Trách nhiệm thuộc về ai?

Chỉ tính riêng 10 năm gần đây, dân số đô thị tăng 42% và kéo theo hàng loạt vấn đề phức tạp về xã hội, môi trường, văn hóa, hạ tầng giao thông... Bởi, số lượng khu đô thị mới nhiều nhất vẫn tập trung ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Còn ở các tỉnh khác, doanh nghiệp (DN) xin đất, chủ yếu là đất ruộng, vì không phải tốn kinh phí nhiều như ở khu vực các thành phố lớn trong việc giải phóng mặt bằng; trong khi chính quyền địa phương lại muốn GDP tăng, nguồn thu ngân sách tăng... nên đã "vung tay" cấp đất ngay cả khi quy hoạch chung chưa có, dẫn đến ngày càng xuất hiện nhiều khu đô thị mới tự phát với số vốn đầu tư đăng ký lên đến hàng nghìn tỷ đồng/dự án. Và trong điều kiện kinh tế khó khăn như hiện nay, các DN khó có thể có đủ kinh phí để triển khai dự án. Hậu quả, nhiều khu đô thị quy hoạch "treo", đất bỏ hoang.

Tình trạng các khu đô thị xuất hiện tràn lan như hiện nay đặt ra nhiều vấn đề về công tác quản lý và chính sách vĩ mô. Phải chăng, Nhà nước chưa quy hoạch được tổng thể phát triển đô thị trong cả nước và yêu cầu các địa phương áp dụng theo quy hoạch đó. Có những địa phương đã quy hoạch được các khu đô thị mới, nhưng không quản lý đúng việc xây dựng theo quy hoạch. Riêng ở Hà Nội, Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, nhưng với tình trạng "lộn xộn" trong việc phát triển đô thị (còn một số khu đô thị bỏ hoang, hoặc xây dựng kiểu "xôi đỗ") vẫn tiếp tục diễn ra, bộ mặt Thủ đô Hà Nội trong tương lai sẽ ra sao?

Vốn của các DN nhà nước (trong đó có phần ngân sách của Nhà nước) và của các DN thuộc các thành phần kinh tế khác đang "đọng" trong các khu đô thị đã góp phần làm lạm phát tăng cao, bất ổn trong phát triển kinh tế vĩ mô, an sinh xã hội... phải chăng có phần trách nhiệm của các cơ quan quản lý, điều hành quy hoạch phát triển đô thị?