Chuyến thăm nhiều kỳ vọng

Diễn ra trong bối cảnh nhạy cảm của hai quốc gia có ảnh hưởng lớn trên trường quốc tế, chuyến thăm mở ra cơ hội mang tính quyết định trong quan hệ hai nước trước hai sự kiện đáng quan tâm. Đó là Đại hội toàn quốc lần thứ XVIII của Đảng Cộng sản Trung Quốc và bầu cử Tổng thống Mỹ, đều diễn ra vào năm tới. Trong năm 2010, Washington và Bắc Kinh đã trải qua nhiều thời điểm khó khăn, từ vụ Google đến Tây Tạng, thương vụ vũ khí Hoa Kỳ bán cho Đài Loan và đặc biệt là về tỷ giá đồng nhân dân tệ (NDT)...

Sau một năm không ít sóng gió, kết quả tích cực của chuyến thăm cho thấy đây là thời điểm cả Trung Quốc và Mỹ đều muốn cải thiện quan hệ như một nhu cầu tự thân và cấp thiết. Cả hai đều nhận ra rằng, đối đầu và căng thẳng không phải là sự lựa chọn khôn ngoan trước những lợi ích to lớn mà Trung Quốc và Mỹ đang cần trong lúc này. Mỹ là một thị trường hàng đầu của Trung Quốc với kim ngạch buôn bán hằng năm 380 tỷ USD, theo hướng có lợi cho Trung Quốc. Trong khi đó, Trung Quốc là thiên đường đầu tư đầy hứa hẹn những khoản siêu lợi nhuận cho các tập đoàn, công ty hàng đầu của Mỹ.

Nhìn từ quan điểm của Mỹ, tiếng nói trên trường quốc tế của Trung Quốc đã và đang trở nên cứng rắn nhờ tốc độ phát triển nhanh của nền kinh tế. Điều này càng khiến Mỹ không thể xem thường sức mạnh thật sự của Trung Quốc. Trong khi đó, nước Mỹ đang cần tới sự hợp tác của Trung Quốc để giảm thiểu gánh nặng toàn cầu từ Iran đến bán đảo Triều Tiên cũng như chiến trường còn dang dở ở Nam Á... Ngược lại, Trung Quốc đang cần ổn định hơn bao giờ hết trong thời điểm chuẩn bị chuyển giao quyền lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc cho thế hệ thứ 5 sau Đại hội XVIII vào tháng 10-2012.

Do đó, có nhiều lý do để hy vọng về một sự hòa hoãn Trung - Mỹ mới, sau chuyến thăm. Người đứng đầu Nhà Trắng xem đây là "nền móng cho 30 năm tới". Còn quá sớm để tiên liệu cho 3 thập kỷ, nhưng trước mắt, nhờ sự nồng ấm trở lại ngay trong chuyến thăm, một loạt thỏa thuận xuất khẩu trị giá 45 tỷ USD đã được ký kết giữa hai nước. Tuy nhiên, vấn đề gai góc về tỷ giá đồng NDT vẫn chưa được giải quyết. Tổng thống B.Obama khẳng định, đồng NDT vẫn được định giá quá thấp và doanh nghiệp Mỹ chưa được đối xử bình đẳng tại Trung Quốc... Trong khi đó, các nghị sĩ của cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ đều cho rằng chính sách "đồng nội tệ yếu” của Bắc Kinh là nhân tố gây cản trở cho tiến trình phục hồi kinh tế Mỹ và đang gây sức ép để Quốc hội thông qua dự luật "trừng phạt đồng NDT".

Như vậy, cuộc gặp thượng đỉnh Trung - Mỹ dù mang tầm chiến lược và đủ ý nghĩa cho một thông điệp lạc quan trong quan hệ Trung - Mỹ thời gian tới thì những bất đồng vẫn còn đó và không thể sớm được gỡ bỏ. Nhưng, cuộc chia sẻ chung nhiều lợi ích đang thắng thế các bất đồng giữa hai cường quốc đã tạo dựng một tiền lệ đáng khích lệ trong giải quyết các vấn đề song phương trong thế giới hôm nay. Nhân loại đã bước vào thập kỷ thứ hai của thế kỷ XXI, năm nay là năm kỷ niệm 40 năm Trung - Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao. Thế giới đang chờ xem mối quan hệ giữa hai cường quốc lớn nhất sẽ phát triển như thế nào sau chuyến thăm này.