“Lỗ hổng” chưa thể lấp đầy

Ngay tại vòng sơ khảo và chung khảo cuộc thi "Hướng dẫn viên du lịch giỏi Hà Nội" - do Sở VH,TT&DL Hà Nội vừa tổ chức, qua phần thi kiến thức văn hóa và lịch sử, nhiều thí sinh đã bộc lộ sự yếu kém, khiến khán giả "dở khóc, dở cười". Điều mà các thí sinh thường mắc phải là nói sai tên các vị vua, nhớ sai các mốc lịch sử liên quan. Thậm chí, ngay ở đêm chung kết vẫn có thí sinh nhầm lẫn giữa hai khái niệm "chùa" và "đền"…

GS sử học Lê Văn Lan, Trưởng ban Giám khảo cuộc thi cho rằng, mỗi HDV phải là người truyền tải thông tin để du khách có thể hiểu và cảm nhận sâu sắc về từng địa danh mà họ đặt chân đến. Mỗi điểm du lịch có sức hút đối với du khách hay không đều phụ thuộc rất nhiều vào khả năng thuyết trình của từng HDV. Tuy nhiên, trong số gần 70 thí sinh tham dự cuộc thi (phần lớn là sinh viên các khoa du lịch của Viện Đại học Mở, Đại học KHXH&NV quốc gia, Đại học Dân lập Phương Đông và một số HDV của các công ty lữ hành), không ai có sự đầu tư kỹ càng và hiểu biết sâu sắc về các điểm di tích lịch sử, văn hóa trên địa bàn Hà Nội. Hầu hết thí sinh chỉ có thể giới thiệu các địa danh một cách khái quát, chung chung và giống nhau, chủ yếu là dựa vào hình ảnh hiện lên trên video clip do ban tổ chức cung cấp.

Ngoài kiến thức về văn hóa và lịch sử, ngoại ngữ cũng là điểm hạn chế lớn của các HDV. Theo ông Nguyễn Công Hoan, Phó Giám đốc Trung tâm Lữ hành Hanoi Redtour, đa số HDV mới chỉ sử dụng ngoại ngữ cơ bản là tiếng Anh, số HDV có thể phục vụ du khách từ các thị trường tiềm năng như Nhật Bản, Hàn Quốc, Italia, Đức… chưa nhiều. Trước thực trạng này, nhiều công ty lữ hành đã phải "mượn" sinh viên từ các trường ngoại ngữ hoặc du học sinh nước ngoài để làm công tác phiên dịch thay cho HDV.

Thiếu về số lượng

Không chỉ yếu về chất lượng, nguồn HDV còn luôn thiếu về số lượng. Ngay tại mùa hè năm nay, khi lượng khách đăng ký tour tăng mạnh, các công ty lữ hành chưa kịp vui mừng thì nỗi lo về việc cung cấp HDV đã hiện hữu. Theo ông Nguyễn Công Hoan, nhìn chung số lượng HDV chưa đáp ứng được tốc độ gia tăng du khách vào mùa cao điểm. Hiện nay, ngoài số HDV làm việc cố định tại công ty, Hanoi Redtour vẫn phải sử dụng nhiều cộng tác viên.

Về vấn đề này, theo đại diện của Tổng cục Du lịch, HDV tự do không bị ràng buộc chặt chẽ với những nơi sử dụng họ nên nhiều công ty đã gặp khó khăn trong việc lựa chọn đúng người đáng tin cậy. Khi lượng HDV chính thức và cộng tác viên đều không đủ, nhiều công ty lữ hành đã phải sử dụng cả những người điều hành tour, lãnh đạo các phòng, ban. Chẳng hạn như tại một công ty lữ hành, khi khách đăng ký tour Đà Nẵng tăng mạnh, trung tâm điều hành du lịch miền Trung của họ đã phải huy động cả ban điều hành trung tâm, trợ lý giám đốc làm HDV. Tại nhiều công ty, do quá thiếu HDV nên đã tuyển cả sinh viên thực tập ở các trường đào tạo du lịch. Tuy nhiên, do chưa có kỹ năng nên những sinh viên này cũng chỉ được đi phụ giúp, học nghề những HDV "lão luyện" chứ không được trực tiếp tham gia. Theo bà Quách Hồng Nhung, Công ty Du lịch Đại Dương Xanh thì ngoài chất lượng dịch vụ, thái độ phục vụ của HDV là yếu tố quyết định sự thành công của một tour du lịch. Do đó, ngoài kiến thức rộng, phục vụ chuyên nghiệp, HDV còn phải là người hoạt bát, biết cách tổ chức trò chơi và tạo không khí vui vẻ trong suốt chuyến đi. Không phải ai mới vào nghề cũng làm được điều đó, muốn giỏi thì phải trải qua thực tế và quá trình tích lũy kinh nghiệm.

Ông Trương Minh Tiến, Phó Giám đốc Sở VH,TT&DL Hà Nội cho rằng, Hà Nội có nhiều điểm đến có tiềm năng rất phong phú và đa dạng để phát triển du lịch nhưng việc đầu tư cho hệ thống HDV và thuyết minh viên còn kém. Chẳng hạn, tại Vườn quốc gia Ba Vì, Khu du lịch Đầm Long, du khách rất muốn tìm hiểu về các loài động - thực vật sinh sống tại đây nhưng không có HDV hay thuyết minh viên phục vụ họ. Theo ông Trương Minh Tiến, bên cạnh việc đầu tư phát triển cơ sở vật chất, các doanh nghiệp cần phối hợp với ngành du lịch tập trung tạo nguồn HDV chuyên nghiệp.