Đông trùng hạ thảo: Quý mấy vẫn không chữa được bệnh

Được quảng cáo rầm rộ như một loại thuốc chữa bách bệnh, giá đông trùng hạ thảo dù chiết xuất dưới dạng nào cũng cao ngất ngưởng. Vậy mà với niềm tin vào bài thuốc “bổ dưỡng nhất, tốt nhất”, nhiều người không ngần ngại bỏ tiền triệu ra mua.

Chị Lê Hà Thái ở phố Hồ Xuân Hương (Hà Nội) kể, nghe bạn bè quảng cáo đông trùng hạ thảo dạng nước, một hộp 6 lọ (100ml) giá 400.000 đồng có tác dụng tích cực với nhiều bệnh như thận hư, đau lưng mỏi gối, ho hen, suy nhược cơ thể… và đặc biệt có tác dụng tốt đối với trẻ em chậm lớn, chị đã không ngại ngần mua năm hộp bồi bổ cho cậu con trai năm tuổi còi xương, biếng ăn.

Nhưng uống hết cả năm hộp mà con trai chị không tăng cân nào, chứng biếng ăn vẫn y như cũ, chị phải quay sang tìm thuốc khác cho cậu ấm.

Có một cách xác định đông trùng hạ thảo thật nhưng chỉ sau khi đã... mua về:
đem hầm rồi quan sát hình dạng, mùi.

Hàng quý hiếm đâu ra lắm thế

Theo ghi nhận của phóng viên Sài Gòn Tiếp Thị, trên thị trường hiện nay, đông trùng hạ thảo được bán chủ yếu ở dạng hàng xách tay với nhiều chủng loại: nước uống bổ dưỡng, dạng nước tinh chất, viên nén… với giá từ vài trăm ngàn đến vài triệu đồng.

Loại nguyên bản có thể tìm thấy ở các cửa hàng thuốc nhưng vô cùng phong phú, có thứ đến hàng chục triệu đồng. Tuy nhiên, không ai biết chắc đâu là đông trùng hạ thảo thật, đâu là giả.

Lương y Vũ Quốc Trung, hội viên hội Đông y Việt Nam cho biết: đông trùng hạ thảo là loại dược liệu quý hiếm, sở dĩ mang tên như vậy bởi mùa đông nó là con sâu, sống dưới lòng đất sâu, mùa hạ nó ngoi lên mặt đất như cọng cỏ.

Cỏ này lấy dinh dưỡng trong con sâu tạo ra vi nấm chứa hoạt chất sinh học. Do có giá trị dinh dưỡng cao, điều kiện sinh trưởng khó nên đông trùng hạ thảo rất quý, giá tương đương với vàng (nếu là đông trùng hạ thảo tốt).

Những loại chiết xuất đang được rao bán trên thị trường có thể sử dụng phụ phẩm (đông trùng hạ thảo chưa đến tuổi, bị teo tóp, kém chất lượng) để sản xuất thành sản phẩm dạng viên, nước uống…

Thực chất giá trị của các sản phẩm này như thế nào chưa ai nghiên cứu, cũng chưa có cách phân biệt thật giả.

PGS.TS Trịnh Văn Lẩu, chủ tịch hội Dược điển Việt Nam chia sẻ, đông trùng hạ thảo có xuất xứ ở Trung Quốc, mà nổi tiếng nhất là Đồng Nhân Đường. Ngay tại Đồng Nhân Đường cũng có nhiều loại khác nhau như loại 13 con bán với giá 1.400 USD, loại 20 con/gói là 200 USD… Hàng ở đây có độ tin cậy cao hơn cả, nhưng không phải ai cũng có điều kiện sang tận nơi để mua. Còn tại Việt Nam hiện có quá nhiều loại, thật giả vô chừng.

Do quý hiếm và khó trồng nên một số nước như Nhật Bản, Trung Quốc, Mỹ đã nghiên cứu tạo ra hoạt chất từ vi nấm này bằng con đường sinh học. Giá của đông trùng hạ thảo làm bằng cách này rẻ hơn, chất lượng vẫn được đảm bảo.

Dược liệu quý nhưng chỉ hỗ trợ sức khỏe

Lương y Vũ Quốc Trung khẳng định, y học cổ truyền của Trung Quốc từ xưa đã coi đông trùng hạ thảo là vị thuốc cải lão hoàn đồng, hồi xuân sinh lực, có nhiều tác dụng. Ngày nay, đây vẫn được coi là dược liệu quý hiếm và có giá trị cao bởi nó chứa nhiều nguyên tố vi lượng.

Nhiều nghiên cứu cho thấy đông trùng hạ thảo giúp bồi bổ cơ thể, tăng cường sức khoẻ. Tuy nhiên, đông trùng hạ thảo không phải thuốc chữa bệnh mà chỉ nên coi là thực phẩm chức năng, chỉ dùng khi cơ thể không khoẻ. Trẻ em có nhiều thứ có thể bổ sung, nên chưa đến lúc phải sử dụng đông trùng hạ thảo.

“Bất kỳ bệnh gì cũng cần phải được bác sĩ thăm khám và chẩn đoán để đưa ra cách điều trị. Chỉ nên dùng đông trùng hạ thảo như bài thuốc hỗ trợ quá trình điều trị để tăng cường sức khoẻ chứ không phải thuốc chữa bách bệnh như nhiều người lầm tưởng và quảng cáo thổi phồng”, lương y Vũ Quốc Trung nói.

Trên thị trường không loại trừ có đông trùng hạ thảo giả làm từ cây thạch thảo, hoặc những thứ giống đông trùng hạ thảo rồi cắm cỏ vào.

Lương y Vũ Quốc Trung có lời khuyên: “nên mua đông trùng hạ thảo ở cơ sở có uy tín. Đông trùng hạ thảo tốt là ninh lâu vẫn dai, không mủn, cọng cỏ ở đầu không nát, khi ninh toả ra mùi thơm, tanh như cá...”.