Nhà tái định cư: Nơi thừa, nơi thiếu

Một góc Khu tái định cư Nam Trung Yên. Ảnh: Bá Hoạt

PhÓ Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Quốc Tuấn cho biết, sở dĩ có tình trạng dự án cần thì không có nhà TĐC, dự án có nhà TĐC thì chưa cần là vì tiến độ giải phóng mặt bằng (GPMB) của một số dự án trọng điểm quá chậm so với kế hoạch. Dự án căn hộ TĐC đã được giới thiệu cho các chủ đầu tư thực hiện GPMB, do đó cũng không thể đưa vào khai thác, sử dụng. Hệ quả là chính các tòa nhà TĐC chờ dự án này xuống cấp theo thời gian. Nhà nước phải bỏ kinh phí để sửa chữa, bảo hành, gây lãng phí rất lớn cho ngân sách. Trong báo cáo gửi UBND TP Hà Nội, Sở Xây dựng liệt kê một số dự án chậm tiến độ GPMB, nhà TĐC đang phải "chờ" dự án là đường Vành đai I đoạn Ô Đống Mác - Nguyễn Khoái và đoạn Ô Chợ Dừa - Hoàng Cầu, dự án đường Liễu Giai - Núi Trúc... Trong khi đó, có nghịch lý là không ít dự án lớn khác lại không thể triển khai được vì chưa cân đối được quỹ nhà TĐC. Chẳng hạn như dự án Vành đai 2 đoạn cầu Vĩnh Tuy - Ngã Tư Sở cần 3.500 căn, dự án đường Nguyễn Hoàng Tôn cần 900 căn, dự án đường Nguyễn Tam Trinh - Lĩnh Nam cần 900 căn... Mặt khác, theo Sở Xây dựng, các dự án đầu tư xây dựng nhà TĐC trên toàn thành phố thực hiện quá chậm so với tiến độ được phê duyệt, dẫn đến việc quỹ nhà TĐC thực tế không kịp hoàn thiện để bố trí phục vụ GPMB (dự án Khu nhà ở di dân Hoàng Cầu (Đống Đa), Khu di dân Đền Lừ III (Hoàng Mai), dự án X1, X2 phường Hạ Đình, Thanh Xuân...). Không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ chung, dự án kéo dài còn dẫn tới phải điều chỉnh nhiều lần tổng mức đầu tư do giá cả nguyên vật liệu liên tục tăng.

Không chỉ lo chuyện nơi cần không có, nơi có không cần, cơ quan chức năng còn phải loay hoay với tình trạng nợ tiền nhà. Điển hình là dự án cải tạo nhà C1 Khu tập thể Thành Công (quận Ba Đình), Công ty CP Công trình giao thông 1 sử dụng 110 căn hộ tại nhà N06 khu 5,3ha Dịch Vọng để tạm cư cho các hộ gia đình từ tháng 10-2008 đến nay nhưng chưa nộp tiền thuê nhà. Tương tự, tại dự án cải tạo Khu tập thể Nguyễn Công Trứ, Công ty CP Đầu tư và Phát triển nhà số 7 sử dụng 254 căn hộ tại các nhà CT2, CT3 Khu đô thị Hoàng Văn Thụ và khu nhà ở Giáp Bát nhưng cũng chưa nộp tiền thuê nhà cho thành phố. Ngoài ra, một số chủ đầu tư dự án nhà TĐC không chịu bàn giao nhà cho thành phố. Dự án xây dựng 133 căn hộ tại nhà 11 tầng lô NOTC tại thị trấn Cầu Diễn, Từ Liêm đã cơ bản hoàn thành từ cuối năm 2010, chỉ còn vướng thủ tục đấu nối điện nước và phòng cháy chữa cháy nhưng chủ đầu tư không thực hiện nốt các phần việc còn lại. Thậm chí, UBND TP đã cho phép đơn vị chức năng tiếp nhận nguyên trạng 133 căn hộ này nhưng tới nay chưa thực hiện được. Ngoài ra, quỹ đất 20% tại các khu đô thị dành cho dự án nhà TĐC đều GPMB rất chậm do chủ đầu tư tập trung GPMB trước phần diện tích kinh doanh, còn quỹ đất TĐC hay hạ tầng xã hội thường làm sau hoặc dành phần khó GPMB.

Theo thống kê của Sở Xây dựng Hà Nội, giai đoạn năm 2011 đến 2015, TP cần khoảng 20.000 căn hộ TĐC, tương đương 1,6 triệu mét vuông sàn, với kinh phí khoảng 13.000 tỷ đồng (chưa kể phần hạ tầng). Giai đoạn 2016 đến 2020, số lượng căn hộ TĐC rơi vào khoảng 30.000 căn, tương đương 2,4 triệu mét vuông sàn, kinh phí khoảng 18.000 tỷ đồng. Trước mắt, với tiến độ các dự án TĐC đang triển khai, thành phố không thể đáp ứng được số căn hộ TĐC cho những dự án lớn. Vì vậy, Sở Xây dựng đề nghị TP cho phép điều chỉnh quỹ nhà TĐC đã bố trí cho các dự án bị chậm tiến độ 12 tháng, chuyển cho dự án khác đang có nhu cầu sử dụng ngay để giải quyết tình trạng nhà chờ dự án; đồng thời cho phép áp dụng linh hoạt nhiều phương án TĐC. Chẳng hạn, TĐC bằng tiền, tạm cư bằng tiền hoặc mua quỹ nhà kinh doanh đã có tại khu đô thị mới để bố trí làm nhà TĐC... nhằm giải quyết nhu cầu sử dụng nhà TĐC cho các dự án.