Khôi phục niềm tin

Ý tưởng mới nhằm tạo công ăn việc làm này của Tổng thống B.Obama không những có ý nghĩa quyết định đến việc xốc lại nền kinh tế Mỹ mà còn cải thiện vị thế chính trị đang nhạt nhòa của ông chủ Nhà Trắng trước thềm cuộc bầu cử tổng thống năm 2012.

Kế hoạch trị giá gần 450 tỷ USD còn được gọi là Đạo luật Việc làm, là gói kích thích lớn thứ ba trong gần 3 năm qua. Đạo luật chủ trương giảm thuế cho các công ty thuê mới nhân công và giảm một nửa thuế tính theo bảng lương cho giới công nhân và người lao động Mỹ và tất cả các doanh nghiệp nhỏ. Tổng thống Mỹ khẳng định, Đạo luật Việc làm sẽ tạo nhiều việc làm hơn cho công nhân xây dựng, giáo viên, cựu chiến binh và cho những người bị mất việc dài hạn. Theo Đạo luật, việc mở rộng trợ cấp mất việc và duy trì cắt giảm thuế cho người lao động sẽ chiếm phần lớn trong tổng kinh phí 447 tỷ USD của kế hoạch này. Theo đó, người lao động kiếm được từ 200.000 USD/năm trở xuống sẽ được giảm thuế, thay vì phải đóng mức thuế 6,2% thì giờ chỉ còn 4,2%. Như vậy, với những người thu nhập vào khoảng 50.000 USD/năm sẽ tiết kiệm được 1.000 USD/năm. Các bang cũng sẽ nhận được hỗ trợ nhằm hạn chế tình trạng sa thải nhân viên ồ ạt.

Với vai trò là một "thuyền trưởng", Tổng thống B.Obama đã bị giới chuyên gia kinh tế Mỹ phê phán vì mắc ba sai lầm lớn trong quản lý kinh tế thời gian qua. Một là gói kích thích tài chính của Mỹ được thiết kế kém. Thứ hai, không vận động được Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) hành động táo bạo hơn trong chính sách tiền tệ. Thứ ba, chính quyền Obama chỉ thực hiện một số biện pháp nhỏ lẻ khác sau Đạo luật Phục hồi kinh tế, ví dụ như tăng trợ cấp thất nghiệp hoặc kế hoạch hỗ trợ các khoản vay thế chấp. Những sai lầm này đã và đang làm cho nền kinh tế Mỹ tiếp tục trì trệ. Cuối tháng 7, số liệu công bố về GDP của Mỹ cho thấy ở thời điểm quý II-2011 còn thấp hơn thời điểm vào cuối năm 2007. Trong khi đó Bộ Lao động Mỹ ngày 2-9 công bố báo cáo cho biết, thị trường lao động nước này trong tháng 8-2011 đã không tạo thêm được việc làm mới và tỷ lệ thất nghiệp vẫn giữ nguyên ở mức 9,1%. Tăng trưởng việc làm trong khối tư nhân ở mức thấp nhất kể từ tháng 2-2010. Báo cáo của Bộ Lao động ngay lập tức đã tác động xấu đến thị trường chứng khoán Mỹ. Chỉ số Dow Jones giảm 253 điểm, tương đương 2,2%, chỉ số S&P giảm 2,53%, còn chỉ số Nasdaq giảm 2,58%. Những con số biết nói trên đã khiến chỉ số tín nhiệm của Tổng thống B.Obama giảm tới mức thấp nhất trong các cuộc bỏ phiếu tín nhiệm gần đây. Một cuộc điều tra của NBC News/Wall Street Journal cho thấy, tỷ lệ ủng hộ ông B.Obama chỉ còn 44%. Còn theo thăm dò của ABC News và Washington Post, có tới 6/10 cử tri Mỹ đánh giá tiêu cực về vai trò của người đứng đầu Nhà Trắng đối với tình hình kinh tế và việc làm.

Trong bối cảnh Chính phủ Mỹ đang phải đối diện với sự sụt giảm niềm tin của người dân về khả năng điều hành nền kinh tế trong những tháng qua thì ý tưởng trên của Tổng thống B.Obama được cho là biện pháp nhằm đảo ngược tình thế. Tuy nhiên, theo nhiều nhà kinh tế, kế hoạch này dường như chưa đủ lớn để vực dậy tình trạng "thừa người thiếu việc" hiện nay ở Mỹ. Bởi cắt giảm thuế sẽ không thể tạo ra khối lượng việc làm mà trước nay không có. Thêm vào đó, Đạo luật Việc làm của ông B.Obama dự kiến vấp phải sự phản đối khi thông qua Hạ viện do đa số các nghị sĩ đảng Cộng hòa đều không ủng hộ vì cho rằng gói kích thích sẽ làm tăng thâm hụt liên bang. Họ lập luận rằng, số tiền mà người lao động giữ được từ thuế cũng "đốt" hết vào xăng dầu khi mặt hàng này lên giá.

Giờ còn quá sớm để có thể biết được rằng Đạo luật Việc làm trị giá gần 450 tỷ USD có làm nên chuyện hay không, nhưng có một điều không thể phủ nhận là mối lo ngại khủng hoảng kinh tế đang che phủ cuộc tái đắc cử của Tổng thống B.Obama vào năm 2012, khi ông sẽ phải đối mặt với sức ép từ các đồng minh thuộc đảng Dân chủ để triển khai kế hoạch giảm tỷ lệ thất nghiệp 9,1%. Nói cách khác, hệ quả của cuộc giải cứu và sự trì trệ nền kinh tế Mỹ sẽ là thách thức lớn cho cuộc chạy đua nhiệm kỳ 2 của Tổng thống B.Obama vào năm tới.