Tranh cãi sẽ còn kéo dài

Cụ thể, bà Bolton đã loại bỏ điều khoản cho phép cảnh sát bang này kiểm tra tình trạng di trú của bất cứ người nào và các nghi can sẽ bị giam giữ cho đến khi xác định được tình trạng di trú của họ. Ngoài ra, lệnh của tòa án không cho phép áp dụng điều khoản buộc di dân bất hợp pháp vào tội hình sự, cũng như phạt họ vì đi xin việc.

Theo luật liên bang, đối tượng bị phạt là những người đã thuê di dân làm việc dù biết họ không có giấy tờ. Thẩm phán Tòa án Liên bang Susan Bolton tuyên bố quy định cảnh sát có quyền kiểm tra bất kỳ ai nghi ngờ sẽ gây phiền cho người nước ngoài cư trú hợp pháp, gây ra làn sóng phân biệt chủng tộc. Bà S.Bolton chỉ ra rằng, chắc chắn sẽ xảy ra trường hợp bắt người nhầm lẫn do những luật trục xuất phức tạp được thực thi. Nếu những điều khoản vừa bị bác như nêu trên được thực thi sẽ xung đột với chính sách của liên bang.

Người dân bang Arizona đã than phiền nhiều về tình trạng an ninh ở dọc đường biên giới Mỹ, về những tệ nạn xã hội gắn liền với di dân lậu. Họ cũng bày tỏ bất mãn đối với chính quyền liên bang do không kiểm soát, ngăn chặn hiệu quả dòng người vượt biên trái phép vào đất Mỹ, nhất là ở bang Arizona - một cửa ngõ mà di dân bất hợp pháp chọn để đột nhập vào Mỹ tấp nập nhất. Áp lực công chúng đã buộc chính quyền tiểu bang phải ra tay. Thế là dự luật mới mang số SB 1070 hình thành. Luật sư tiểu bang cho rằng luật di trú mới là hợp hiến mà Arizona muốn ứng dụng nhằm làm vơi gánh nặng tài chính cho giáo dục, giam giữ và cung cấp dịch vụ y tế vì di dân lậu.

Nhưng ngay từ đầu, đạo luật này đã gặp phải nhiều chỉ trích, nhất là từ Tổng thống Barack Obama, vì có liên quan trực tiếp đến di dân Mexico. Ông cho rằng dự luật mới đã đi lệch hướng và "làm hại cho những khái niệm cơ bản về sự công bằng mà người Mỹ ưa chuộng, cũng như phương hại đến sự tín nhiệm lẫn nhau giữa cảnh sát và các cộng đồng". Đầu tháng 7 vừa qua, Chính phủ Mỹ đã chính thức khởi kiện bang Arizona vì tự ý áp đặt luật di trú riêng nhằm ngăn chặn luật này có hiệu lực. Và sự kiện một số điều khoản gây tranh cãi trong dự luật mới cấp bang bị loại bỏ là thắng lợi đầu tiên trong nỗ lực giành lại quyền kiểm soát vấn đề nhập cư của chính quyền liên bang. Đây cũng là cú đánh làm thức tỉnh những bang muốn theo chân Arizona, như Texas, Nam Carolina, Pennsylvania, Minnesota, Rhode Island và Michigan để giải quyết vấn đề dân nhập cư.

Tuy nhiên, đây là vấn đề nhạy cảm, vì tháng 11 năm nay Mỹ sẽ bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ. Theo thăm dò ý kiến, có đến 60% cử tri ủng hộ luật di trú của Arizona và có đến 20 tiểu bang muốn bắt chước. Thống đốc bang Arizona cho biết sẽ kháng kiện và theo giới phân tích, vụ tranh cãi này sẽ còn kéo dài.