Minh bạch để tránh tiêu cực

Theo đánh giá của nhiều DN, thời gian qua, Bộ Tài chính đã nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung nhiều thủ tục hành chính (TTHC) trong lĩnh vực thuế, hải quan theo hướng có lợi cho DN. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn còn tình trạng thuế chồng phí; sự phối hợp giữa các đơn vị trong ngành tài chính chưa đồng bộ, thậm chí còn xảy ra tình trạng nhũng nhiễu, làm khó DN.

Đối thoại thường niên vẫn "nóng"

Kiểm tra sau thông quan với hàng hóa của doanh nghiệp tại Cục Hải quan Hà Nội. Ảnh: Linh Tâm

Mặc dù đối thoại về chính sách thuế, hải quan giữa Bộ Tài chính và các DN tại hai miền Bắc và Nam được tổ chức thường niên, song năm nào cũng phát sinh nhiều vấn đề cần sớm giải quyết. Theo Ông Phạm Gia Túc, Phó Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, mặc dù ngành tài chính luôn đi đầu trong việc đối thoại, thu thập ý kiến của DN và nhà đầu tư để cải cách thủ tục, sửa đổi chính sách, song với "sức nóng" của lĩnh vực tài chính, vẫn còn nhiều vướng mắc được DN chỉ ra tại các buổi tiếp xúc, góp ý kiến. Theo phản hồi của DN, trong việc khấu trừ và hoàn thuế, nhiều quy định về điều kiện chưa rõ ràng. TTHC để hoàn thuế đang tăng lên và tạo ra nguy cơ tiêu cực, tham nhũng. Việc xác định doanh thu, chi phí để tính thuế thu nhập DN chưa cụ thể, chưa bảo đảm được tính thực thi. Một số khoản phí cần thiết cho hoạt động sản xuất, kinh doanh không được cơ quan thuế chấp nhận khi tính thuế… Sự thiếu minh bạch này dễ mang đến rủi ro trong quá trình thực thi, đồng thời dễ dẫn đến tình trạng tiêu cực và tham nhũng. Lĩnh vực hải quan cũng bộc lộ một số bất cập. Hồ sơ khi làm thủ tục hải quan dù đã được cải thiện song vẫn còn rườm rà, phức tạp. Cơ chế phối hợp giữa hải quan với các ngành hữu quan còn chưa thống nhất và minh bạch, chưa phân định rõ trách nhiệm từng bên. Đơn cử, chế độ kiểm tra, thông quan với hàng hóa kiểm dịch, kiểm tra chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm, hay môi trường chưa có sự phối hợp đồng bộ dẫn đến tình trạng lợi dụng để nhũng nhiễu DN.

Ông Đào Minh Huệ, Giám đốc Công ty TNHH Huy Hoàng (Phú Thọ) cho biết, các DN kinh doanh xăng dầu đang phải chịu những khoản phí và thuế chồng lên nhau rất bất hợp lý. DN đầu mối xăng dầu của tỉnh khi bán xăng dầu cho các DN phân phối lẻ đã phải nộp một khoản phí. Nhưng khi DN bán lẻ xăng dầu cho người tiêu dùng lại phải chịu thêm một lần phí và thuế của khoản phí đó. Đây là hiện tượng thuế và phí chồng lên phí. Đại diện một DN nêu ý kiến, thuế xuất nhập khẩu chuyển từ ngân hàng thương mại vào tài khoản của Kho bạc Nhà nước rất chậm, không liên thông với hệ thống máy tính hải quan, nên hàng hóa chậm được thông quan. Đại diện Công ty liên doanh Xuất khẩu cà phê Man và một số DN xuất khẩu cà phê ở Đắc Lắc nêu ý kiến, cà phê là mặt hàng mũi nhọn, nên đề xuất bãi bỏ hoặc giảm quy định về kim ngạch xuất khẩu từ 70 triệu USD/năm xuống 50 triệu USD/năm để, khuyến khích các DN loại vừa tham gia đầu tư sản xuất và xuất khẩu…

Hợp tác với DN để giải quyết vướng mắc

Ghi nhận ý kiến của DN, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn thừa nhận, một số văn bản trong lĩnh vực thuế và hải quan vẫn còn chồng chéo, có lĩnh vực đúng, nhưng chưa đủ. Vì vậy, Bộ Tài chính luôn sẵn sàng hợp tác để giải quyết những khó khăn, vướng mắc, giúp DN thuận lợi hơn trong sản xuất, kinh doanh. Giải đáp thắc mắc của Công ty Huy Hoàng, Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho biết, những vướng mắc của DN kinh doanh xăng dầu đã được Bộ Tài chính tiếp nhận. Đây là những thiếu sót về chính sách cần được giải quyết ngay. Tình trạng phí chồng phí hay chồng thuế sẽ được giải quyết sớm, để bảo đảm hoạt động bình thường của các DN kinh doanh xăng dầu. Về việc DN nộp thuế xuất nhập khẩu nhưng số liệu cập nhật vào tài khoản của Kho bạc Nhà nước quá chậm, đại diện Tổng cục Hải quan xác nhận có sự việc trên. Nguyên nhân là do thời gian luân chuyển chứng từ nộp thuế phải qua kho bạc sau đó mới tới hải quan bằng phương pháp… thủ công. Để khắc phục tình trạng này, Tổng cục Hải quan đang thí điểm dự án phối hợp thu ngân sách giữa hải quan và các ngân hàng thương mại. Hiện tại, hệ thống này đã cho phép kết nối thông tin trực tiếp giữa hải quan và ngân hàng, nên sau khi DN nộp thuế vào ngân hàng thì đồng thời cơ quan hải quan cũng nhận được thông báo xác nhận DN đã nộp thuế.

Mặc dù trên thực tế DN vẫn còn nhiều bức xúc về những vướng mắc khi thực hiện các chính sách thuế, hải quan, song các DN cũng thừa nhận, ngành tài chính đã nỗ lực cải cách nhiều TTHC theo hướng có lợi cho DN. Đánh giá chung về tình hình cải cách TTCC trong lĩnh vực thuế và hải quan, ông Ngô Hải Phan, Cục trưởng Cục Kiểm soát TTHC thuộc Văn phòng Chính phủ cho rằng, tiến độ thực thi cải cách hành chính của Bộ Tài chính khá nhanh. Các thủ tục về thuế đều được cải cách theo hướng đơn giản, tiết kiệm thời gian và tiền bạc cho DN. Thủ tục hải quan cũng được cải cách đáng kể, tiết kiệm 703 tỷ đồng mỗi năm. Tuy nhiên, để xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, đầu tư, rất cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của Bộ Tài chính nhằm loại bỏ những thủ tục rườm rà, qua đó hạn chế những tiêu cực nảy sinh.