Tuổi “teen”, khoan nghĩ làm cha, mẹ

Cưới "chạy bầu"
Ở Hà Nội, nói tới tảo hôn chắc ai nấy đều cho là chuyện hy hữu. Tuy nhiên, tìm hiểu tại các xã ngoại thành Hà Nội mới thấy chuyện những em gái từ 14 đến 17 tuổi đã làm mẹ không phải là hiếm.

Riêng tại làng Đ, huyện Thường Tín, vài năm gần đây chuyện lấy chồng, lấy vợ khi chưa đủ tuổi kết hôn như "hiện tượng mới" của đám trẻ trong làng. Những cô, cậu đang ở tuổi ăn, tuổi ngủ đã vội vàng lên xe hoa để "chạy bầu", bỏ lại sau lưng việc học còn dang dở. Để những đứa trẻ đang hình thành trong bụng các bà mẹ tuổi teen được có "danh phận", đám cưới vẫn được hai gia đình tổ chức nhưng chưa thể đăng ký kết hôn vì chưa đủ tuổi theo luật định. Cuối năm Canh Dần, dân làng Đ vừa chứng kiến cảnh dở khóc, dở cười trong đám cưới của hai cặp vợ chồng tảo hôn thì ngay đầu năm Tân Mão lại phải thấy thêm một đôi tổ chức cưới khi cô dâu mới 17 tuổi. Tìm hiểu nguyên nhân của việc tảo hôn ở làng Đ, chúng tôi được biết, khoảng 5-7 năm nay, nghề phụ của làng gồm nghề mộc, nghề may màn, thêu đính cườm rất phát triển, nhiều hộ gia đình đã có của ăn của để. Nghề càng phát triển càng thiếu lao động, cánh thanh niên trong làng làm không hết việc nên phải thu nhận khá đông lao động ở các vùng lân cận đến làm. Nhiều trẻ VTN ở làng chỉ theo học đến hết THCS (15 tuổi) là nghỉ ở nhà kiếm tiền. Có tiền trong tay, trẻ VTN "bỗng thấy" mình là người lớn…  Nhiều cô, cậu chỉ nghỉ học kiếm tiền một vài năm là quay ra lấy vợ, lấy chồng. Những chuyện như trên, giờ không chỉ xảy ra ở làng Đ mà còn xuất hiện ở vài xã ngoại thành Hà Nội.

Theo các chuyên gia y tế, việc kết hôn sớm, sinh hoạt tình dục sớm và làm mẹ khi cơ thể còn chưa hoàn thiện... gây bất lợi cho phụ nữ cả về sức khỏe lẫn sự phát triển tâm - sinh lý, đặc biệt là chất lượng con cái không được như mong muốn. Ví như chị T ở xã Thanh Đa, huyện Phúc Thọ (24 tuổi) đã không may mắn ở lần sinh đứa con thứ 4. Chỉ sau khi sinh được ít ngày, cậu bé đã có biểu hiện da vàng và khi đến được bệnh viện bác sỹ kiểm tra, kết luận cậu bé đã mắc bệnh suy giáp trạng bẩm sinh...

Dự phòng "3 cấp"
Theo Tổng cục DS-KHHGĐ, mỗi năm có khoảng 300 - 400 nghìn phụ nữ (15-49 tuổi) kết hôn, bước vào cuộc sống gia đình và thực hiện chức năng sinh sản. Tuy nhiên, mức độ hiểu biết về chăm sóc sức khỏe sinh sản một cách đầy đủ của chị em phụ nữ chưa cao. Đặc biệt là những bà mẹ tuổi teen, đa số chưa có đủ hiểu biết về việc chăm sóc sức khỏe nói chung thì nói gì đến kỹ năng chăm sóc bản thân và thai nhi đúng cách để đứa trẻ hình thành và phát triển khỏe mạnh. Trong khi đó, tỷ lệ nạo phá thai ở tuổi VTN hiện khá cao, chiếm 30% trong số các ca phá thai; tỷ lệ khuyết tật, dị tật ở trẻ em là 1,5% (đang có xu hướng tăng)… Vì lẽ đó, Tổng cục DS-KHHGĐ đã triển khai thực hiện các chương trình dự phòng "3 cấp": trước hôn nhân, thai nhi và trẻ sơ sinh. Đó là mô hình tư vấn, kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân rất hữu ích, nhằm cung cấp kiến thức cho người VTN, thanh niên về chăm sóc sức khỏe sinh sản, khám và kiểm tra sức khỏe trước khi kết hôn để phòng, tránh các bệnh di truyền cũng như bệnh truyền nhiễm. Ngoài ra, mô hình tư vấn cũng giúp các bà mẹ tuổi teen kiến thức cần thiết khi mang bầu.

Sau 3 năm triển khai (2007-2010), chương trình sàng lọc sơ sinh đã sàng lọc bệnh bẩm sinh cho 106.503 trẻ sơ sinh, phát hiện 17 trường hợp mắc suy giáp bẩm sinh và 2.767 trường hợp nghi ngờ mắc bệnh thiếu men G6PD. Như trường hợp chị T ở xã Thanh Đa, nhờ được phát hiện sớm bệnh suy giáp trạng bẩm sinh từ Dự án sàng lọc sơ sinh nên cậu bé đã được bác sỹ tư vấn, kê đơn thuốc uống điều trị dự phòng. Hiện nay, cậu đã hơn 1 tuổi và phát triển bình thường… Trong thời gian tới, chương trình sẽ tiến hành sàng lọc thêm các dị tật về thính giác và thị giác.

Với những nỗ lực của ngành dân số và các cấp, các ngành, hy vọng các nam thanh, nữ tú sớm tiếp cận kiến thức, kỹ năng sống để hoàn thiện bản thân, quyết định đúng đắn thời điểm làm cha, mẹ.