Khai quật mộ chồng nữ sĩ Đoàn Thị Điểm

Ngày 24/7, tại khu vực Vườn Đào, phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, Hà Nội, Hội Khảo cổ học Việt Nam phối hợp với Ban Quản lý Di tích-Danh thắng Hà Nội tiến hành khai quật ngôi mộ của cụ Nguyễn Kiều - chồng nữ sĩ Đoàn Thị Điểm nhằm giải phóng mặt bằng để tiến hành thi công công trình phục vụ dân sinh.

Phó giáo sư-tiến sỹ Nguyễn Lân Cường, Phó Tổng thư ký Hội Khảo cổ học Việt Nam cho biết dự kiến cuộc khai quật sẽ được tiến hành trong ba ngày. Sau khi khai quật nếu còn lại thi hài hoặc hài cốt sẽ được di chuyển về cạnh mộ của nữ sỹ Đoàn Thị Điểm ở tổ 43, cụn 7, thôn Phú Xá, phường Phú Thượng, quận Tây Hồ, Hà Nội. Các hiện vật khác (nếu có) sẽ được Hội Khảo cổ học Việt Nam nghiên cứu đầy đủ và bàn giao lại cho Bảo tàng Hà Nội.

Cụ Nguyễn Kiều, sinh ngày 27/2/1695 và mất ngày 16/6/1752, hiệu là Hạo Hiên, sinh tại làng Phú Xá, huyện Từ Liêm, nay thuộc ngoại thành Hà Nội. Thuở nhỏ ông nổi tiếng hay chữ, có tài văn chương. Khoa Ất Mùi (năm 1715), đời Vua Lê Dụ Tông, ông đỗ tiến sỹ, được bổ làm quan, dần lên đến chức Đô ngự sử, tước bá.

Sau khi góa vợ, khoảng năm 1742, ông lấy nữ sỹ Đoàn Thị Điểm làm vợ kế. Cũng năm ấy, ông được cử làm Chánh sứ cùng Nguyễn Tông Quai làm Phó sứ, dẫn đoàn sang nhà Thanh (Trung Quốc)

Năm 1745, ông dẫn đoàn về nước. Năm 1748, ông được bổ chức Đốc đồng trấn Nghệ An. Trên đường theo chồng đi nhậm chức, bà Đoàn Thị Điểm bị bệnh nặng, rồi qua đời vào mùa thu năm ấy. Tương cảm người bạn đời vắn số, ông viết bài văn tế, hết lời ca tụng văn tài và đức hạnh của bà.

Ông có tác phẩm Hạo hiên thi tập gồm những bài thơ đề vịnh (danh thắng, núi sông, đền miếu…) và xướng họa với Nguyễn Tông Quai trên đường đi sứ sang Trung Quốc (1742-1745).

Về bài văn tế của ông, một số nhà nghiên cứu cho rằng trong văn học Việt từ thế kỷ 10-17 gần như không có những bài thơ mang tính chất riêng tư. Mãi đến năm 1748, mới có bài thơ khóc vợ đầu tiên của cụ Nguyễn Kiều./.