Đâu phải vẽ đường cho hươu”?

Hiện nay, cả nước có 26,7 triệu VTN-TN, chiếm 1/3 dân số, họ cần được trang bị sớm về kiến thức, kỹ năng và cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản để có sức khỏe tốt cả về thể chất lẫn tinh thần.

Tìm hiểu kiến thức sức khỏe sinh sản vị thành niên tại Trung tâm Tư vấn tuổi thanh xuân,  (Mô hình chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên).     Ảnh: Dương Ngọc

Khảo sát tại một số bệnh viện và cơ sở y tế tư nhân cho thấy hiện đang là thời điểm có nhiều vụ NPT. Đáng chú ý là nhiều cô, cậu còn đang cắp sách tới trường đã đưa nhau đi "giải quyết hậu quả". Theo thống kê của Bệnh viện Phụ sản Trung ương, trong hơn 5.000 ca NPT mỗi năm có tới 30% thai phụ dưới 24 tuổi; tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, số phụ nữ dưới 20 tuổi NPT chiếm khoảng 18%. Nghiên cứu mới đây của Thạc sỹ Nguyễn Mỹ Hương, Ủy ban quốc gia DS-KHHGĐ về "Những yếu tố ảnh hưởng đến mang thai vị thành niên" cho thấy mỗi năm cả nước có khoảng 300.000 ca nạo hút thai ở độ tuổi 15-19, nhiều trẻ đã nạo hút thai nhiều lần (có em 16 tuổi mà trong vòng 5 tháng đã hút thai tới 3 lần).

Con số trên chỉ phản ánh một phần tình trạng NPT của VTN-TN. Bởi số liệu thống kê chủ yếu được lấy từ các bệnh viện, trung tâm y tế trong khi con số ở các cơ sở y tế tư nhân còn cao hơn rất nhiều và khó kiểm soát. Trên thực tế, đa số "bà bầu" VTN-TN lựa chọn nơi kín đáo, thậm chí là dịch vụ "chui" để "giải quyết". Thay vì đến các bệnh viện, các bà mẹ "bất đắc dĩ" đã lựa chọn cơ sở tư nhân quanh các bệnh viện lớn như Bệnh viện Phụ sản Hà Nội (Đê La Thành), Bệnh viện 103 (Hà Đông), Bệnh viện Bạch Mai (đường Giải Phóng)...

Nguyên nhân chủ yếu của việc NPT là VTN-TN quan hệ tình dục khi chưa có những hiểu biết đầy đủ về chăm sóc sức khỏe sinh sản. Việc mang thai trước hôn nhân, ngoài ý muốn sẽ dẫn tới nhiều hệ lụy, gây trở ngại đến quá trình gây dựng tương lai của VTN-TN. Sự thiếu hiểu biết về quan hệ tình dục an toàn còn là nguyên nhân dẫn tới các bệnh lây truyền qua tình dục, đặc biệt là HIV/AIDS. Theo Ủy ban quốc gia phòng chống AIDS, tỷ lệ nhiễm HIV trong thanh - thiếu niên ở nước ta ngày càng tăng rõ rệt. Số người nhiễm HIV/AIDS trong nhóm 13-19 tuổi tăng theo cấp số nhân.

Khảo sát của Chi cục DS-KHHGĐ Hà Nội cho thấy, nhận thức của giới trẻ Hà Nội hiện nay về hậu quả của việc NPT và quan hệ tình dục trước hôn nhân là khá tốt so với trước đây, dù chưa đủ mức cần thiết. Hầu hết VTN-TN cho rằng hậu quả của quan hệ tình dục trước hôn nhân là có thai ngoài ý muốn, dẫn đến NPT, dễ mắc các bệnh lây qua đường tình dục... Sự hiểu biết dẫn đến thái độ tích cực trong nhìn nhận, đánh giá sự việc và giới trẻ đã biết quan tâm chăm lo bản thân mình hơn.

Ngày nay, cùng với quá trình hội nhập, sự giao thoa văn hóa đã tạo nên nhiều thay đổi trong cách sống, cách suy nghĩ của giới trẻ. Nhiều bậc cha mẹ, nhất là những người có con đã qua lứa tuổi mầm non cũng băn khoăn tự hỏi: Khi nào mình sẽ bắt đầu giáo dục giới tính cho con và sẽ giáo dục như thế nào? Không ít người vẫn nghĩ rằng cần phải giấu giếm thông tin về sinh lý, về các biện pháp tránh thai đối với con trẻ vì cho rằng làm như thế là "vẽ đường cho hươu chạy". Thậm chí, khi đưa nội dung này vào nhà trường thì các giáo viên cũng gặp nhiều khó khăn trong việc truyền đạt kiến thức về giới tính đến học sinh.

VTN-TN hiện nay có điều kiện tiếp xúc sớm với thông tin về sức khỏe sinh sản, giới tính… dù người lớn có muốn hay không. Vì vậy, rất cần sự thay đổi quan điểm, cách thức giáo dục để VTN-TN có đầy đủ kiến thức giúp cho việc định hướng hành vi phù hợp với lứa tuổi, với điều kiện sống và thuần phong mỹ tục.