Linh hoạt điều chỉnh cơ cấu và thời vụ

Vụ đông xuân năm nay Bộ NN&PTNT khuyến cáo bà con nông dân chuyển sang cấy trà xuân muộn. Ảnh: Thái Hiền

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn trung ương cảnh báo, vụ đông xuân 2011-2012, lưu lượng dòng chảy toàn mùa hạ lưu sông Hồng và sông Thái Bình có khả năng nhỏ hơn trung bình nhiều năm khoảng 15-25%, ở thượng lưu nhỏ hơn 20-25%. Vào các tháng cuối mùa cạn, tháng 3, 4-2012 tổng lượng nước sẽ thiếu hụt khoảng 20-25%. Tình trạng khó khăn trong giao thông đường thủy, cấp nước và phát điện sẽ căng thẳng trong các tháng cuối vụ. Bên cạnh đó, các đợt rét đậm, rét hại vụ này có khả năng không kéo dài như vụ trước và chỉ tập trung vào tháng 1 và 2-2012. Tuy vậy, các địa phương cần chủ động hướng dẫn bà con gieo cấy, né tránh rét đầu vụ và khô hạn để hạn chế thiệt hại.

Bên cạnh nỗi lo thiếu nước, vụ đông xuân này còn đối mặt với nhiều khó khăn ảnh hưởng đến sản xuất, đó là giá các loại phân bón tăng từ 15-20%; giá giống lúa lai cũng ở mức cao, từ 60.000-90.000 đồng/kg tùy loại; mà lượng giống lúa lai chỉ đáp ứng được khoảng 50% nhu cầu. Thiếu hạt giống đang là nỗi lo của nhiều địa phương. Do ảnh hưởng của các cơn bão vừa qua và đợt mưa lũ đầu tháng 10, các tỉnh miền Bắc và miền Trung đã bị ngập trên 90.000ha lúa hè thu, lúa mùa và rau màu vụ đông dẫn đến nguy cơ thiếu giống cây trồng cung ứng cho vụ đông muộn và vụ đông xuân 2011-2012. Ông Đặng Duy Hiển, Vụ phó Vụ Quản lý công trình, Tổng Cục thủy lợi cho biết, để chủ động nguồn nước, ngành nông nghiệp cần phối hợp với ngành điện trong vận hành các hồ thủy điện Sơn La, Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang để có kế hoạch vận hành tổng hợp, hỗ trợ nước tưới cho vùng hạ du và thời kỳ đưa nước làm đất gieo cấy. Dự kiến thời gian xả nước chia làm 2 đợt, từ ngày 1-2 đến 9-2-2012 để cấy xuân chính vụ và tưới dưỡng đợt đầu; đợt 2 từ ngày 15-2 đến 22-2-2012 để cấy xuân chính vụ và dưỡng đợt sau. Với khu vực bắc Trung bộ cần coi trọng an toàn công trình, đặc biệt là các hồ chứa nước và các công trình bị ảnh hưởng của các đợt mưa lũ liên tiếp vừa qua.

Để tránh rét đầu vụ, hạn cuối vụ và dịch hại của sâu bệnh, Cục Trồng trọt khuyến cáo các địa phương hạn chế tối đa trà xuân sớm, xuân trung, trừ những nơi điều kiện đặc thù. Cục trưởng Cục Trồng trọt Nguyễn Trí Ngọc đề nghị các tỉnh ở Đồng bằng sông Hồng, trung du miền núi phía Bắc lấy trục lúa trỗ tập trung từ ngày 5-5 đến 15-5 để bố trí thời vụ gieo cấy phù hợp đối với trà xuân muộn. Các tỉnh từ Quảng Bình đến Thừa Thiên Huế (chủ yếu là gieo thẳng) bố trí thời vụ gieo cấy sớm hơn để tránh lũ, điều chỉnh cho lúa trỗ tập trung từ ngày 15-4 đến 25-4. Các tỉnh từ Thanh Hóa đến Hà Tĩnh bố trí thời vụ phù hợp để lúa trỗ tập trung từ ngày 25-4 đến 5-5. Cục Trồng trọt đề nghị các tỉnh mở rộng tối đa diện tích lúa lai, chọn giống năng suất cao, chất lượng tốt để tăng sản lượng và hiệu quả kinh tế. Điểm mới năm nay là các tỉnh sẽ chỉ đạo thử nghiệm xây dựng các mô hình "cánh đồng mẫu lớn" sau khi dồn ô thửa, cấy giống mới, áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới, cơ giới hóa sản xuất gắn với liên kết "4 nhà" theo hướng sản xuất lúa hàng hóa.

Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Đào Xuân Tâm: Hà Nội nhất trí cao với chủ trương chuyển sang gieo cấy trên 70% diện tích trà xuân muộn để né tránh hạn và rét đậm đầu vụ, tránh lúa trỗ vào thời điểm bất lợi. Hà Nội sẽ mở rộng vùng lúa chất lượng cao lên 12.000ha, chuyển một phần diện tích cao hạn sang cây màu để giảm chi phí nước và tập trung chống hạn gieo cấy đúng thời vụ tốt nhất.