa âm tạo hiệu quả thể hiện sự đau thương, chất điên loạn.

Trong khi bệnh nặng, nhờ có đức tin mà Hàn Mặc Tử đã vượt qua được những đớn đau, chính vì thế mà hồn thơ của ông được cất lên. "Đức tin" khép lại trường ca với các ca khúc "Lạy bà là đấng tinh truyền thánh vẹn", "Hỡi sứ thần thiên chúa Gabriel" và "Phượng Trì, ôi Phượng Trì". Đó là những bản phối đầy sự ấm áp của ánh sáng, sự thánh thiện và lòng tin, được thể hiện bởi các ca sĩ Thái Hiền, Thái Thảo, Duy Quang, Tuấn Ngọc, các ca khúc ở phần này giống như các bản hợp xướng trong nhà thờ đẹp rực rỡ.

"Trường ca Hàn Mặc Tử" được Phạm Duy hoàn thành năm 1993, ra mắt tại nhiều quốc gia từ năm 1994, đến giờ mới chính thức được Phương Nam film phát hành tại Việt Nam. Công chúng yêu thơ ca Việt Nam sẽ cảm thấy được sự đồng điệu với cả thi nhân và nhạc sĩ trong album này.