Làm chim tu hú đến bao giờ?

Hà Nội hội tụ gần hai chục nhà hát, riêng sân khấu có tới 11 nhà hát do Bộ VH,TT&DL, Sở VH,TT&DL Hà Nội, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an quản lý. Song, từ nhiều năm nay chỉ có Nhà hát Tuổi trẻ đỏ đèn thường xuyên, số còn lại đa phần là im ắng. Sân khấu dân tộc ít đỏ đèn thì còn có thể hiểu được, song sự vắng lặng của kịch nói tại Thủ đô là điều không thể hiểu. Người ta giải thích rằng, các sự kiện văn hóa, giải trí  diễn ra trên sân khấu, địa chỉ du lịch hay trên truyền hình ngày càng nhiều, người xem thờ ơ với kịch nói. Đó là sự ngụy biện vụng về bởi kịch nói có đặc trưng riêng, dễ gắn với các vấn đề đương đại. Chính vì đặc trưng này mà kịch nói tồn tại trên thế giới từ nhiều  thế kỷ nay.

Sân khấu vắng khán giả vì không tự đổi mới. Hơn 50 năm trước, trang trí sân khấu là bục bệ thì nay vẫn quẩn quanh vài các bục, vài cái bệ. Ánh sáng là yếu tố cấu thành sân khấu nhưng bao năm nay cũng chỉ từng ấy loại đèn cấm có thấy tận dụng công nghệ cao. Nhưng đáng nói hơn là rất nhiều vở diễn không mang hơi thở thời đại, xa rời các vấn đề nóng bỏng của xã hội, thế nên chỉ diễn được vài đêm vì không có khán giả. Vì sao sân khấu thập niên thứ  8 của thế kỷ trước sôi động, thu hút đông đảo người xem ? Câu trả lời là các vở diễn làm tốt chức năng của sân khấu. Không chỉ có vậy, mô hình nhà nước cấp tiền cho các đoàn dựng vở để rồi họ diễn "trả nợ" đã không còn phù hợp. Nhà hát không dựng vở, nghĩa là không có sản phẩm, nhưng tất cả vẫn lĩnh lương đều đặn. Sự bao cấp làm cho sân khấu phía Bắc trì trệ đến mức lãnh đạo nhà hát... hoảng  khi Bộ VH-TT&DL có ý định cổ phần hóa.

Một diễn viên sân khấu ăn lương Nhà nước để diễn kịch song lại kiếm nhiều tiền hơn và nổi tiếng ở lĩnh vực nghệ thuật khác  là điều không bình thường. Chuyện đó chỉ có trong tự nhiên, khi loài tu hú đẻ trứng vào tổ chim chích rồi phó mặc cho chim chích ấp trứng và nuôi con mình. Sân khấu  làm chim tu hú đến bao giờ?