Người góp phần giữ nghề đúc đồng Ngũ Xã

Dòng họ gia đình bà Ngô Thị Đan gắn liền với sự hình thành của làng Ngũ Xã. Bà Đan cho biết, từ sau năm 1954, nghề đúc đồng bị mai một do khan hiếm nguyên liệu. Cũng từ đó, bà phải chuyển sang mưu sinh bằng nghề khác như đan len; khi lấy chồng thì đi đúc phụ tùng xe đạp, làm thợ khóa, kế toán…

Rồi như một cái duyên, bà lại quay về với nghề đúc đồng và quyết tâm khôi phục lại. Nghề đúc đồng vô cùng vất vả và rất kén người, bởi từng công đoạn của nghề đều đòi hỏi sự khéo léo và kiên nhẫn. Ấy vậy mà khi quay lại đúc đồng, chưa nhiều kinh nghiệm, bà Đan đã làm thành công khiến nhiều người có tiếng trong nghề phải ngạc nhiên. Người bác đã không tin mà bảo bà rằng "làm thử cho ông xem". 9 tiếng sau, bà làm ra thành phẩm là một bông hoa khiến người bác ngạc nhiên. Từ đó, bà mày mò làm tiếp, mỗi lần làm hỏng, không nản, bà lại đúc rút kinh nghiệm và làm cho bằng được mới thôi. Bà nhớ lại, thời gian đúc chuông đồng, hễ chuông nhỏ thì được nhưng cứ đúc chuông to thì hỏng. Bà suy nghĩ, trăn trở và quyết tâm rút kinh nghiệm từ những thất bại - cuối cùng đã thành công. Giờ đây, chuông đồng do bà đúc ra, được khách hàng rất chuộng vì "tiếng kêu to và đạt chuẩn".

Có lần bà đi đúc tượng cho một ngôi chùa ở Sơn Tây. Khi đến nơi, có người hỏi thợ đúc đồng đâu, bà chỉ vào mình và cậu con trai cả đi cùng khiến mọi người không tin. Công việc nặng nhọc và vất vả như thế liệu có thể giao cho một người phụ nữ? Và mọi người dường như "nín thở" chờ đợi cho đến khi tác phẩm được hoàn thành đúng như yêu cầu đặt ra.

Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, làng đúc đồng Ngũ Xã nay đã trở thành một con phố trung tâm của Thủ đô Hà Nội. Giờ, trong làng chỉ còn hai gia đình là gia đình bà Ngô Thị Đan và gia đình ông Nguyễn Văn Ứng (em chồng bà) vẫn giữ nghề truyền thống. Tiếp xúc với bà, nghe kể chuyện, ít ai ngờ rằng, bà lại mạnh mẽ, bản lĩnh và đeo đuổi một nghề nặng nhọc như thế…