Biến cam kết thành hành động

Chặng đường tròn 15 năm gia nhập ASEAN tuy không phải là dài, nhưng cũng đủ để khẳng định vai trò và vị thế của Việt Nam trong cộng đồng các nước Đông Nam Á hiện nay. Với tinh thần "tích cực, chủ động, có trách nhiệm", Việt Nam luôn có những sáng kiến, đóng góp tích cực vì một ASEAN hòa bình, ổn định và phát triển, đồng thời qua đó nâng cao vị thế ASEAN trong khu vực cũng như trên trường quốc tế. 15 năm qua, Việt Nam đã trở thành điểm nối quan trọng trong tăng cường đoàn kết, hợp tác nội khối trên cơ sở các nguyên tắc đã đề ra; đồng thời luôn chủ động thúc đẩy mở rộng các khuôn khổ hợp tác giữa Hiệp hội với các nước đối thoại như ASEAN+3 với 3 nước Đông Bắc Á, ASEAN+1 giữa ASEAN với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Australia, New Zealand. Đồng thời Việt Nam đang trở thành động lực cùng các thành viên góp phần khẳng định vai trò nòng cốt của ASEAN trong các tiến trình hợp tác, bảo đảm hòa bình và an ninh ở khu vực Đông Á và châu Á - Thái Bình Dương thông qua khuôn khổ Diễn đàn Đông Á, Diễn đàn khu vực ASEAN (AFR)... Đặc biệt là việc đẩy mạnh triển khai các tuyên bố quan trọng của ASEAN như Hiệp ước Thân thiện và hợp tác (TAC), Hiệp ước về khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC)...

Kỷ niệm 15 năm ngày gia nhập ASEAN năm nay diễn ra trong bối cảnh đặc biệt khi Việt Nam đang đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN. Việc lựa chọn chủ đề "Hướng tới Cộng đồng ASEAN: Từ tầm nhìn đến hành động" là định hướng xuyên suốt của năm Chủ tịch ASEAN 2010 đã cho thấy quyết tâm cao độ của Việt Nam nhằm biến những cam kết thành hành động cụ thể. Trong đó, mục tiêu quan trọng nhất là xây dựng Cộng đồng vào năm 2015 trên cơ sở Hiến chương ASEAN.

Quyết tâm này đã được minh chứng rất rõ qua một loạt hội nghị quan trọng của ASEAN từ đầu năm đến nay. Gần đây nhất, thành công của Hội nghị Cấp cao ASEAN 16 và Tuần lễ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 43 tại Hà Nội đã một lần nữa khẳng định vai trò tích cực của Việt Nam trong ASEAN. Trên cương vị Chủ tịch ASEAN, Việt Nam đang góp phần hữu ích nhằm xây dựng một ASEAN liên kết chặt chẽ, vững mạnh hơn và trở thành hạt nhân trong cấu trúc mới đang định hình ở khu vực. Đây sẽ là cơ sở vững chắc để ASEAN tự tin trở thành một Cộng đồng hùng mạnh vào năm 2015.

Song cũng phải thừa nhận rằng, ASEAN đang đứng trước không ít thách thức. Bên cạnh việc kiên trì những nguyên tắc cơ bản đã được thử thách qua thời gian như tôn trọng độc lập, chủ quyền của mỗi quốc gia, thống nhất trong sự đa dạng..., ASEAN đang đứng trước nhiệm vụ phải tự đổi mới mình về nhiều mặt. Trong đó, một yêu cầu mang tính thời sự là cải tiến mạnh mẽ phương thức hoạt động sao cho các hợp tác nội khối thiết thực hơn, hiệu quả hơn. Để ASEAN có thể liên kết chặt chẽ hơn, việc thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các quốc gia thành viên vẫn luôn là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng và cấp bách. 

Nhìn lại chặng đường 15 năm gia nhập ASEAN, chúng ta càng thấy rõ, hợp tác và liên kết khu vực trong khuôn khổ ASEAN sẽ tiếp tục là ưu tiên hàng đầu trong chiến lược đối ngoại của Việt Nam thời gian tới. Với tinh thần trách nhiệm cao, với sự nỗ lực và hợp tác của các quốc gia thành viên, tin chắc rằng Việt Nam sẽ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm Chủ tịch ASEAN 2010, vì một Cộng đồng ASEAN đoàn kết, phát triển bền vững trong tương lai.