Gửi tâm tư vào giấy

Chất liệu tinh túy
Cùng với sơn mài và lụa, giấy dó là chất liệu chứa đựng những tính chất đặc thù riêng của Việt Nam. Nhưng khác với lụa và sơn mài, từ lâu đã được biết đến và trân trọng một cách phổ biến, giấy dó có một vị thế khiêm tốn hơn. Đối với đại chúng, các tác phẩm giấy dó đơn thuần chỉ mang tính trang trí ứng dụng. Một số họa sĩ Việt Nam cũng chỉ coi giấy dó là một chất liệu để ghi chép tư liệu hoặc vẽ chơi trong những dịp cao hứng nhất thời.

Nhưng người tinh tường biết rằng, với chất liệu này, những ý tưởng dù mang tính truyền thống hay đương đại đều có thể tìm thấy sự thăng hoa. Họa sĩ Nguyễn Xuân Tiệp nói rằng ở giấy dó có giá trị tinh túy đặc biệt mà người nghệ sĩ cần trải nghiệm những thử thách trong quá trình hoàn thiện kỹ thuật, mỹ cảm và quan niệm nghệ thuật mới hiểu và sử dụng được. "Họa sĩ có thể làm được những gì mà trong tâm thức mình mong muốn, bởi trong giấy dó có tâm hồn của người Việt. Họ gửi gắm những điều tâm đắc của mình dễ dàng trên giấy dó", ông chia sẻ.

Khả năng biểu cảm độc đáo
Giấy dó đóng vai trò quyết định đối với chất lượng tranh dù vẽ bằng mực nho, màu nước hay phấn màu. Bộ "Trừu tượng" của họa sĩ Phan Cẩm Thượng cho thấy rõ điều đó. Ông để nguyên nền giấy dó và chỉ vẽ màu phẳng ở những mảng phía tay phải, các mảng màu rất trầm, sự chuyển động rất nhẹ, quá đơn giản nhưng khá gợi. Đã biết, họa sĩ Phan Cẩm Thượng không chỉ là một nhà phê bình mỹ thuật hàng đầu của nước ta hiện nay, mà còn là tác giả của nhiều tác phẩm chứa đựng tính triết lý sâu sắc. Và ở đây, ông đã biểu đạt triết lý phật giáo cùng những suy nghiệm của riêng mình vào các tác phẩm mà không hề kể chuyện hay sao chép một sự kiện có thật. Khiến ta ngỡ ngàng như khi nghe một bản giao hưởng không lời, dù có thể không phân tích và hiểu được những tín hiệu của ông, nhưng ai cũng muốn cùng hành trình tìm tòi với họa sĩ.

Hay tác giả Nguyễn Quân vẫn hay vẽ trên giấy dó và sử dụng nó trong cả các bố cục khổ lớn. Các bức tranh ở đây, ông chỉ chấm phá những nét đen mực tàu gợi lên hình phụ nữ rất sinh động. Dễ nhận thấy, ông đã khai thác thế mạnh của tranh "Đơn tuyến bình đồ" của Trung Quốc. "Giấy dó chỉ có ở Việt Nam và có nhiều loại khác nhau với khả năng biểu hiện khá độc đáo, phong phú và bất ngờ", ông nhận định.

Xem tranh của họa sĩ Lương Xuân Đoàn có thể nhận thấy ngay chất thơ và nhạc trong đó. Lấy ý tưởng trong tranh Thờ, tranh Hàng Trống, họa sĩ kết hợp giữa đường nét dân gian với cảm xúc hiện đại đan chen rất nhịp nhàng, vừa bay bổng vừa chặt chẽ, mang lại cảm giác nhẹ nhõm.

Ngoài ra, tham gia triển lãm này còn có các họa sĩ tên tuổi như Nguyễn Sĩ Bạch, Nguyễn Văn Cường, Phạm Viết Hồng Lam, Dương Việt Nam, Lý Trực Sơn. Có thể nói, Âu Cơ Gallery thật tài tình trong khai thác và quy tụ những họa sĩ tên tuổi của nền mỹ thuật Việt Nam với trưng bày nghệ thuật giấy dó lần này.