Người lao động đăng ký bảo hiểm thất nghiệp tăng đột biến

Xếp hàng chờ giải quyết

Từ tháng 6-2011, Trung tâm giới thiệu việc làm Hà Nội tại 285 phố Trung Kính, phường Yên Hòa, quận Cầu Giấy luôn trong tình trạng tấp nập người ra vào kể cả trong những ngày không tổ chức phiên giao dịch việc làm. Đó là những lao động (LĐ) của một số doanh nghiệp trên địa bàn đến làm thủ tục để hưởng chế độ BHTN. Số lượng LĐ đến làm thủ tục không phải là vài chục, vài trăm người như năm 2010, ví dụ như hiện nay có tới khoảng 1.000 người đến từ Công ty cổ phần Dệt may Hà Nội (Hanosimex). Do đó, trung tâm phải bố trí thêm phòng họp để hướng dẫn các LĐ làm thủ tục. 

Ông Vũ Trung Chính - Giám đốc Trung tâm thừa nhận: chưa bao giờ trung tâm phải đối mặt với tình trạng quá tải làm thủ tục BHTN như hiện nay. Có những ngày trung tâm phải tiếp 800 - 1.000 người đến trình báo tình trạng việc làm. Trong khi đó, cán bộ chuyên trách làm BHTN chỉ có 40 người. Vì vậy, cán bộ luôn làm việc với cường độ cao, từ 8h sáng đến 18h tối và hầu như không được nghỉ thứ bảy, chủ nhật. Từ đầu năm tới hết tháng 8-2011, đã có hơn 10.000 LĐ đến đăng ký BHTN, trong khi cả năm 2010 cũng chỉ có 4.192 người đăng ký. Như vậy, mới chỉ 8 tháng , số lượng người đăng ký BHTN đã cao gấp đôi so với lượng người đăng ký của cả năm 2010.

"Đây không phải là những LĐ "nhảy" việc, tình trạng LĐ đăng ký BHTN tại Hà Nội tăng mạnh ngoài nguyên nhân do những tác động của khủng hoảng kinh tế, lạm phát khiến doanh nghiệp không có khả năng mở rộng sản xuất buộc phải cắt giảm LĐ, còn do các nhà máy, xí nghiệp như Hanosimex, Công ty cơ khí Hà Nội… di dời ra ngoại thành và các tỉnh lân cận theo chủ trương của thành phố, người LĐ không theo được nên đã xin chấm dứt hợp đồng" - ông Vũ Trung Chính cho biết. Theo dự báo, từ nay đến cuối năm, lượng người đăng ký BHTN sẽ tiếp tục tăng.

Quỹ BHTN vẫn an toàn

Không chỉ tại Hà Nội mà ở các thành phố lớn khác như TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng… cảnh xếp hàng chờ làm thủ tục BHTN cũng đang diễn ra. Thực trạng này khiến nhiều người lo ngại đến khả năng mất cân đối thu chi của quỹ BHTN cũng như tình trạng thất nghiệp "ảo" khi chủ sử dụng LĐ "hợp tác" với người LĐ để "trục lợi" từ chính sách này.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề trên, ông Nguyễn Huy Nghị, Phó ban cấp sổ thẻ (BHXH Việt Nam) khẳng định: Hiện chúng ta đã có hơn 7 triệu người đăng ký BHTN với số thu khoảng 4.800 tỷ đồng, nâng tổng số quỹ BHTN lên 8.300 tỷ đồng - một con số rất lớn so với hơn 100 nghìn người trong số đó đề nghị được thụ hưởng chính sách. Hơn nữa, dù BHTN được thực hiện tách riêng nhưng vẫn nằm trong BHXH Việt Nam, trong khi BHXH Việt Nam vẫn còn hàng chục nghìn tỷ đồng nhàn rỗi thì không thể nói là có chuyện vỡ quỹ được. Liên quan đến thực trạng thất nghiệp "ảo", ông Điều Bá Được, Trưởng ban Chính sách thực hiện BHXH (BHXH Việt Nam) cho rằng, hiện tượng này cũng có thể xảy ra và chúng ta không thể loại trừ hoàn toàn.

Chính sách BHTN hiện nay quy định, người LĐ chỉ cần đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 12 - 36 tháng là được hưởng trợ cấp thất nghiệp 3 tháng. Mức đóng đối với người sử dụng LĐ là 1% lương tháng, người LĐ 1% và Nhà nước hỗ trợ 1%. Mức đóng thấp nên có thể nhiều người LĐ không thất nghiệp vẫn đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp. Có trường hợp người LĐ chấm dứt việc làm ở doanh nghiệp này, sau đó họ trở lại chính công ty con của doanh nghiệp đó làm việc hoặc ký hợp đồng với doanh nghiệp khác. Nghĩa là, họ chủ động mất việc làm, hoặc họ vẫn có việc làm nhưng lại được thanh toán BHTN mà chúng ta khó có thể phát hiện được. Từ thực tế này, ông Điều Bá Được cho rằng, chúng ta cũng cần rà soát lại chính sách bảo hiểm xã hội và các quy định về BHTN sau một thời gian triển khai đã nảy sinh nhiều vấn đề để kịp thời điều chỉnh cho phù hợp.