Chỉ công nghệ, chưa đủ

Thức dậy một không gian xưa
Chùa Thầy ở xã Sài Sơn (huyện Quốc Oai, Hà Nội) là một ngôi chùa gắn liền với tên tuổi Thiền sư Từ Đạo Hạnh, người có công lớn trong việc dạy học và chữa bệnh cho dân, đồng thời cũng là người tổ chức, sáng lập ra môn đá cầu, đánh vật và múa rối nước. Trong quần thể di tích danh thắng ấy, hồ Long Trì (rộng 1,5ha) góp phần tạo cho chùa Thầy có được vẻ đẹp của thiên nhiên và những giá trị văn hóa lịch sử.

TS Nguyễn Phú Tuân, Giám đốc Công ty cổ phần Xanh cho biết: Nhiều năm nay, nước hồ Long Trì đã bị ô nhiễm và không chỉ một bộ phận người dân nơi đây, nhiều du khách thiếu ý thức đến vãn cảnh chùa càng làm cho nước hồ thêm ô nhiễm. Theo kết quả quan trắc của Viện Công nghệ môi trường, chỉ số ôxy hóa (COD) là 800mg/l, chỉ số chất rắn lơ lửng (TSS) là 150mg/l, các chỉ số khác như amôni, độ pH, BOD5, phốtpho... trong hồ đều cao hơn quy định nhiều lần. Đặc biệt, hồ còn xuất hiện nhiều tảo xanh. Tính đến ngày 15-7, tức 10 ngày sau khi xử lý bằng các loại hóa chất thân thiện môi trường, nước hồ đã dần trong xanh trở lại, không còn mùi khó chịu. Chỉ số COD đã giảm 10 lần, chỉ số TSS đã giảm 3 lần...

"Biệt dược" khiến nước hồ Long Trì sạch, xanh trở lại chính là hoạt chất LTH-100, chelate để trừ tảo và bột hấp phụ LTH-67. LTH-100 là hỗn hợp bao gồm hydro peroxit và axit xitric có khả năng ôxy hóa mạnh; không độc hại và không tồn tại lâu trong môi trường. Chế phẩm này có tác dụng khử mùi hôi, thối và làm trong nước, ôxy hóa các hợp chất hữu cơ có trong nước, tạo ra các chuỗi phản ứng trao đổi anion và cation tạo thành các chất hấp phụ làm giảm hàm lượng kim loại nặng có trong nước... Kinh phí làm sạch nước hồ Long Trì là khoảng 150 triệu đồng, do Công ty cổ phần Xanh chi trả.

Nước hồ Long Trì sạch trở lại góp phần làm sống lại một không gian xưa. Đó là trò múa rối nước ở nhà thủy đình, những cảnh múa lân, múa rồng, cảnh xay thóc, giã gạo, chọi trâu… mang đậm sắc thái dân gian thường diễn ra vào dịp lễ hội chùa Thầy tổ chức vào đầu tháng 3 âm lịch hằng năm.

Cần sự chung tay của cộng đồng
TS Nguyễn Phú Tuân cho biết thêm, chất lượng nước hồ Long Trì sẽ tốt trong khoảng một vài năm tới. Tuy nhiên, không chỉ riêng hồ Long Trì mà còn nhiều hồ khác trên địa bàn Hà Nội, việc xử lý ô nhiễm nước chỉ là một trong những vấn đề liên quan đến bảo vệ môi trường mà nếu không làm tốt thì hiệu quả của những chế phẩm như LTH-100 cũng chỉ là giải pháp tình thế. Đó là việc kè hồ như hiện nay có bất hợp lý do không có nguồn nước sạch bổ sung ngoài nước mưa tự nhiên khiến nhiều hồ như "hồ chết". Nhiều hồ được làm kè bằng vật liệu kiên cố nhưng không tách được nước thải sinh hoạt chảy vào nên dù được cải tạo nhưng chỉ sau một thời gian lại tái ô nhiễm. Ngoài ra, mỗi người dân cần phải có ý thức với môi trường xung quanh, không vứt rác, phế thải xuống lòng hồ. "Ý thức cộng đồng là yếu tố không thể thiếu bên cạnh giải pháp công nghệ" - TS Nguyễn Phú Tuân nhấn mạnh.

Sau khi làm sạch hồ Long Trì, dự kiến trong tháng 8-2010, Công ty cổ phần Xanh và Trung tâm Ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao (Khu công nghệ cao Hòa Lạc) tiếp tục xử lý làm sạch hồ Trúc Bạch bằng một tổ hợp công nghệ hoạt hóa nước, tích tụ sinh học và thực vật thủy sinh. Hồ Trúc Bạch hiện đang trong tình trạng ô nhiễm rất nặng, do lượng nước thải quá lớn chưa qua xử lý đổ thẳng ra hồ. Kết quả phân tích chất lượng nước hồ cho thấy: hàm lượng ôxy hòa tan nhỏ hơn quy chuẩn từ 4,9-10,5 lần; hàm lượng nhu cầu ôxy hóa (BOD5) vượt 1,1-3 lần; hàm lượng COD vượt 2,6-4,1 lần; hàm lượng Amoni vượt 2,1-16,3 lần; hàm lượng phốtpho vượt 1-3 lần và hàm lượng Coliform vượt từ 30,7 đến 613 lần quy chuẩn cho phép. Do mức ô nhiễm nặng nên cá trong hồ Trúc Bạch liên tục bị chết, các động, thực vật thủy sinh hầu như không tồn tại trong hồ...

Được biết, công nghệ xử lý ô nhiễm nước hồ của Công ty cổ phần Xanh đã được áp dụng làm sạch nhiều hồ của Hà Nội như hồ Văn (Văn Miếu - Quốc Tử Giám), hồ Ngọc Khánh, hồ Quỳnh, mương Mỹ Đình, sông Tô Lịch cũng là một trong những trọng điểm được công ty sắp xếp vào kế hoạch làm sạch ngay khi được UBND TP Hà Nội cho phép.