Coi trọng khuyến nông

Muốn khắc phục hạn chế đó, cần nâng cao hiệu quả kinh tế trên 1ha canh tác; giúp nông dân - chủ thể NTM tự làm "mới" mình với quy mô sản xuất tiến bộ, hình thành thương hiệu, mạng lưới tiêu thụ cho nông sản…

Cần thay đổi phương thức sản xuất

Cán bộ khuyến nông hướng dẫn nông dân bón phân đúng cách đối với cây rau.

Theo ông Nguyễn Văn Chí, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội (TTKN), để nâng cao thu nhập cho nông dân, giảm số lao động nông thôn, hoàn thành việc dạy nghề cho nông dân, các địa phương cần thay đổi phương thức sản xuất. Đối với Hà Nội, diện tích lúa chiếm trên 50% trong tổng diện tích trồng cây nông nghiệp, vì vậy, muốn thay đổi phương thức sản xuất phải bắt đầu từ cây lúa. Hiện việc trồng lúa của Hà Nội vẫn nặng về thủ công, chưa áp dụng được cơ giới hóa nên năng suất chưa cao, chi phí còn lớn. Do đó, vấn đề chuyển giao tiến bộ kỹ thuật được TTKN đặc biệt chú ý, điển hình như mô hình hỗ trợ gieo thẳng lúa theo hàng bằng giàn sạ. Năm 2011, theo kế hoạch toàn TP thực hiện 4.250ha lúa gieo sạ, trong đó vụ xuân đã thực hiện được 2.150ha, triển khai trên 14 huyện, thị xã. Ông Nguyễn Văn Chí cho biết, năng suất lúa gieo sạ vụ xuân đạt khoảng 64 tạ/ha, tăng 10% so với cấy lúa, người nông dân giảm khoảng 6 triệu đồng chi phí cho 1ha. Nếu gieo sạ thì lượng giống cần cho 1ha giảm được từ 1/3 đến một nửa so với gieo cấy nên khá kinh tế. Bên cạnh đó, mô hình cơ giới hóa đồng bộ, dịch vụ và liên kết trong sản xuất lúa cũng mang lại hiệu quả kinh tế. Năm 2011, TTKN triển khai mô hình với quy mô gần 400ha đã thu hút 2.385 hộ dân tham gia. Các điểm mô hình đã thành lập các tổ công tác như: tổ kỹ thuật, tổ dịch vụ, tổ vận hành máy móc... hoạt động có hiệu quả; các khâu làm đất, ngâm ủ giống, gieo sạ... đã giảm chi phí, sức lao động.

Ngoài ra, TTKN còn triển khai nhiều mô hình hiệu quả, nâng cao thu nhập cho nông dân. Mô hình trồng thâm canh thanh long ruột đỏ tập trung theo GAP (năm thứ hai) cho thấy, cây thanh long ruột đỏ có thể trồng, cho năng suất và hiệu quả kinh tế cao tại các vùng đồi gò của Hà Nội nói riêng và miền Bắc nói chung nên năm 2011, trung tâm tiếp tục triển khai mô hình này tại xã Cẩm Lĩnh (Ba Vì). Đây là mô hình điểm và là tiền đề để mở rộng diện tích xây dựng vùng trồng thanh long ruột đỏ tập trung trên các vùng đồi gò, phù hợp với chủ trương quy hoạch các vùng cây ăn quả đặc sản tập trung của TP. Bên cạnh đó còn rất nhiều mô hình khuyến nông mang lại hiệu quả kinh tế cao đang được triển khai tại các huyện.

Đẩy mạnh công tác khuyến nông

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hồ Xuân Hùng cho rằng, mấu chốt để tăng thu nhập cho dân là từng địa phương phải tìm ra được lợi thế của mình để phát huy. Ví dụ như xã Hải Đường - Nam Định phát triển VAC gắn với ngành nghề nông thôn; xã Thụy Hương - Hà Nội trồng rau, hoa phục vụ cho đô thị là đúng hướng. Các địa phương cần tổ chức sản xuất theo hướng chất lượng cao, đào tạo nghề làm nông nghiệp theo hướng công nghệ cao hoặc thông qua doanh nghiệp đào tạo trực tiếp theo nhu cầu để làm việc hiệu quả, lâu dài. Muốn vậy, các địa phương phải rà soát lại, xác định rõ sản phẩm hàng hóa chủ lực về trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản để quy hoạch sản xuất phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội chung của huyện, của tỉnh. Quy hoạch sản xuất phải gắn với dồn điền đổi thửa và quy hoạch hạ tầng kỹ thuật, bên cạnh đó là tập trung đào tạo kỹ thuật sản xuất, kiến thức thị trường cho người lao động theo cây, con đã lựa chọn. Muốn vậy, công tác khuyến nông phải được đặc biệt chú trọng. Đây là cầu nối để nông dân tiếp cận với những phương thức sản xuất có tính hiệu quả kinh tế cao, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và quốc tế.

Trong hội thảo gần đây về vai trò của khuyến nông đối với phát triển kinh tế nông nghiệp tại khu vực châu Á, đại diện các nước và chuyên gia kinh tế thế giới đều nhận định, xu thế thích nghi với toàn cầu hóa đối với các nước nông nghiệp là tập trung cải thiện sản xuất kết hợp tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường. Cần cải cách cấu trúc nông nghiệp và nông thôn bằng các chương trình củng cố trang trại, đẩy mạnh cơ giới hóa và xây dựng nông thôn điện tử nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin của nông dân. Trong quá trình thay đổi cấu trúc nông nghiệp, khuyến nông trở thành một kênh chuyển giao kỹ thuật hữu ích với nông dân. Để làm được điều này, TTKN Hà Nội đang tập trung mở các lớp đào tạo cán bộ khuyến nông có trình độ, năng lực để lấy chứng chỉ tham gia dạy nghề cho nông dân. TTKN Hà Nội đang kết hợp chặt chẽ hơn nữa với các viện, trường đại học, các doanh nghiệp, các cơ quan thông tin đại chúng, các ban, ngành, đoàn thể các cấp, các tổ chức khoa học phi chính phủ của nước ngoài (thông qua các viện, trường) đẩy mạnh tuyên truyền nhân rộng các chương trình sản xuất nông thủy sản theo GAP hay VietGAP.