Brazil: Bước ngoặt trong cuộc chiến chống ma túy

Sau khi giành quyền kiểm soát khu ổ chuột Vila Cruzeiro, khoảng 2.600 binh lính và cảnh sát, được máy bay và xe thiết giáp yểm trợ, đã tấn công vào khu ổ chuột Grota - một trong những "thành trì" của các băng nhóm ma túy ở phía bắc thành phố, nơi có khoảng 400.000 người sinh sống. Trong đợt tấn công này, lực lượng đặc nhiệm thu giữ được khoảng 40 tấn ma túy các loại và bắt giữ nhiều tên tội phạm, trong đó có tên đầu sỏ, được biết đến với cái tên Zeu, bị cáo buộc chủ mưu vụ sát hại một phóng viên truyền hình địa phương hồi năm 2002. Trả lời phỏng vấn Đài Truyền hình TV Globo, Thống đốc bang Sergio Cabral khẳng định sự kiện dẹp tan các băng nhóm ma túy là bước đi quan trọng trong chính sách tăng cường an ninh cho người dân.

Làn sóng bạo lực do các băng nhóm ma túy ở Rio de Janeiro bùng nổ từ ngày 20-11 nhằm phản đối quyết định chuyển các trùm ma túy đang ngồi tù sang nhà tù liên bang tại các bang khác và việc triển khai lực lượng cảnh sát gìn giữ hòa bình tại các khu ổ chuột đã cướp đi sinh mạng của gần 40 người, phá hỏng hình ảnh về một thành phố vốn nổi tiếng với các bãi biển đẹp và phong cách sống phóng khoáng của Brazil với nhiều xe cộ cháy đùng đùng trên đường phố cùng tiếng súng đinh tai nhức óc.

Hơn 3 năm trước (tháng 6-2007), đã có ít nhất 18 người chết và hơn 10 người bị thương trong các trận đấu súng giữa cảnh sát và những thành viên xã hội đen tại các khu ổ chuột Alemao, German, nơi cư trú của khoảng 100.000 người ở thành phố Rio de Janeiro. Khi đó, ngoài việc điều hơn 1.000 cảnh sát và an ninh, Chính phủ còn huy động nhiều xe bọc thép cùng máy bay trực thăng để tăng thêm hỏa lực, nhưng vẫn không giải quyết được tình hình tội phạm tại đây. Những tay súng thuộc băng đảng buôn lậu ma túy tại các khu ổ chuột ở Rio de Janeiro được trang bị vũ khí đầy đủ và tối tân hơn lực lượng cảnh sát. Ngoài ra, các băng đảng xã hội đen cũng đã lần mò vào các khu dân cư nghèo tại nhiều bang, thành phố ở Brazil để bổ sung đội quân đánh thuê đang bị thiếu hụt sau các cuộc chiến ma túy, tranh giành quyền kiểm soát đường phố.

Thực tế từ nhiều năm nay, tại Rio de Janeiro, các băng đảng buôn lậu ma túy được trang bị vũ khí hạng nặng kiểm soát nhiều khu vực nghèo của thành phố, biến nơi đây thành một trong những địa điểm có tỷ lệ tội phạm và bạo động cao nhất Mỹ Latinh. Vì vậy, việc kiểm soát thành công cả hai khu ổ chuột khét tiếng trên được đánh giá là bước ngoặt trong chiến dịch an ninh của các cơ quan chức năng Brazil tại thành phố du lịch được coi là thiên đường tội phạm ma túy của nước này, đặc biệt là trong quá trình chuẩn bị đăng cai hai sự kiện thể thao lớn nhất thế giới là vòng chung kết Giải Vô địch bóng đá thế giới (World Cup) 2014 và Đại hội Thể thao Olympic mùa hè 2016. Chính phủ đã triển khai chiến dịch trấn áp quy mô lớn với 6 xe bọc thép M113 cùng nhiều trực thăng yểm trợ cho hàng nghìn binh lính vũ trang hạng nặng. Đã có hơn 150 tội phạm ma túy bị bắt giữ trong các chiến dịch truy quét tại những khu ổ chuột trong thành phố.

Hầu hết người dân Rio de Janeiro đều hoảng sợ, nhưng cũng lạc quan về khả năng tổ chức thành công World Cup 2014 và Olympic 2016 tại thành phố này. Họ thừa nhận, chiến dịch truy quét tội phạm của cảnh sát có thể làm khách du lịch quốc tế lo ngại không dám đến Rio de Janeiro, nhưng là hành động cần thiết trước thềm hai sự kiện thể thao lớn nhất hành tinh. Chính quyền Rio de Janeiro cam kết tăng cường các biện pháp an ninh, bảo đảm duy trì trật tự xã hội, tạo điều kiện tổ chức thành công các sự kiện thể thao lớn tại Brazil. Hiện có khoảng 2 triệu dân Rio de Janeiro sống trong hơn 1.000 khu ổ chuột quanh thành phố. Từ nay đến năm 2014, khoảng 100 khu ổ chuột trong số này được Chính phủ tuyên bố là sẽ "bình định" bằng được.