Đọc sách: Thuở ấy Hà Nội

Xã hội - Ngày đăng : 07:53, 14/01/2011

(HNM) - Tác giả sách này, bác Nguyễn Bá Đạm, năm 2010 đã 93 tuổi. Quê bác là làng Mọc, chỉ cách Hồ Gươm vài cây số. Suốt thời thanh niên cho tới tuổi

Thật đáng quý, vì ngoài 90 mà vẫn cần mẫn viết để giúp bạn đọc ngày nay hiểu về ngày xưa những chuyện Hà Nội cũ mà nay, ngay bạn đọc ở tuổi trung niên không phải ai cũng tỏ tường.

Bằng lối kể dung dị, hồn hậu, tác giả như dựng lại bộ "phim ký sự" về Hà Nội thế kỷ XX với một tình cảm thân thiết trìu mến. Có những việc nhỏ nhặt nhưng thú vị như cách quảng cáo một tối hát tuồng, lối bán dầu tây, bán nước mắm rong... Có những sự kiện làm xôn xao thành phố như phiên xử án cụ Phan Bội Châu, vua Thành Thái ra dự khánh thành cầu Đu-me, người Tàu chạy loạn quân Nhật, lánh sang trú ở Hà Nội... Rồi chuyện về những người từng một thời là nhân vật nổi tiếng của Hà Nội như: Nguyễn Văn Vĩnh, Nguyễn Văn Tố, Bạch Thái Bưởi, Cô Tư Hồng... những danh nhân là bạn bè cùng làng xóm với nhau. Đó là những trang ghi lại khá sinh động, cảm động về các sự kiện, mà tác giả từng tham gia như đám cưới, đám ma Vũ Trọng Phụng, kỷ niệm mặn nồng với nhà văn Nguyễn Tuân, với danh họa Bùi Xuân Phái...

Rồi một loạt thứ "nhà" của Hà Nội một thời: Nhà thờ lớn, nhà Hát lớn, nhà Hỏa lò, nhà Đấu xảo, nhà Bác cổ, nhà Dây thép gió (vô tuyến điện)... cũng được tác giả nhắc tới, giúp bạn đọc hiểu thêm về diện mạo đô thị một thời chưa xa lắm.
Vốn gốc Kẻ Mọc nên những mục Làng Mọc, Hội Mọc, Quận Thanh Xuân là những ghi chép rất thực, rất chính xác về dải đất ven đô này. Có thể nói, hễ ai muốn khảo về vùng Mọc thì trước hết hãy đọc những mục trên. Tác giả là một nhà sưu tầm tiền cổ lâu đời nên những trang viết về "Tiền Việt Nam" có thể coi là một luận văn chuyên khảo công phu về đề tài này.

Nếu cứ điểm ra như trên thì còn nhiều điều phải nêu nữa, song có lẽ nên để bạn đọc khám phá thêm. Chỉ có một điều tôi muốn nhấn mạnh: là một người có dăm sáu chục năm nghiên cứu Hà Nội, thế mà có những điều chỉ khi đọc "Thuở ấy Hà Nội", tôi mới thấu hiểu.

Cho nên, có thể nói, bên cạnh những bộ sách "Phố phường Hà Nội xưa" của Hoàng Đạo Thuý, "Chuyện cũ Hà Nội" của Tô Hoài thì "Thuở ấy Hà Nội" của Nguyễn Bá Đạm đã góp thêm cho công trình nghiên cứu về Hà Nội.
(Nguyễn Bá Đạm - NXB Hà Nội 2010)

Nguyễn Vinh Phúc