Hải quan và doanh nghiệp phải đồng hành

Với những cam kết cụ thể như tiếp nhận, giải quyết tờ khai hải quan trong vòng 30 phút, giải quyết hồ sơ miễn thuế trong 10 ngày, trả lời vướng mắc, khiếu nại trong 5 ngày, giúp người dân, doanh nghiệp (DN) tham gia hoạt động xuất, nhập khẩu có thể giảm đáng kể thời gian, chi phí khi làm thủ tục hải quan.... Tuy nhiên, để những cam kết nêu trên đem lại hiệu quả cao trong thực tế rất cần sự hưởng ứng hỗ trợ từ phía khách hàng để cơ quan hải quan và DN thực sự trở thành "những người bạn đồng hành".

Những ngày đầu năm 2011, ngành hải quan đã công bố "Tuyên ngôn phục vụ khách hàng" với những cam kết cải cách nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại. Theo những cam kết do TCHQ công bố, thời hạn tiếp nhận, đăng ký tờ khai hải quan sẽ được giải quyết chậm nhất trong vòng 30 phút (trừ những tờ khai phức tạp và có trên 10 mục mặt hàng). Trường hợp không chấp nhận tờ khai, công chức hải quan phải trả lời và yêu cầu khách hàng điều chỉnh, bổ sung hồ sơ. Thời hạn giải quyết hồ sơ miễn thuế là 10 ngày (kể từ ngày tiếp nhận bộ hồ sơ hợp lệ) và thời hạn trả lời giải quyết vướng mắc của khách hàng là 5 ngày… Theo đánh giá của một số DN, nếu những cam kết của ngành hải quan được thực hiện, hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa sẽ thuận lợi hơn trước đây do giảm được đáng kể thời gian thông quan. Những vướng mắc, khiếu nại của DN phát sinh trong quy trình làm thủ tục hải quan cũng sẽ được giải quyết kịp thời, giúp giảm bớt những thiệt hại không đáng có cho DN.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều ý kiến băn khoăn, liệu những cam kết cải cách của ngành hải quan có thể thực hiện hiệu quả khi yếu tố "con người", mà ở đây là những cán bộ, công chức hải quan đóng vai trò rất quan trọng. Về vấn đề này, lãnh đạo TCHQ cho biết, cùng với những cam kết vừa công bố, TCHQ sẽ thực hiện chiến lược đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, công chức hải quan. Bên cạnh đó, ngành cũng thiết lập cơ chế giám sát nội bộ, tăng cường đầu tư thêm trang thiết bị hiện đại và triển khai mở rộng thực hiện thủ tục hải quan điện tử… nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động. Việc thực hiện những cam kết sẽ được gắn với phong trào thi đua của từng đơn vị để khen thưởng và kỷ luật kịp thời với từng trường hợp cụ thể. Được biết, hai nhiệm vụ mà ngành đang thực hiện là giám sát chặt chẽ việc thực hiện pháp luật hải quan và tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động xuất nhập khẩu. Đây là hai nhiệm vụ có phần đối lập với nhau, bởi khi giám sát chặt chẽ, nhiều DN sẽ có cảm giác chưa được tạo thuận lợi. Thêm vào đó, trong bối cảnh kinh tế phát triển như hiện nay, có nhiều nhóm hàng hóa xuất, nhập khẩu phức tạp, rất khó áp mã tính thuế mà cơ quan hải quan hay DN đều khó xác định và đưa ra những quan điểm ngược nhau...Vì vậy, để mối quan hệ giữa hải quan-DN được củng cố, bên cạnh nỗ lực của cơ quan hải quan, cần có sự đồng thuận từ phía DN.

Ngay sau khi công bố những cam kết cải cách, TCHQ đã bày tỏ việc thực hiện những cam kết vừa công bố sẽ khó khăn nếu không có sự ủng hộ từ phía khách hàng. Vì thế, các DN cần chấp hành tốt pháp luật về hải quan, hưởng ứng những chương trình cải cách, hiện đại hóa hải quan và tích cực chống lại các biểu hiện tiêu cực. Khi khách hàng tham gia giám sát, phản ánh kịp thời về công tác hải quan sẽ giúp ngành có thể chấn chỉnh kịp thời những cán bộ, công chức hải quan có biểu hiện tiêu cực và khuyến khích những nỗ lực cải cách có lợi cho cộng đồng.

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển, hoạt động xuất nhập khẩu góp phần quan trọng vào tốc độ tăng GDP hàng năm, nỗ lực cải cách của ngành hải quan được thực hiện thành công sẽ mang lại những lợi ích thiết thực cho các DN, qua đó đóng góp tích cực cho nền kinh tế. Đây cũng là một trong những bước đi quan trọng để xây dựng môi trường kinh doanh bình đẳng, phù hợp với thông lệ quốc tế, trên cơ sở đó sẽ thu hút thêm nhiều nhà đầu tư nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam.