Kinh hoàng lò mổ chui

Những lò giết mổ chui cần được xử lý nghiêm để tránh tình trạng mất ATVSTP
cho người tiêu dùng.

Mất an toàn vệ sinh thực phẩm

Ông Nguyễn Xuân Vui, Chi cục phó Chi cục Thú y Hà Nội thừa nhận, hiện tại cán bộ thú y mới kiểm tra tận gốc được 30% "đầu vào" bò, lợn, gà chủ yếu tại các lò mổ tập trung và kiểm tra được 40% lượng thịt bán tại các chợ trên địa bàn. Hà Nội hiện có 5 cơ sở giết mổ công nghiệp với tổng công suất thiết kế là 1.200 con lợn/ngày, 15.400 con gia cầm/ngày; thực tế giết mổ chỉ đạt 30% công suất, đáp ứng khoảng 1,3% nhu cầu thịt lợn, 7% nhu cầu thịt gà của Hà Nội. Bên cạnh đó, Hà Nội hiện có 17 cơ sở và điểm GMGSGC thủ công tập trung quy mô vừa. Tại các cơ sở GMGSGC này cơ bản được cán bộ thú y kiểm tra vệ sinh thú y, đóng dấu kiểm dịch. Điều lo ngại nhất hiện nay là có khoảng 3.000 hộ GMGSGC nhỏ lẻ tồn tại lâu nay không được kiểm soát thú y, không có kho bảo quản, ngành thú y chưa quản lý được hoạt động giết mổ của các hộ này. Lần này các đoàn kiểm tra "đột kích" nhiều lò mổ đã tận mắt thấy tình trạng mất vệ sinh, chất thải từ lò mổ xả thẳng ra môi trường gây ô nhiễm nghiêm trọng. Tại lò mổ của ông Nguyễn Đình Hưởng, xã Phương Trung, Thanh Oai mỗi ngày thịt gần 10 con bò, nước thải phân tro chảy lênh láng ra con mương ngay cạnh, mùi xú uế bốc nồng nặc. Xen lẫn chất thải từ ruột bò, là nội tạng bò vứt ngổn ngang bên cạnh các sạp gỗ pha thịt rất mất vệ sinh. Đến điểm cơ sở giết mổ tập trung ở các xã Tân Hội, Đan Phượng, đoàn kiểm tra cũng chứng kiến cảnh tượng đáng sợ, nước thải và phân chảy lênh láng trước cổng, bên cạnh dãy lợn đã qua sơ chế chờ xuất đi là chỗ làm nội tạng, lòng phân vẫn ngổn ngang.

Đánh giá thực trạng các lò mổ nhỏ lẻ, ông Nguyễn Huy Đăng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội thừa nhận, "bức tranh" các lò mổ hiện tại không có gì sáng sủa khi chưa quy hoạch được hệ thống GMGSGC công nghiệp, giảm tỷ lệ các hộ giết mổ nhỏ lẻ. Điểm chung nhất của khoảng 3.000 lò mổ nhỏ lẻ phần lớn không có giấy chứng nhận giết mổ vệ sinh, hoặc chưa có giấy phép kinh doanh, nếu ngành chức năng "sờ vào" thì lò nào cũng có vi phạm, toàn bộ khâu giết mổ đều thủ công, sơ sài, mất vệ sinh, lợn, bò mổ ngay trên nền đất, nội tạng sơ chế ngay bên miệng cống rãnh, tất cả các cơ sở đều không có nơi xử lý chất thải đúng quy cách. Ở huyện Từ Liêm, đoàn liên ngành của TP Hà Nội kiểm tra 13 cơ sở giết mổ thì 6 cơ sở không có giấy phép hoạt động. Bà Khiếu Thị Kim Anh, Chi cục Thú y Hà Nội bức xúc nói, tình trạng GMGSGC chui tràn lan như thế thì chẳng cần lấy mẫu phân tích cũng đủ biết là không bảo đảm vệ sinh thú y rồi. Điều này cho thấy hiện ngành thú y mới kiểm tra vệ sinh thực phẩm thuộc phần ngọn, tức là quản lý kiểm dịch sau giết mổ tại các chợ chính còn các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ thì đành chịu, cũng như không kiểm soát được ở các chợ nhỏ.

Thiếu chế tài xử lý

Ông Nguyễn Xuân Vui, Chi cục phó Chi cục Thú y Hà Nội thừa nhận việc kiểm soát các lò mổ nhỏ, lẻ gần như là điều không thể, mà không kiểm soát được thì vi phạm ATVSTP là đương nhiên. Vấn đề ATVSTP phải làm từ gốc, phải kiểm soát được nơi sản xuất từ hộ chăn nuôi qua các khâu giống, thức ăn, kháng sinh, kích tố tăng trưởng bảo đảm vệ sinh thú y thuộc các cơ sở chăn nuôi tập trung quy mô lớn, các trang trại… Hiện tại, vấn đề ATVSTP đang được 3 ngành y tế, thú y, quản lý thị trường cùng chịu trách nhiệm nhưng chưa phân rõ trách nhiệm chính cũng như chưa có chế tài xử lý cụ thể. Hiện tại, việc xử lý các lò mổ chui vi phạm ATVSTP rất nan giải, việc quản lý "gom" các cơ sở giết mổ vào tập trung còn khó khăn. Cán bộ thú y là người nắm rõ nhất quy định kỹ thuật, phát hiện vi phạm của các lò giết mổ nhưng lại không có bất kỳ một chế tài xử phạt nào. Ông Nguyễn Xuân Vui than thở, ngay cả thanh tra thú y cũng không có quyền hạn gì nên đã có chuyện họ bị chủ lò dọa dẫm, bất hợp tác. Khi phát hiện những sai phạm về chuyên môn, cán bộ thú y phải nhờ lực lượng quản lý thị trường xử phạt. Cán bộ thú y thấy rất rõ quy trình giết mổ của cơ sở không bảo đảm vệ sinh thú y, thiếu nơi xử lý chất thải, nguồn nước không bảo đảm nhưng chủ lò mổ thản nhiên lý sự, thú y có cấp giấy phép kinh doanh đâu mà đòi kiểm tra.

Ông Lê Văn Thư, Trạm phó Trạm Thú y Đan Phượng phàn nàn: Hiện tại nhiều quận, huyện buông lỏng quản lý, không đôn đốc việc làm thủ tục cấp giấy phép kinh doanh do chủ hộ GMGSGC nên các lò mổ chui tràn lan, mất vệ sinh thú y mà chẳng có ai xử phạt. Mặc khác, sự phân công trách nhiệm quản lý lĩnh vực này cũng bất cập, Sở Công thương quản lý, quy hoạch các lò GMGSGC, quản lý thị trường "đầu vào", quy trình giết mổ, nguồn gốc GSGC nhưng không kiểm soát được từ gốc nên thịt bẩn vẫn lẫn với thịt sạch, đe dọa sức khỏe người tiêu dùng.