Còn khó khăn vì “năm đẹp”

Cho rằng năm Tân Mão đẹp, chị T (gần 40 tuổi) ở thị trấn Vân Đình, huyện Ứng Hòa dù đã có 4 người con (3 gái, 1 trai) nhưng vẫn tiếp tục mang bầu đứa thứ 5. Chị T cho rằng sinh con là chuyện riêng, gia đình có điều kiện kinh tế khá giả thì có thể đẻ nhiều, không ảnh hưởng tới ai. Chị Lê Thị H. (29 tuổi) ở Đông Anh, đang mang thai tháng thứ 5, chia sẻ: Nghe lời bố mẹ chồng bảo sinh con năm Tân Mão hợp tuổi chồng chị, nếu là con trai sẽ giúp công việc thuận lợi hơn, phát tài nhanh hơn, chị đã cố công tìm kiếm, áp dụng kết hợp nhiều biện pháp, từ chọn chế độ ăn phù hợp, uống thuốc đông y… để có con trai. Chị có bầu đứa thứ 2 khi con gái đầu lòng mới 10 tháng tuổi.

Ai cũng muốn sinh con khỏe mạnh, thông minh, giàu sang gặp nhiều may mắn trong cuộc sống. Thậm chí, nhiều người kỹ tính còn mong con cháu hợp tuổi bố, mẹ, giúp cho gia đình ăn nên làm ra… Có "lâm ly" một tý thì cũng không có gì đáng nói. Tuy nhiên, trong thực tế, vì quá tin vào thuật bói toán hoặc bị chi phối bởi quan niệm trọng nam, khinh nữ khi mong ước được đẩy lên quá đà, có xu hướng quyết liệt, phải đạt được bằng mọi giá, nhiều người đã có hành động đi ngược lại quy định, lợi ích của xã hội. Bởi thế, việc lựa chọn năm sinh và giới tính cho trẻ là vấn đề xã hội, chứ không phải chuyện riêng từng gia đình.

Năm nay là năm "đẹp", sang năm Nhâm Thìn, cũng "đẹp" phải biết. Một người nói, hai người nói, rồi nhiều người nói, bao nhiêu người nháo nhào cả lên với ý tưởng về cơ hội sinh con năm "đẹp" để được may mắn, nên con trước chưa đầy tuổi đã "tính" đứa sau. Hạnh phúc, sức khỏe, khả năng nuôi dưỡng trẻ bị ảnh hưởng. Xã hội ra sao nếu các "tế bào" không có điều kiện tự chăm sóc đầy đủ? Tỷ số giới tính khi sinh (TSGTKS) mất cân đối đến mức nào nếu cứ vài ba năm lại xuất hiện năm "đẹp" và người ta lại rót vào tai nhau "cứ phải đẻ con trai ngay mới được"?

Ngành DS-KHHGĐ đã nỗ lực tuyên truyền, vận động và đề ra nhiều giải pháp can thiệp song kết quả giảm sinh năm nay nhiều khả năng không đạt mục tiêu đề ra. 6 tháng đầu năm, cả nước có 558.752 trẻ ra đời, tăng 4,4% so với cùng kỳ năm 2010. Dự báo tỷ lệ giảm sinh năm nay sẽ là 0,18%o; không đạt chỉ tiêu Quốc hội giao 0,2%o. Sáu tháng qua, cả nước có tới 43/63 tỉnh, thành phố có tổng số trẻ sinh ra tăng so với cùng kỳ năm ngoái. Hà Nội cũng nằm trong nhóm tăng này, với 51.519 trẻ được sinh ra, tăng 6% so với cùng kỳ năm 2010. Trong đó, một số quận, huyện có số sinh tăng mạnh là Thanh Trì, Thanh Xuân, Thạch Thất, Đông Anh. Cứ đà này, liệu đến hết năm 2011 Hà Nội có thể đạt mục tiêu giảm sinh 0,2%o (từ 16,49%o giảm xuống còn 16,29%o)?

TSGTKS cũng "nóng" hơn. 6 tháng đầu năm 2011, TSGTKS cả nước là 111,7 trai/100 gái, dự tính đây cũng là TSGTKS của năm 2011. Trong đó, 35 tỉnh có TSGTKS trên 110 trai/100 gái, đặc biệt có 9 tỉnh, thành phố tỷ số này lên tới 115 - 130 trai/100 gái. Hà Nội cũng ghi danh trong top đầu này với TSGTKS là 117 trai/100 gái; dự kiến hết năm 2011 là 118 trai/100 gái.

Ngoài quan niệm năm "đẹp", có nhiều lý do khác dẫn đến tỷ lệ giảm sinh có nguy cơ không đạt chỉ tiêu Quốc hội giao. Đó là công tác tổ chức trong ngành Dân số vẫn chưa ổn định. Nhiều nơi vẫn chưa thống nhất được mô hình hoạt động của Trung tâm DS-KHHGĐ cũng như việc tuyển dụng cán bộ DS ở tuyến xã. Việc giao chỉ tiêu và ngân sách chậm. Có tới 46/63 địa phương được UBND tỉnh giao chỉ tiêu kế hoạch và dự toán ngân sách nhà nước năm 2011 chậm hơn yêu cầu của Luật Ngân sách (năm 2010 là 8 tỉnh), trong đó có 10 tỉnh đến tháng 7 mới thực hiện phần việc này; đặc biệt, tỉnh Bình Dương đến đầu tháng 8 mới giao. Lý do khác là chất lượng dịch vụ KHHGĐ còn hạn chế trong khi số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đang tăng cao. Ngay ở Hà Nội, hiện vẫn còn một số trạm y tế xã không đủ điều kiện về trang thiết bị để thực hiện dịch vụ KHHGĐ. Đó là chưa kể mối lo về phương tiện tránh thai. Trước đây, 80% phương tiện có được nhờ nguồn viện trợ nhưng từ đầu năm 2012 tới, nguồn này sẽ không còn nữa.

Để giải quyết những khó khăn đó, theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, Tổng cục DS-KHHGĐ cần xây dựng kế hoạch cụ thể về nhu cầu, nguồn kinh phí để bảo đảm cung ứng các phương tiện tránh thai; tăng cường hợp tác quốc tế, kêu gọi tài trợ từ các tổ chức quốc tế trong lĩnh vực này. Năm 2012 - Nhâm Thìn được quan niệm là "rồng vàng", từ giờ đã xuất hiện "luận điểm năm đẹp", rất tốt cho việc sinh con. Trước khi trào lưu không được mong đợi có thể hình thành, ngành Dân số cần tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông về DS-KHHGĐ trên các phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt chú ý tới những trường hợp sinh con thứ 3 trở lên…