Loay hoay văn minh xe buýt

Tự động bằng… tay
Năm tuyến xe buýt thực hiện bán vé tự động gồm tuyến số 10 Bến xe Miền Tây - Đại học Quốc gia; số 53 Lê Hồng Phong - Đại học Quốc gia; số 65 Bến xe An Sương - chợ Bến Thành; số 66 Bến xe An Sương - Chợ Lớn và số 145 Bến xe Hiệp Thành - Công viên Đầm Sen. Hành khách lên xe tự bỏ tiền vào thùng đặt ở cửa lên, nhận tiền thừa do máy xuất trả (nếu có). Trong thời gian đầu, duy trì tiếp viên trên xe để hướng dẫn hành khách và hỗ trợ tài xế, sau khi hành khách đã quen thì sẽ không còn tiếp viên nữa. Ông Phùng Đăng Hải, Tổng Giám đốc Liên hiệp cho rằng, bán vé tự động sẽ tránh tình trạng phân biệt đối xử giữa tiếp viên với hành khách vốn vẫn tồn tại lâu nay; dần tách việc bán vé ra khỏi kiểm soát vé để tránh tình trạng gian lận và nâng cao hình ảnh văn minh của xe buýt.

Tuy nhiên, qua nửa tháng thực hiện đã nảy sinh không ít vấn đề. Ngày 14-6, tại trạm xe buýt Bến Thành, quan sát 5 chuyến xe buýt tuyến số 65 ra vào bến thì chỉ lẻ tẻ vài hành khách sử dụng thùng bán vé tự động, số còn lại khi lên xe không… ngó ngàng gì đến thùng bán vé mà nhanh chóng kiếm chỗ ngồi. Cả tài xế, tiếp viên đều thấy nhưng không ai nhắc nhở, khi xe chuẩn bị chạy thì tiếp viên lại bán vé, xé vé như trước kia.

Thùng bán vé tự động có cũng như không! Theo các tài xế là do quá phiền toái. Gọi là bán vé tự động, nhưng trên thực tế tài xế vẫn phải dùng tay để trả lại tiền thừa và xé vé. Một lái xe cho biết, vì phải trả lại tiền thừa nên khi khách bỏ tiền vào, phải "liếc" sang thùng đựng tiền để xem mệnh giá bao nhiêu, sau đó phải bấm vào các nút ghi các mệnh giá 5.000, 2.000, 1.000 kế bên thùng bán vé để thùng nhả tiền thừa cho khách. Nếu tiền mệnh giá nhỏ còn dễ, với tiền mệnh giá 10.000 đồng trở lên thì tài xế phải thao tác ít nhất hai lần mới trả đủ tiền cho khách. Điều này không chỉ làm tài xế vất vả mà hành khách trên xe cũng "thót tim" khi mắt bác tài bận nhìn vào thùng tiền nên không thể... nhìn về phía trước.

Loay hoay thử nghiệm
"Máy bán vé tự động thực chất chỉ là cái thùng có khoét lỗ để bỏ tiền vào, còn mọi việc bọn tôi phải tự làm. Kiểu này mai mốt bỏ tiếp viên thì chắc bọn tôi cũng xin nghỉ việc!", một tài xế tên Hoàng than thở. Trong khi đó, thùng bán vé chấp nhận vừa tiền, vừa vé tập nên nhiều khi khách bỏ… vé cũ vào tài xế cũng không biết. Vì vậy đã có rất nhiều hình thức "cải tiến" mà nhiều nhất là… gắn thêm một cái hộp nhựa lên trên thùng vé. Hành khách đi xe bằng vé tập, vé tháng thay vì bỏ chung vào thùng tiền thì bỏ riêng vào hộp để tài xế kịp kiểm soát khi… đang lái xe!

Tuy các tài xế kêu ca nhiều và hành khách cũng thấy phiền toái, nhưng ông Phùng Đăng Hải vẫn cho rằng, lợi ích của việc bán vé tự động là không thể phủ nhận. Theo ông Hải, các thùng bán vé tự động này đang trong giai đoạn thử nghiệm và sẽ có điều chỉnh, cải tiến để sử dụng thuận tiện hơn. Riêng bất cập khi tài xế phải trả lại tiền thừa thì ông Phùng Đăng Hải cho rằng, khi hành khách có thói quen sử dụng tiền lẻ đi xe buýt thì sẽ ổn. Tuy nhiên, cánh tài xế nhận định điều đó cũng "không ăn thua", bởi bản chất vấn đề là lượng khách tại các đầu bến quá đông, thời gian đỗ lại ngắn nên việc chờ đoàn người rồng rắn xếp hàng, bỏ tiền vào thùng là không thể!

Cải tiến xe buýt để tạo hình ảnh mới, tạo sự thân thiện trong mắt người dân, nhằm thu hút người đi xe buýt nhiều hơn là những nỗ lực đáng được ghi nhận của ngành vận tải TP Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, những cải tiến này đều chưa hiệu quả vì… nửa vời! Còn nhớ, từ ngày 1-12-2009, việc bán vé xe buýt tự động đã được thử nghiệm trên tuyến xe buýt số 152 Bến Thành - Tân Sơn Nhất của Công ty Xe buýt Sài Gòn (Saigon Bus). Hơn nửa năm thực hiện, những bất cập trên tuyến này không hề được Liên hiệp HTX Vận tải thành phố rút kinh nghiệm khi tiếp tục… thử nghiệm đến 150 xe! Bên cạnh đó, thử nghiệm bán vé xe buýt thông minh của Saigon Bus trên hai tuyến số 1 và 27 từ ngày 1-3 đến nay đã không mang lại hiệu quả như mong muốn khi đã gần 4 tháng mà số người dùng chưa quá 100 bởi sự bất tiện nhiều hơn là thuận tiện!