Loay hoay giữa phục vụ và kinh doanh

Đóng cửa các điểm BĐVHX kém hiệu quả

Tại điểm bưu điện - văn hóa xã Yên Trung (huyện Thạch Thất, Hà Nội). Ảnh: Thu Giang

Vấn đề này đã được cơ quan quản lý đề cập khi đánh giá lại hoạt động của các điểm BĐVHX. Một trong những nội dung quan trọng được khẳng định là tiếp tục duy trì hoạt động các điểm BĐVHX, nơi mà người dân có nhu cầu, vùng sâu, vùng xa (dù phải bù lỗ) và tạm dừng các điểm phục vụ này ở những nơi người dân có đời sống cao, vùng đang diễn ra đô thị hóa, vùng giáp ranh… Thực hiện chủ trương này, Tổng Công ty Bưu chính Việt Nam (VNPost) vừa có đợt khảo sát thực trạng 11 điểm BĐVHX tại Hà Nội và Thái Nguyên. Trong đó, tại Hà Nội, đoàn kiểm tra đã khảo sát 5 điểm thuộc các huyện Đan Phượng, Hoài Đức, Phúc Thọ là những huyện thuần nông, riêng huyện Hoài Đức có những xã giáp ranh với Hà Nội (cũ), đang trong quá trình đô thị hóa.

Năm điểm BĐVHX trên địa bàn Hà Nội, hầu hết đều nằm ở những vị trí thuận tiện cho việc kinh doanh, song do không được quan tâm, đầu tư đúng mức, cộng với việc kinh doanh chưa hấp dẫn, như bán thẻ điện thoại đắt hơn so với bên ngoài, nên không có người mua; kinh doanh dịch vụ điện thoại thì cả máy và đồng hồ tính cước bị hỏng; máy tính, đường truyền internet do không có người sử dụng nên đã bị thu hồi; một số dịch vụ bảo hiểm xe máy, triển khai chuyển tiền cũng phải dừng hoạt động... Cơ sở vật chất gồm nhà cửa, một số trang thiết bị đã xuống cấp nghiêm trọng. Đầu sách trang bị cho các điểm phục vụ này đã hai năm nay không được bổ sung… Cũng do hoạt động kinh doanh kém hiệu quả như vậy, nên doanh thu bình quân tại 5 điểm BĐVHX mà đoàn kiểm tra khảo sát chỉ đạt 80.000-250.000 đồng/tháng, thấp hơn so với doanh thu bình quân của 49 điểm BĐVHX thuộc địa bàn của 3 huyện trên (đạt doanh thu bình quân 300.000 đồng/tháng); trong khi đó, mức trả thù lao cho nhân viên tại mỗi điểm phục vụ này là 700.000 đồng/tháng.

Kết quả khảo sát tại tỉnh Thái Nguyên cho thấy, các điểm BĐVHX ở đây cũng gặp khó khăn như ở Hà Nội, thậm chí tại một số điểm, việc bố trí, sắp xếp còn lộn xộn, nhưng doanh thu từ các điểm phục vụ này lại cao gấp hơn hai lần so với các điểm BĐVHX tại 3 huyện kể trên của Hà Nội. Hiện, Bưu điện Thái Nguyên có 139 điểm BĐVHX, doanh thu bình quân là 650.000 đồng/tháng; thu nhập bình quân của nhân viên tại đây là 600.000 đồng/tháng và nếu hoàn thành mức khoán doanh thu sẽ được hưởng cao hơn, ngược lại sẽ nhận mức lương thấp hơn. Một điểm nữa, trong khi các BĐVHX tại 3 huyện của Hà Nội không thấy phối hợp với Viễn thông để mở thêm một số dịch vụ kinh doanh như cho thuê trạm thu phát sóng, thu tiền cước, hoặc bán văn phòng phẩm… để tăng thù lao cho nhân viên, thì nhiều điểm BĐVHX tại Thái Nguyên đã kinh doanh thêm các dịch vụ này. Vì vậy, VNPost đề xuất với cơ quan chủ quản là Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Bộ Thông tin và Truyền thông (TT-TT) tiếp tục duy trì các điểm BĐVHX tại Thái Nguyên và "đóng cửa" một số điểm tại Hà Nội.

Cần duy trì những điểm BĐVHX đạt hiệu quả

Trong cuộc làm việc với Bưu điện và VNPT Hà Nội trung tuần tháng 9-2010, Bộ trưởng Bộ TT-TT Lê Doãn Hợp tiếp tục khẳng định quan điểm đồng ý với việc tạm dừng các điểm BĐVHX hoạt động không hiệu quả tại các khu vực giáp ranh đô thị, khu vực dân cư có đời sống cao; duy trì hoạt động các điểm phục vụ tại những nơi người dân có nhu cầu sử dụng dịch vụ. Song, hiện nay cả nước có 8.047 điểm BĐVHX, trong đó có 7.461 điểm đang hoạt động có thu, 586 điểm đã tạm ngừng hoạt động, vì vậy, tìm hướng hoạt động cho 7.461 điểm này là việc không đơn giản khi vừa phải đặt mục tiêu phục vụ nhân dân ở nông thôn tiếp cận với công nghệ thông tin, internet, sách báo, vừa bảo đảm có thu - đỡ gánh nặng bù lỗ cho Tổng Công ty Bưu chính nói riêng và ngân sách nhà nước nói chung. Được biết, có ý kiến đề xuất Bộ TT-TT nên ban hành tiêu chí cho điểm BĐVHX là phục vụ công ích, đáp ứng nhu cầu của người dân và không đặt nặng vấn đề kinh doanh…

Tuy nhiên, theo số liệu của VNPost, để duy trì hoạt động của các điểm BĐVHX này, hằng tháng Tổng Công ty phải bù lỗ số tiền không nhỏ. Cụ thể, tổng chi phí cho các điểm BĐVHX hiện lên tới gần 70 tỷ đồng/tháng, trong khi doanh thu từ hệ thống điểm BĐVHX của quý I-2010 là 28,5 tỷ đồng và quý II-2010 là khoảng 29 tỷ đồng. Tính chung, VNPost bù lỗ khoảng 41 tỷ đồng/tháng. Mục tiêu phục vụ nhân dân vùng nông thôn - những nơi có nhu cầu và Nhà nước bù lỗ là quan điểm hoàn toàn đúng. Song, bên cạnh đó, việc phải tìm ra hướng hoạt động có hiệu quả cho các mô hình này cũng rất cần thiết, đòi hỏi các bưu điện địa phương phải chung tay cùng thực hiện, nhất là khi ngành bưu chính đã tách riêng hoạt động và đang nỗ lực đẩy mạnh kinh doanh các lĩnh vực ngoài các dịch vụ truyền thống. Nên chăng, toàn ngành có quy định rõ vai trò của các bưu điện địa phương trong việc thúc đẩy hoạt động hiệu quả của các điểm BĐVHX.