Lái buôn thần chết

Tất cả sẵn sàng nhằm vào một nghi phạm đặc biệt - Viktor Bout - một trùm buôn vũ khí người Nga có biệt danh "lái buôn thần chết" với tên gọi tắt là VB. Người này và cộng sự có tên Andrew Smulian đã bị bắt giữ ngay sau đó khi vừa chân ướt chân ráo tới thủ đô của đất nước chùa Vàng. Đây là kết quả của một chiến dịch xuyên quốc gia do Cơ quan Kiểm soát ma túy (DEA) - một cơ quan mật vụ thuộc Bộ Tư pháp Mỹ thực hiện.

Trước đó, khoảng tháng 11-2007, các nhân viên của DEA đã giả danh là đại diện của Lực lượng vũ trang cách mạng Colombia (FARC) đang tìm cách mua vũ khí. Qua một số mối quan hệ, họ tiếp cận được Smulian và đặt mua một đơn hàng trị giá 5 triệu USD, trong đó có nhiều tên lửa phòng không. Những cuộc gặp gỡ, thương thảo hợp đồng giữa hai bên được tổ chức ở nhiều địa điểm khác nhau tại Hà Lan, Đan Mạch và Romania. Theo đó, hàng hóa sẽ được chuyển tới Nicaragua, qua Guyana và được thả xuống một khu vực đã định trên lãnh thổ Colombia bằng 200 chiếc dù. Phải đến lần gặp gỡ thứ 7 với Smulian, các điệp viên Mỹ mới hẹn gặp được V. Bout tại Thái Lan để hoàn tất thương vụ.

Khi bị bắt, V. Bout mới 41 tuổi, song đã được xem là một "nhân vật quyền lực nhất trong thế giới của các tay lái súng". Nhiều quốc gia còn xác định đây là tay buôn vũ khí nguy hiểm nhất thế giới, là nguồn cung cấp "hàng nóng" bất hợp pháp cho tất cả các vùng xung đột từ châu Phi đến Philippines, Libya và Afghanistan - nơi trú ẩn của Taliban và cả mạng lưới khủng bố Al-Qaeda.

V. Bout sinh năm 1967 tại Tashkent và từng nhận nhiệm vụ tại căn cứ hải quân Vitebsk (Belarus) với quân hàm trung úy, sau đó được cử đi học lớp huấn luyện biệt kích của không quân Nga. Năm 1991, V.Bout tốt nghiệp Học viện Quân sự Mátxcơva và trở thành thông dịch viên cho quân đội Nga tại Angola. Nhưng chẳng bao lâu sau, căn cứ quân sự bị giải tán vì Liên Xô tan rã. Lúc này, không quân Nga lâm vào cảnh không có tiền trợ cấp nhiên liệu và bảo dưỡng. Hàng trăm chiếc máy bay chở hàng Antonov và Ilyushin đã bị bỏ lại tại sân bay hay các căn cứ quân sự từ St. Petersburg đến Vladivostok. Nắm bắt thời cơ, mới 25 tuổi, V.Bout đã mua 3 chiếc Antonov cũ đầu tiên với giá 120.000 USD, thuê phi công chở hàng trên tuyến bay sang Đan Mạch, sau đó là các tuyến xa hơn ở châu Phi và Trung Đông. Sự nghiệp của V. Bout bắt đầu từ đây và hắn chuyển sang sống ở nước ngoài. Là người có chỉ số IQ rất cao (170), V. Bout thông minh, lanh lợi và có thể nói lưu loát 6 ngoại ngữ.

Về một phương diện nào đó, V. Bout được đánh giá là một doanh nhân kinh doanh đa quốc gia. Những ai từng tiếp xúc đều nhận xét V. Bout lịch sự, chuyên nghiệp và khôn khéo. V. Bout đã sử dụng đến 7 hộ chiếu khác nhau trong vai trò thương nhân để tổ chức các phi vụ buôn bán tại khu vực châu Phi. Mạng lưới buôn bán vũ khí của V. Bout bao gồm 300 thành viên với một đội bay hơn 50 chuyên cơ và hàng chục hãng hàng không - vận tải biển. Việc bắt giữ V. Bout sẽ mở ra cơ hội đưa đế chế buôn bán vũ khí ngầm ra ánh sáng. Tuy nhiên, đây cũng là khởi nguồn của những tranh cãi kéo dài giữa Mỹ, Thái Lan và Nga.

Washington muốn dẫn độ V. Bout về nước xét xử tội ủng hộ khủng bố, song Bangkok lại muốn mở phiên tòa xét xử V. Bout về tội bán vũ khí bất hợp pháp cho các nhóm quân nổi dậy ở Nam Mỹ và châu Phi. Ngoài ra, nếu trao V. Bout cho Mỹ, Thái Lan sẽ "khó ăn, khó nói" với Nga. Mátxcơva luôn cho rằng việc bắt giữ V. Bout là trái với luật pháp vì mục đích chính trị. Ngày 26-8, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov còn khẳng định "sẽ tiếp tục tiến hành mọi biện pháp cần thiết để đưa V. Bout về nước".

Vì thế, mới đây (ngày 21-8), ngay sau khi tòa án Thái Lan ra phán quyết dẫn độ V. Bout sang Mỹ, Washington đã điều riêng một máy bay túc trực sẵn tại sân bay quân sự Don Mueang để dẫn giải "ông trùm vũ khí" về Mỹ xét xử. Nhưng đến giờ, "lái buôn thần chết" vẫn đang bị giam giữ trong một nhà tù tại Thái Lan và thời gian dẫn độ nhân vật này vẫn còn là một bí mật.