Phát hiện tấm bia đá cổ về văn chỉ ở Thái Nguyên

Tấm bia đá này là một phiến đá nguyên khối, màu đen, có kích thước 60 x 37cm, trên đỉnh bia có khắc hình Mặt Trời, hai bên khắc tượng trưng hai con rồng, dưới có ba chữ Hán “Phối hưởng bi,” diềm bia trang trí dây leo điểm xuyết hoa cúc.

Bên trong bia khắc chín dòng chữ Hán, dòng nhiều nhất có 21 chữ, ít nhất có 5 chữ; tổng cộng các dòng có gần 200 chữ Hán. Nét khắc chữ trên văn bia sâu, thể hiện sự tinh xảo, khoảng cách chữ rõ ràng, bút pháp khoáng đạt. Cuối văn bia ghi rõ niên đại dựng bia vào ngày 29 tháng 11 năm Thành Thái thứ 3 Tân Mão (1891).

Qua nghiên cứu sơ bộ của cơ quan chuyên môn cho thấy nội dung tấm bia nói về việc ghi nhớ công đức của môn sinh đã góp công vào xây dựng nhà trường, thờ phụng các thầy giáo ở địa phương.

Nội dung thể hiện trên tấm bia ghi nhận ít nhất cách đây 120 năm ở xã Hoàng Đàm (nay là xã Nam Tiến, huyện Phổ Yên) đã có cơ sở trường học, điều này trùng khớp với sách Đồng Khánh dư địa chí (1888) chép trong mục huyện Phổ Yên thời phong kiến: “Tổng Hoàng Đàm ở hạ du là nơi có học hành đỗ đạt.”

Đây là lần đầu tiên phát hiện bia đá cổ về văn chỉ ở Thái Nguyên. Hiện tấm bia đã được đưa về Bảo tàng Thái Nguyên để lưu giữ, phục vụ công tác nghiên cứu khoa học.